Hizan İlçesinde Kullanılan Tıbbi Bitkilerin Etnobotanik İncelemesi (Bitlis-Türkiye)

Doğu Anadolu'da tibbi bitki kullanım kültürü çok zengindir. Hizan ilçesi bunun en güzel örneklerinden biridir. Hizan, oldukça engebeli bir topografyaya sahiptir. Geçmişte, Hizan halkı coğrafi yapısı ve sert kış koşulları nedeniyle hastalıklarını tedavi etmek için alternatif ilaçlar geliştirdi. Hizan (Bitlis) ilçesinde yürütülen bu çalışma Bitlis ilinde kullanılan geleneksel tıbbi bitkilerin bilgisinin ilk araştırmasıdır. Bu araştırma, yerel halk tarafından kullanılan tıbbi bitkileri bilimsel olarak tanımlamayı ve Hizan'da yaşayan yerel halkın geleneksel tıbbi bitki kullanım kültürünü kaydetmeyi amaçlamaktadır. 2018 ve 2019 yıllarında etnobotanik bilgi ve deneyime sahip katılımcılar ile yüz yüze görüşmeler yapılmış ve toplanan örnekler herbaryum tekniklerine göre hazırlanmıştır. Sonuç olarak 35 farklı hastalığın tedavisinde kullanılan 29 familyaya ait 71 takson tespit edilmiştir. Bazı taksonların geleneksel tıbbi kullanımı Hizan'a özgüdür. Sonuçlar, en fazla kullanılan bitki sınıfına sahip taksonomik familyanın Asteraceae olduğunu ortaya koymuştur. Bunları Rosaceae, Lamiaceae, Malvaceae, Polygonaceae ve Apiaceae takip etmiştir.

An Ethnobotanical Study of Medicinal Plants Used in Hizan District (Bitlis-Turkey)

Medicinal plant use culture is very rich in East Anatolia. Hizan district is one of the best examples of this. Hizan has a very hilly topography. In the past, people is living in Hizan developed alternative medicines to treat their illnesses because of geographical structure and harsh winter conditions. This study was conducted in Hizan (Bitlis) district and it was the first investigation of the knowledge of tra-ditional medicinal plants used in Bitlis Province. This research aims to scientifically identify the medicinal plants used by local people and record the culture of traditional medicinal plants use of local people living in Hizan. Face-to-face interviews were conducted with participants with ethnobotanical knowled-ge and experience in 2018 and 2019 and the collected samples were prepared according to herbarium techniques. Consequently 71 taxa belonging to 29 families used for the treatment of 35 different diseases were identified. The traditional medical use of some taxa was specific to Hizan. The results revealed that the taxonomic family with the greatest number of utilized plants was Asteraceae. These are followed by Rosaceae, Lamiaceae, Malvaceae, Polygonaceae and Apiaceae. 

___

  • Ahmed, H.M. (2016). Ethnopharmaco botanical study on the medicinal plants used by herbalists in Sulaymaniyah Province, Kurdistan, Iraq. Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine. 12(1), 8
  • Akan, H., Korkut, MM., & Balos, MM. (2008). An ethnobotanical study around Arat Mountain and its surroundings (Birecik Sanlıurfa). Fırat University Journal of Engineering Sciences. 20, 67–81.
  • Al-Alfy, N.S., Moustafa, A.R.M., Alotaibi, M.O., & Mansour S.R (2019). Impact of Climate Change on Pistacia khinjuk as a Medicinal Plant in Egypt and Saudi Arabia. Appl Sci Res Rev. 6(1), 3.
  • Al-Said, M. Si, Ageel, A.M., Parmar, N.S., & Tariq, M. (1986). Evaluation of mastic, a crude drug obtained from Pistacia lentiscus for gastric and duodenal anti-ulcer activity. Journal of Ethnopharmacology, 15(3), 271-278.
  • Altundağ, E., & Özturk, M. (2011). Ethnomedicinal studies on the plant resources of east Anatolia, Turkey. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 19, 756-777.
  • Apaydin, A.M., Aydin, M., Çiftçi, O., Timurkaan, N., Yildiz, H., & Tonbak, S. (2010). Effects of Paronychia kurdica on teat and udder papillomatosis in cows. Revue de Medecine Veterinaire, 161(6), 267.
  • Arasan, S., & Kaya, I. (2015). Some important plants belonging to asteraceae family used in folkloric medicine in Savur (Mardin/Turkey) area and their application areas. Journal Food Nutrition Research. 3, 337-340.
  • Baytop, T. (1999). Therapy with medicinal plants in Turkey (Past and Present), second ed. Istanbul: Nobel Medicine Publication.
  • Bruno, M., Rosselli, S., Maggio, A., Piozzi, F., Scaglioni, L., Arnold, N.A., & Simmonds, M.S. (2004). Neoclerodanes from Teucrium orientale. Chemical and pharmaceutical bulletin. 52(12), 1497-1500.
  • Çiçek, H. (2016). Bir mekân Hizan: ilim ve âlim havzası. Katre Uluslararası İnsan Araştırmaları Dergisi, 1, 189-198.
  • Dafni, A., Yanif, Z., & Palevitch, D. (1984). Ethnobotanical survey of medicinal plants in northern Israel. J. Ethnopharmacol. 10, 295-310.
  • Dalar, A., Mükemre, M., Ünal, M., & Özgokce, F. (2018). Traditional Medicinal Plants of Ağrı Province, Turkey. Journal of ethnopharmacology, 226, 56-72.
  • Dalar, A., Türker, M., Konczak, I. (2012). Antioxidant capacity and phenolic constituents of Malva neglecta Wallr. and Plantago lanceolata L. from Eastern Anatolia Region of Turkey. Journal of Herbal Medicine, 2(2), 42-51.
  • Davis, P.H (1965-1985). Flora of Turkey and the East Aegean lslands, first edit. 1-9. Edinburgh: Edinburgh Univ. Press,
  • Davis, P.H., Mill, R.R., Tan, K. (1988). Flora of Turkey and the East Aegean Islands, first ed. 10. Edinburgh: Edinburgh Univ. Press.
  • Ekim, T., Koyuncu, M., Vural, M., Duman, H., Aytaç, Z., & Adıgüzel, N. (2000). Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı. Ankara: Türkiye Tabiatını Koruma Derneği.
  • Ezer, N., & Avcı, K. (2004). Çerkeş (Çankırı) yöresinde kullanılan halk ilaçları. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 24(2), 67–80.
  • Ezer, N., & Arısan, O.M. (20016). Folk medicines in Merzifon (Amasya, Turkey). Turk Journal of Botany. 30, 223–30.
  • Fabricant, D.S., & Farnsworth, N.R. (2001). The value of plants used in traditional medicine for drug discovery. Environmental Health Perspectives. 109(l 1), 69-75.
  • Ferraria, A., Proença, C., Serralheiro, M.L.M., & Araujo, M.E.M. (2006). The in vitro screening for acetylcholinestrerase inhibition and antioxidant activity of medicinal plants from Portugal. Journal of Ethnopharmacol. 108, 31-37.
  • Gibbs, S., Harvey, I., Sterling, J.C., & Stark, R. (2003). Local treatments for cutaneous warts. Cochrane Database Syst. Review, 3.
  • Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T., & Başer, K. (2000). Flora of Turkey and the East Aegean Islands, first ed. 11. Edinburgh: Edinburgh Univ. Press.
  • Karakaya, S., Polat, A., Aksakal, Ö., Sümbüllü, Y.Z., & İncekara, Ü. (2019). Plants used in traditional medicine and other uses in south of Erzurum (Turkey): An ethnobotanical study. Ethnobotany Research and Applications. 18, 1-18.
  • Kaval, İ., Behçet, L., & Çakılcıoğlu, U. (2014). Ethnobotanical study on medicinal plants in Geçitli and its surrounding (Hakkâri-Turkey). Journal of ethnopharmacology. 155, 171-184
  • Korkmaz, M., & Karakuş, S. (2015). Traditional uses of medicinal plants of Üzümlü district, Erzincan, Turkey. Pakistan Journal of Botany. 47(1), 125-134.
  • Leonti, M., Stafford, G.I., DalCero, M., Cabras, S., Castellanos, M.E., Casu, L., Weckerle, C.S. (2017). Reverse ethnopharmacology and drug discovery. Journal of ethnopharmacology. 198: 417-431.
  • Miara, M.D., Bendif, H., Rebbas, K., Rabah, B., Hammou, M.A., & Maggi, F. (2019). Medicinal plants and their traditional uses in the highland region of Bordj Bou Arreridj (Northeast Algeria). Journal of Herbal Medicine. 100262.
  • Mosaddegh, M., Naghibi, F., Moazzeni, H., Pirani, A., & Esmaeili, S. (2012). Ethnobotanical survey of herbal remedies traditionally used in Kohghiluyeh va Boyer Ahmad province of Iran. Journal of Ethnopharmacology, 141(1), 80-95.
  • Mükemre, M., Behçet, L., & Çakılcıoğlu, U. (2015). Ethnobotanical study on medicinal plants in villages of Çatak (Van-Turkey). Journal of Ethnopharmacology, 166, 361–374.
  • Özgökçe, F., & Özçelik, H. (2004). Ethnobotanical aspects of some taxa in East Anatolia, Turkey. Econ. Bot, 58 (4), 697-704.
  • Özhatay, N., Byfield, A., Atay, S. (2005). Türkiye’nin 122 Önemli Bitki Alanı. İstanbul: WWF.
  • Özüdoğru, B., Akaydın, G., Erik, S., & Yeşilada, E. (2011). Inferences from an ethnobotanical field expedition in the selected locations of Sivas and Yozgat provinces (Turkey). Journal of Ethnopharmacology, 137, 85–98.
  • Polat, R. (2019). Ethnobotanical study on medicinal plants in Bingöl (City center) (Turkey). Journal of Herbal Medicine, 16, 100211
  • Sezik, E., Yeşilada, E., Tabata, M., Honda, G., Takaishi, Y., Fujita, T., Tanaka, T., & Takeda, Y. (1997). Traditional medicine in Turkey. VIII. Folk medicine in East Anatolia; Erzurum, Erzincan, Agri, Kars, Igdir provinces. Economy Botany, 51(3), 195-211.
  • Solecki, R. (1975). Shanidar IV, a Neanderthal flower burial in northern Iraq. Science, 190, 880-881. Staub, P.O., Geck, M.S., Weckerle, C.S., Casu, L., & Leonti, M. (2015). Classifying diseases and remedies in ethnomedicine and ethnopharmacology. Journal of Ethnopharmacology, 174, 514–519
  • Tabata, M., Sezik, E., Honda, G., Yeşilada, E., Fukui, H., Goto, K., & Ikeshiro, Y. (1994). Traditional medicine in Turkey III. Folk medicine in East Anatolia, Van and Bitlis provinces. International Journal of Pharmacognosy, 32(1) 3-12.
  • Tetik, F., Civelek, S., & Cakilcioglu, U. (2013). Traditional uses of some medicinal plants in Malatya (Turkey). Journal of Ethnopharmacology, 146(1), 331-346.
  • The Plant List. (2019).http://www.theplantlist.org, (accessed 05 October 2019).
  • Tuzlacı, E., & Erol, MK. (1999). Turkish folk medicinal plants. Part II: Eğirdir (Isparta). Fitoterapia, 70, 593–610.
  • Yeşilada, E., Sezik, E., Honda, G., Takaishi, Y., Takeda, Y., & Tanaka, T. (1999).Traditional medicine in Turkey IX. Folk medicine in north-west Anatolia. Journal of Ethnopharmacology, 64, 195-210.
Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi-Cover
  • ISSN: 1308-7576
  • Başlangıç: 1991
  • Yayıncı: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Sayıdaki Diğer Makaleler

Hakkâri İlinde Gezgin Arıcılık Faaliyetleri

Mesut KANAKAN, Cengiz ERKAN

UV-B Işın Uygulamalarının Domates ve Hıyar Fidelerinde Bitki Besin Maddesi İçeriğine Etkileri

Serkan CANBAY, Ersin POLAT

Melezleme ile Geliştirilmiş Bazı Aspir (Carthamus tinctorius L.) Genotiplerinin Tarımsal ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi

Burhan ARSLAN, Emrullah CULPAN

Şebinkarahisar (Giresun) Yöresinde Yetiştirilen ‘‘Alişar’’ Armut Çeşidinin Biyoaktif Profili

Orhan KARAKAYA, Muharrem YILMAZ, Serkan UZUN, Mehmet Fikret BALTA, Tarık YARILGAÇ, Fikri BALTA

Hizan (Bitlis) Koşullarında Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Klorofil Miktarları ve Stoma Yoğunluklarının Belirlenmesi

Adnan DOĞAN, Cüneyt UYAK, Anıl AKÇAY, Nurhan KESKİN, Ruhan İlknur GAZİOGLU ŞENSOY, Ferit ÇELİK, Birhan KUNTER, Şeyda ÇAVUŞOĞLU, Koray ÖZRENK

Hizan İlçesinde Kullanılan Tıbbi Bitkilerin Etnobotanik İncelemesi (Bitlis-Türkiye)

İbrahim DEMİR

İleri Pamuk (G. hirsutum L.) Hatlarının Biplot Analiz Yöntemi ile Değerlendirilmesi

Ramazan MIZRAK, Remzi EKİNCİ, Sema BAŞBAĞ

Orta Anadolu Bölgesi’nde Yaygın Yetiştirilen Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Azot Kullanım Etkinlikleri Belirlenmesi

Fatma YILMAZ, Mehmet HAMURCU, Sait GEZGİN

Tüketicilerin Takviye Edici Gıdaları Kullanım Amacı, Satın Alma Tercihleri, Ürünlere Olan Güveni ve Yasal Düzenlemeler Hakkındaki Düşünceleri: Van İli Örneği

Serkan DOĞAN, Emine OKUMUŞ, Emre BAKKALBAŞI, İsa CAVİDOĞLU

Yerli Turunçta Nuseller Embriyoni ve Oluşum Mekanizmasının İncelenmesi

Şenay KARABIYIK, Sinan ETİ