Avrupa Birliği ve Türkiye’de Bal Üretim ve Ticareti Açısından Coğrafi İşaret Uygulamalarının Değerlendirilmesi

Bal, beslenme için önemli olduğu kadar, bir sektör olarak ülke ekonomileri için de önemli bir arı ürünüdür. Avrupa Birliği (AB) ve Türkiye dünya bal üretiminde Çin’den sonra ikinci ve üçüncü sıradadır. AB, en büyük bal ithalatçısı olmasının yanında uluslararası piyasalara yüksek kaliteli bal ihraç etmektedir. Türkiye ise bal üretim miktarı ve çeşitliliği yönünden sahip olduğu potansiyele rağmen, henüz uluslararası piyasalarda hak ettiği yere gelememiştir. AB’nin bal üretim ve ticaretindeki başarısı üzerinde balların uzun zamandan beri coğrafi işaret sistemi ile korunması ve sektörün sistematik uygulamalarla desteklenmesi etkili olmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’de bal üretim ve ticareti açısından coğrafi işaret uygulamaları AB örneğinde değerlendirilmiştir. Çalışma 2007-2016 yılları arasındaki on yıllık dönemi kapsayan bir araştırma makalesidir.

Anahtar Kelimeler:

Avrupa Birliği, Bal, Coğrafi işaretler, Bal Ticareti, Türkiye

Evaluation of Practices on Geographical Indication in Terms of Honey Production and Trade in the European Union and in Turkey

Honey is an important bee product for the economies of the country as a sector as well as important for nutrition. The European Union (EU) and Turkey are ranked second and third in the world after China in honey production. The EU is the largest importer of honey and exports high quality honey to international markets. Despite the potential to have the honey production in terms of quantity and diversity of Turkey, has not yet come to the place it deserves in the international markets. The EU's success in honey production and trade has been effective in protecting honey with a geographical indications system for a long time and supporting the sector with systematic practices. In this study, geographical indications and trade practices in terms of honey production in Turkey is evaluated in the EU special. The study is a research article covering the ten-year period between 2007-2016.

Keywords:

European Union, Honey, Honey Trade, Geographical indication, Turkey,

PDF

___

Aytüre, S. (2017). Avrupa Birliği’nin Arıcılık ve Bal Politikası. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 52, 687-704.
Balaban, S. T. (2016). Ekonomik Açıdan Coğrafi İşaretler. FMR Dergisi, 1, 57-62.
Başaran, D. (2016). Kırsal Kalkınmada Coğrafi İşaretlerin Etkisi: Gaziantep ve Siirt İlleri Örneği. (Yüksek Lisans Tezi ), Akdeniz Üniversitesi, İktisat Anabilim Dalı, Gıda Ekonomisi ve İşletmeciliği Programı, Antalya, Türkiye.
Becker, T., & Staus, A. (2009). European Food Quality Policy: The Importance of Geographical Indications, Organic Certification and Food Quality Insurance Schemes in European Countries. Estey Central Journal of International Law and Trade Policy, 1, 111-130.
Çalışkan, V., & Koç, H. (2012). Türkiye’de Coğrafi İşaretlerin Dağılış Özelliklerinin ve Coğrafi İşaret Potansiyelinin Değerlendirilmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 28, 193-214.
Çevrimli, M., & Sakarya, E. (2018). Türkiye Arıcılık Sektöründe Mevcut Durum, Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 15, 58-67.
Çukur, F., Yücel, B., Demirbaş, N. (2016). AB ve Türkiye’de Arıcılık Faaliyetlerine Yönelik Gıda Güvenliği Uygulamaları: Sorunlar ve Öneriler. Tarım Ekonomisi Dergisi, 22, 87-95.
Demirbaş, N., Oktay, D., Tosun, D. (2006). AB Sürecindeki Türkiye’de Gıda Güvenliği Açısından Geleneksel Gıdaların Üretim ve Pazarlanması. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 10, 47-55.
Doğan, B., & Gökovalı, U. (2012). Geographical Indications: The Aspects of Rural Development and Marketing Trough the Traditional Products. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 62, 761 – 765.
Doğan, S. (2015). Coğrafi İşaret Korumasının Gelişmekte Olan Ülkeler için Önemi. NWSA Social Science, 10, 58-75.
DOOR, (2018a). AB’de PDO Tescilli ve Başvurusu Yapılmış Ballar. http://ec.europa.eu (Erişim Tarihi: 31.10.2018).
DOOR, (2018b). AB’de PGI Tescilli ve Başvurusu Yapılmış Ballar. http://ec.europa.eu (Erişim Tarihi: 31.10.2018).
EC, (2013). European Commission DG Agriculture and Rural Development Evaluation of Measures fort he Apiculture Sector Final Report. July.
EC, (2015). Honey Market Presentation. European Commission.
EC, (2016). Report From the Commission to the European Parliament and the Council. European Commission, Brussels.
EC, (2018). http://ec.europa.eu/agriculture/foodqual/quali1_en.htm , European Commission (Erişim Tarihi: 07.11.2018).
Engindeniz. S., Uçar, K., Başaran, C. (2015). Türkiye’de Bal Üretimi ve Pazarlanmasındaki Gelişmeler. İç Anadolu Bölgesi, 2. Tarım ve Gıda Kongresi, Poster, 28-30 Nisan, Nevşehir.
Engindeniz, S., Markovic, T., Uçar, K., Engindeniz, D., Kokot, Z. (2016). Recent Developments in Honey Production and Marketing of Turkey and Serbia. 5th Interneational Mugla Beekeeping and Pine Honey Congress, November 1-5, Mugla.
Esen, Ş. (2016). Bir Farklılaşma Stratejisi Olarak Coğrafi İşaretler ve Türkiye İncelemesi. Bartın Üniversitesi İktisadi İlimler Fakültesi Dergisi, 7, 447-464.
EPRS, (2017). The EU’s Beekeeping Sector. European Parlimentary Research Service, PE 608.786, October.
EUR-LEX, (2018). Geographical Indications and Designations of Origin. https://eur-lex.europa.eu (Erişim Tarihi: 07.11.2018).
FAO, (2018a). 2016 Yılı AB Ülkelerinin Kovan Sayıları. Kaynak: http://www.fao.org (Erişim Tarihi: 06.11.2018).
FAO, (2018b). AB’nin Bal İhracat Miktarı ve İhracat Değeri. http://www.fao.org (Erişim Tarihi: 06.11.2018).
FAO, (2018c). AB’nin Bal İthalat Miktarı ve İthalat Değeri. http://www.fao.org (Erişim Tarihi: 06.11.2018).
FAO, (2018d). AB’nin Kovan Sayısı ve Bal Üretim Miktarı. http://www.fao.org (Erişim Tarihi: 06.11.2018).
FAO, (2018e). Dünyada 2016 Yılı Bal İthalat ve İhracat Değeri. http://www.fao.org (Erişim Tarihi: 14.11.2018).
FAO, (2018f). Dünyada 2016 Yılı Kovan Sayısı ve Bal Üretimi. http://www.fao.org (Erişim Tarihi: 09.11.2018).
FAO, (2018g). Türkiye’nin Bal İhracat ve İthalat Miktarları ve Değerleri. http://www.fao.org (Erişim Tarihi: 01.11.2018).
Gökovalı, Ü. (2007). Coğrafi İşaretler ve Ekonomik Etkileri: Türkiye Örneği. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21, 141-160.
Kan, M., Gülçubuk, B., Kan, A., Doğan, H., G. (2017). Türkiye’de Coğrafi İşaretlerle İlgili Uygulamada Yaşanan Sorunlara Sınai Mülkiyet Kanun Tasarısı Çerçevesinden Bir Bakış. Hasan Kalyoncu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 13, 129-145.
Kantarcı, S. (2017). Türkiye’de Coğrafi İşaret Kavramına Genel Bakış. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6, 203-210.
Kantaroğlu, M., Demirbaş, N. (2018). Türkiye’de Coğrafi İşaretli Gıda Ürünleri Üretim Potansiyelinin Değerlendirilmesi. 8. IBANESS Kongreler Serisi, 21-22 Nisan, Plovdiv, Bulgaristan, 514-520.
Karadal, F., Yıldırım, Y. (2012). Balın Kalite Nitelikleri, Beslenme ve Sağlık Açısından Önemi. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 9, 197-209.
Kop, P., Sautier, D., Gerz, A. (2006). Origin-Based Products: Lessons for Pro-Poor Development. Royal Tropical Institute (KIT) Amsterdam KIT Development, Policy and Practice, French Agricultural Research Centre for International Development (CIRAD), 75-89.
Mutlu, C., Erbaş, M., Arslan, T., S. (2017). Bal ve Diğer Arı Ürünlerinin Bazı Özellikleri ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri. Akademik Gıda, 15, 75-83.
Niyaz, Ö., C., Demirbaş, N. (2017). Arı Ürünleri Tüketicilerinin Genel Özellikleri ve Tüketim Tercihleri: Çanakkale İli Örneği. Tarım Ekonomisi Dergisi, 23, 255-262.
Orhan, A. (2010). Yerel Değerlerin Turizm Ürününe Dönüştürülmesinde Coğrafi İşaretlerin Kullanımı: İzmit Pişmaniyesi Örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21, 243-254.
Özgür, D. (2011). Coğrafi İşaretlerin Korunması: Avrupa Birliği’ndeki Hukuki Çerçeve ve Türkiye Uygulaması. (Doktora Tezi ) Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Avrupa Birliği Anabilim Dalı Avrupa Çalışmaları Programı, İzmir, Türkiye.
Rangnekar, D. (2004). The Socio-Economics of Geographical Indications A Review of Empirical From Europe. Warwick University, United Kingdom, Issue Paper No:8.
Resmi Gazete, (2017). Sınai Mülkiyet Hakkı Kanunu. Yayımlandığı Tarih:10/01/2017, No: 6769.
Reviron, S., Thevenod-Mottet, E., El Benni, N. (2009). Geographical Indications: Creation and Distribution of Economic Value in Developing Countries. NCCR Trade Working Paper.
Saner, G., Yücel, B., Yercan, M., Karaturhan, B., Engindeniz, S., Çukur, F., Köseoğlu, M. (2011). Organik ve Konvansiyonel Bal Üretiminin Teknik ve Ekonomik Yönden Geliştirilmesi ve Alternatif Pazar Olanaklarının Saptanması Üzerine Bir Araştırma: İzmir İli Kemalpaşa İlçesi Örneği. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü, Ankara.
Semerci, A. (2017). Türkiye Arıcılığının Genel Durumu ve Geleceğe Yönelik Beklentiler. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22, 107-118.
Seven, İ., Akkılıç, M. (2005). Elazığ’daki Arıcılık İşletmelerinin Üretim ve Pazarlama Problemlerinin Tespiti ve Çözüm Önerileri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 45, 41-52.
Tekelioğlu, Y. (2008). Yöresel Ürünler, Coğrafi İşaretler ve Türkiye Uygulamaları. Gastro, Kasım – Aralık, 118-121.
TPE, (2015). Ulusal Coğrafi İşaret Stratejisi Belgesi ve Eylem Planı 2015-2018. Türk Patent Enstitüsü.
TÜİK, (2018). Türkiye’de Arıcılık Yapılan İşletme Sayısı, Eski ve Yeni Kovan Sayıları ve Bal Üretimi. http://tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 01.11.2018).
Türk Patent, (2018). Coğrafi İşaret Tescilli ve Başvurusu Yapılmış Ballar. http://www.turkpatent.gov.tr (Erişim Tarihi: 01.11.2018)
UNCTAD, (2015). Why Geographical Indications for Least Developed Countries?. United Nations Conference on Trade and Development.
Ünye Ticaret Borsası, (2014). Arıcılık ve Bal Raporu. Kasım.