Dünya Ticaret Örgütü’nün Çevre Koruma Politikaları
Öz
Kalkınma
stratejilerinin, doğal kaynaklar üzerinde yarattığı, olumsuz etkilerin
biyosferin ekolojik dengesini bozması ve bu durumdan gelişmiş veya gelişmekte
olan tüm ülkelerin etkilenmesi, ekonomik gelişme politikalarında, tüm
devletlerin toplumsal, ekonomik, çevresel ve kültürel olarak ortak bir dil
ortaya koyması ve önlemler oluşturulması bir zorunluluk haline gelmiştir.
Uluslararası çevre koruma politikalarının tarihsel gelişimi içerisinde,
uluslararası ticaretin serbestleşmesi ile küresel düzeyde artan kirlenme
arasındaki ilişkinin çevre politikalarının gelişimiyle koşut bir süreç izlediği
gözlenmektedir. Neoliberal politikalar ve küreselleşme sürecinin etkisiyle
gelişmiş ülkelerin ticaret ve çevre konularını birlikte ele almalarında Çok
Taraflı Yatırım Anlaşması (MAI)’nın düzenlemeleri temel unsur olmaktadır. Bu
çalışmada, ekonomi sektörünün temel bileşeni olan ticaret politikası ve Dünya
Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) Türkiye’de oluşturduğu yeni politikalar ve
yapılanmalar literatür taraması yöntemiyle açıklanmaktadır. DTÖ bünyesinde
yapılan sözleşmeler ana hatlarıyla incelenerek, çevrenin korunmasıyla ilgili
alınan önlemler DTÖ kuruluş görevleri kapsamında açıklanmaktadır.
___
- WTO, “Understanding the WTO” http://www.wto.org/english/thewto_e/whatis_e/tif_e/tif_e.htm,
(13.03.2018).
www.antimai.org.tr, (26.03.2018).
- WTO Primer, (2018). http://www.wto.org/english/thewto_e/whatis_e/tif_e/tif_e.htm, (10.03.2018).
- WTO, (2018). “MEA Database: Matrix of Trade Measures Pursuant to Selected MEAs”,
http://www.wto.org/english/tratop_e/envir_e/mea_database_e.htm, (10.03.2018).
- WTO Legal Texts, (2018). http://www.wto.org/english/docs_e/legal_e/legal_e.htm, (10.03.2018).
- WTO Dispute Settlement, (2018). http://www.wto.org/english/tratop_e/dispu_e/dispu_e.htm,
(10.03.2018).
- WIR, (2017). Investment And The Dıgıtal Economy, UNCTAD, United Nations Publication,
Geneva,
https://www.yased.org.tr/ReportFiles/2017/Birle%C5%9Fmi%C5%9F%20Milletler%20Tic
aret%20ve%20Kalk%C4%B1nma%20%C3%96rg%C3%BCt%C3%BC%20(UNCTAD)%
20D%C3%BCnya%20Yat%C4%B1r%C4%B1m%20Raporu%20-%202017.pdf,
(15.03.2018).
- Yılmaz, G. (2018). “28 Nisan 1998 tarihli MAİ Anlaşması”, http://docplayer.biz.tr/9213312-Maicok-
tarafli-yatirim-anlasmasi.html, (20.02.2018).
- Yenipazarlı, A. (2003). Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), Gelişmekte Olan Ülkelerdeki Rolü, Önemi ve
Türkiye, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Nazilli.
- Türkiye Çevre Sorunları Vakfı, (1988). Çevre ve Kalkınma İlişkileri, Ankara.
- Türkiye Çevre Vakfı, (1995). GATT ve Çevre, Ankara.
- TÜİK, (2018). İstatistiki Tablolar, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1046 (13.03.2018).
- Talu, N. (1995). “Çevre ve Ticaret Politikaları ve Türkiye’de Durum”, Yeni Türkiye Dergisi, Çevre
Özel Sayısı, Ankara.
- Sutherland, P. vd. (2004). “The Future of the WTO: Addressing Institutional Challenges in the New
Millenium” Report by the Consultative Board to the Director General Supachai
Panitchpakdi. Geneva: WTO.
http://www.wto.org/english/thewto_e/10anniv_e/future_wto_e.pdf, (10.03.2018).
- Resmi Gazete, 29.1.1995, Sayı: 2218.
- Karluk, R. (1997). Dünya Ticaret Örgütü, Ankara: TOBB Yayınları.
- Karluk, R. (2013). Uluslararası Ekonomi, İstanbul: Beta Yayınları.
- Karluk, R. (2014). Uluslararası Kuruluşlar, İstanbul: Beta Yayınları.
- Karluk, R., Tonus Ö. (2015). “Küresel Ekonomik Örgütler”, Ed. Çınar Özen, Özgür Tonus,
Uluslararası Örgütler, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, s. 92-119.
- Kaplan, A. (1999). “Küresel Çevre Sorunları ve Politikaları”, Yayın No: 19, Tezler Dizisi: 3,
Ankara: Mülkiyeler Birliği Vakfı Yayınları
- Ministry of Economy, (2018). http://www.foreigntrade.gov.tr/anl/dto/TURLAR-DTO.htm,
(04.04.2017).
- Meydan Yıldız, S. G. (2016). “Çevre Bilinci ve Eko-Kent Planlaması: Gölbaşı Özel Çevre Koruma
Bölgesi Örneği”, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora
Tezi, Ankara
- İriç, E. (2014). “Çerçevesinde Uluslararası Ticaret ve Çevre İlişkisi”,
http://www.istemiparman.com.tr/dto-cercevesinde-uluslararasi-ticaret-ve-cevre-iliskisi/,
(20.02.2018).
- İktisadi Kalkınma Vakfı, (1998). “Avrupa Birliği ve Türkiye’nin Çevre Politikalarının
Karşılaştırılmalı İncelemesi”, No: 153, İstanbul.
- İktisadi Kalkınma Vakfı, (1998). Avrupa Birliği ve Türkiye’nin Çevre Politikalarının
Karşılaştırılmalı İncelemesi, No:153, İstanbul.
- IISD ve UNEP. (2000). Environment and Trade: A Handbook, Canada,
http://www.mfa.gov.tr/dunya-ticaret-orgutu-__dto_.tr.mfa (10.03.2018).
- Gül, E., (2015). “GATT/WTO Çerçevesinde Uluslararası Ticaret ve Çevre İlişkisi”,
http://dergipark.gov.tr/download/article-file/55286, (11.03.2018).
- Ekonomi Bakanlığı, (2017). Uluslararası Doğrudan Yatırımlar2016 Yılı Raporu, Teşvik Uygulama
Ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü, Ankara
- Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu, (1991). Ortak Geleceğimiz Raporu, Türkiye Çevre
Sorunları Vakfı Yayını, Üçüncü Baskı, Ankara.
- Dış İşleri Bakanlığı, 2018, mfa.gov.tr, (10.03.2018).
- Demirer, G.N., Demirer, T., Uğurlu, Ö. (2000). “Emperyalizmin 21. Yüzyıl Stratejisi MAI’nin
Çevresel Boyutu, Küreselleşmenin Ekolojik Sonuçları”, Özgür Üniversite Kitaplığı: 28,
Ankara: Türkiye ve Ortadoğu Forumu Vakfı
- Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, (2018).
http://www.csb.gov.tr/gm/ced/index.php?Sayfa=sayfaicerikhtml&IcId=673&detId=674&us
tId=673, (14.03.2018).
- Arda, M. (1995). “Uluslararası Ticaret Çevre İlişkileri”, Yeni Türkiye Dergisi, Çevre Özel Sayısı,
Ankara.