BIST’TE İŞLEM GÖREN ANA METAL FİRMALARININ FİNANSAL PERFORMANSININ ENTEGRE BİR ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME MODELİ KULLANILARAK DEĞERLENDİRİLMESİ

Son yıllarda Borsa İstanbul’da yer alan sektörler veya endekslerdeki işletmelerle ilgili olarak yapılan performans analizleri hem ilgili firmalara ve sektörlere hem de bu işletmelerle ilgilenen yatırımcılara ve diğer paydaşlara değerli bilgiler ve yorumlar sunmaktadır. Bu çalışmanın amacı Borsa İstanbul’da (BIST) hisseleri işlem gören Ana Metal Endeksinde yer alan 17 işletmenin 2013-2018 tarihleri arasındaki finansal performanslarının analiz edilmesi ve sonuçların karşılaştırılmasıdır. Çalışma kapsamında işletmelerin Bilanço ve Gelir tablolardan elde edilen 13 muhasebe kökenli oran kriteri kullanılmıştır. Elde edilen veriler Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemlerinden Entropi ve WASPAS (Weighted Aggregated Sum Product Assessment) yöntemlerinin birlikte kullanıldığı hibrid bir yöntem ile değerlendirilmiştir. Belirlenen seçim kriterlerinin ağırlıkları Entropi tekniği kullanılarak hesaplanmıştır. Ardından WASPAS yöntemi kullanılarak karar seçeneklerinin göreli önem değerleri hesaplanarak işletmelerin, her yılın performans değerlerine göre sıralaması yapılmıştır. Son olarak, işletmelerin her yıl için elde edilen sonuçları dikkate alınarak Borda sayım yöntemi yardımıyla yeniden sıralandırılmıştır. Çalışmada seçilen dönemler, kullanılan muhasebe oranları ve hibrid modele göre Ana Metal Sanayindeki 17 işletmenin performans analizi sonucunda, 6 yılın ortalaması olarak İskenderun Demir ve Çelik A.Ş’nin. en iyi işletme olduğu tespit edilmiştir.

EVALUATION OF FINANCIAL PERFORMANCE OF THE BASE METAL COMPANIES OPERAND IN THE ISTANBUL STOCK EXCHANGE USING AN INTEGRATED MULTICRITERIA DECISION-MAKING MODEL

In recent years, performance analysis about sectors or companies placed in various indexes presents valuable information and interpretation to both related companies and investors, who think to make an investment to these companies in addition to other stakeholders. The main aim of this paper is to make an analysis of the financial performance of seventeen firms operand in the Istanbul stock exchange and placed in the main metal index between the years of 2013 and 2018 and to compare the obtained results. Within the scope of this study, thirteen accounting rates obtained from firms balance sheets and income statements were used. obtained data were analyzed with the hybrid Multı-Crıterıa Decısıon-Makıng (MCDM) model consists of the Entropy and WASPAS (Weighted Aggregated Sum Product Assessment) methods. The weight values of the determined selection criteria were calculated by using the Entropy technique and firms were ranked considering the own performance score for each year. In this paper, In conclusion the companies were re-ranked with the help of the Borda Count method considering the obtained results for each year. In accordance with selected periods, used accounting rates, and applied hybrid model, as a result of the financial performance analysis of seventeen companies İskenderun Demir ve Çelik A.Ş. Co. is the firm that has the highest financial performance.

PDF

___

Akçakanat, Ö., Eren, H., Aksoy, E. ve Ömürbek, V. (2017) “Bankacılık Sektöründe Entropi ve WASPAS Yöntemleri ile Performans Değerlendirmesi”, Süleyman Demiral Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2): 285-300.
Aqıl, M., Ahmed, R. R., Vveınhardt, J. ve Streımıkıene D. (2019) “Factors Influencing the Profitability of Heavy Vehicle Industry: A Case of Pakistan”, Montenegrin Journal of Economics, 15(1): 61- 72.
Atukalp, E. M. (2019) “Borsa İstanbul’da İşlem Gören Çimento Firmalarının Finansal Performansının Analizi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 81: 213-230.
Ayyıldız, E. ve Murat, M. (2017) “Türkiye’de Yer Alan Şehirlerin Eğitim Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri Kullanarak Belirlenmesi”, Kent Kültürü ve Yönetimi Hakemli Elektronik Dergi, 10(2): 255-267.
Avinash, V. R. (2019) “Financial Performance Evaluation of Selected Steel Companies in India by using Multi Criteria Decision Technique of ARAS, SAW and TOPSIS with DVA based Weight Determination”, International Journal of Scientific Research and Reviews, 8(2): 4261-4277.
Bakır, M., Akan, Ş. ve Durmaz, E. (2019) “Exploring Service Quality of Low-Cost Airlines in Europe: An Integrated MCDM Approach”, Economics and Business Review, 5(19): 109-130.
Bakır, M. ve Atalık, Ö. (2018) “Entropi ve Aras Yöntemleriyle Havayolu İşletmelerinde Hizmet Kalitesinin Değerlendirilmesi”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(1): 617- 638.
Bakırcı, F., Shiraz, S. E. ve Sattary, A. (2014) “BİST’da Demir, Çelik Metal Ana Sanayi Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmelerin Finansal Performans Analízí: VZA Süper Etkinlik ve TOPSİS Uygulaması”, Ege Akademik Bakış, 14(1): 9-19.
Chakraborty, S. ve Zavadskas, E.K. (2014) “Applications of WASPAS Method in Manufacturing Decision Making”, Informatica, 25 (1): 1-20.
Chakraborty, S., Zavadskas, E. K. ve Antucheviciene, J. (2015) “Applications of WASPAS Method as a Multi-Criteria Decision-Making Tool”, Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 49(1): 1-17.
Cömert, H. G. ve Karaatlı, M. (2018) “Akdeniz Ülkelerinin Turizm Performansının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Değerlendirilmesi”, 19. Uluslararası EYİ Sempozyumu 17-20 Ekim 2018, İstanbul: 488-512.
Çakır, S. ve Perçin, S. (2013) “AB Ülkeleri’nde Bütünleşik Entropi Ağırlık - TOPSIS Yöntemiyle ArGe Performansının Ölçülmesi”, Uludağ Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(1): 77-95.
Damodaran, A. (2001) “Corporate Finance: Theory and Practice”, International Edition, New York, Willey.
Dereli, H. ve Topak, M. S. (2018) “The Effect of Dividend Policy on Stock Price: Evidence from An Emerging Country”, Journal of Business Research-Turk, 10(4): 1186-1197.
Ecer F. ve Günay F. (2014) “Borsa İstanbul’da İşlem Gören Turizm Şirketlerinin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Ölçülmesi”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 25(1): 35-48.
Eş, A. ve Çobanoğlu C. (2017) “TOPSIS Yöntemiyle Şirket Performans Sıralaması İçin Bir Çerçeve: Demir Çelik Sektöründe Bir Uygulama”, Cumhuriyet Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18(2): 249-268.
Ertuğrul, İ. ve Tuş Işık, A., (2008) “İşletmelerin VZA ile Mali Tablolarına Dayalı Etkinlik Ölçümü: Metal Ana Sanayiinde Bir Uygulama”, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1): 201-217.
Eyüboğlu K. ve Bayraktar, Y. (2019) “Ana Metal Sanayi Alt Sektörlerinin Finansal Performanslarının AHP ve TOPSIS Yöntemleri ile Değerlendirilmesi”, Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi, 2(1): 1-10.
Gao, J. ve Wang, J. (2017) “Is Working Capital Information Useful for Financial Analysts? Evidence from China”, Emerging Markets Finance and Trade, 53(5): 1135-1151.
Gerşil, M. ve Palamutçuoğlu, T. (2016) “Hisseleri BİST’de İşlem Gören Teknoloji Şirketlerinin Finansal Performanslarının Değerlendirilmesinde Topsis Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi ve Ağırlıklandırma Yöntemlerinin Karşılaştırılması”, İzmir SMMMO Dayanışma Dergisi, 124: 57- 71.
Gezen, A. (2019) “Türkiye’de Faaliyet Gösteren Katılım Bankalarının Entropi ve WASPAS Yöntemleri ile Performans Analizi”, Muhasebe ve Finans Dergisi, 84: 213-232.
Ghorabaee, M. K., Zavadskas, E. K., Amiri, M. ve Esmaeili, A. (2016) “Multi-Criteria Evaluation of Green Suppliers Using an Extended WASPAS Method with Interval Type-2 Fuzzy Sets”, Journal of Cleaner Production, 137: 213-229.
Hwang, C. L. ve Yoon, K. (1981) “Multiple attribute decision making, methods and applications: Lecture Notes in Economics and Mathematical Systems”, 186, Springer-Verlag, Berlin Heidelberg.
Karaca, Ç. ve Ulutaş, A. (2018) “Entropi ve WASPAS Yöntemleri Kullanılarak Türkiye İçin Uygun Yenilenebilir Enerji Kaynağının Seçimi”, Ege Akademik Bakış, 18(3): 483-494.
Lashgarı, S., Antuchevıcıene, J., Delavarı, A. ve Kheırkhah, O. (2014) “Using QSPM and WASPAS Methods for Determining Outsourcing Strategies”, Journal of Business Economics and Management, 15(4): 729-743.
Madıc, M., Gecevska, V., Radovanovıc, M. ve Petkovıc D. (2014) “Multi-Criteria Economic Analysis of Machining Processes Using the Waspas Method”, Journal of Production Engineering, 17 (2): 79-82.
Menteş, S. A. (2018) “Finansman Kararlarını Etkileyen Faktörler: Türk İmalat Sanayi Üzerine Bir Çalışma”, İSMMMO Mali Çözüm Dergisi, 28: 59-77.
Muzir, E. (2011) “Triangle Relationship Among Firm Size, Capital Structure Choice and Financial Performance”, Journal of Management Research, 11(2): 87-98.
Orçun, Ç. (2019) “Enerji Sektöründe WASPAS Yöntemiyle Performans Analizi”, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2): 439-453.
Singhania, M.ve Mehta, P. (2017) “Working Capital Management and Firms’ Profitability: Evidence from Emerging Asian Countries”, South Asian Journal of Business Studies, 6(1): 80-97.
Şit, A., Ekşi, İ. H. ve Hacıevliyagil, N. (2017) “BIST’te Ana Metal Sanayi Endeksinde Faaliyet Gösteren İşletmelerin Finansal Performans Ölçümü: 2011-2015 Dönemi”, Süleyman Demirel Üniversitesi, Vizyoner Dergisi, 8(17): 83-91.
Rençber, Ö. F. ve Avcı, T. (2018) “BIST'te İşlem Gören Bankaların Sermaye Yeterliliklerine Göre Karşılaştırılması: WASPAS Yöntemi ile Uygulama”, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (ICEESS'18): 169-175.
Topak, M. S. (2018) “Çalışma Sermayesi Yönetiminin Karlılığa Etkisi: BIST Ticaret Endeksi Üzerine Bir Araştırma”, İSMMMO Mali Çözüm Dergisi, 148: 71-93.
Turskis, Z., Zavadskas, E. K., Antuchevıcıene, J. ve Koserava, N. (2015) “A Hybrid Model Based on Fuzzy AHP and Fuzzy WASPAS for Construction Site Selection”, International Journal of Computers Communications and Control, Special Issue on Fuzzy Sets and Applications, 10(6): 873-888.
Ural, M., Demireli, E., ve Çalık, S. G. (2018) “Kamu Bankalarında Performans Analizi: Entropi ve WASPAS Yöntemleri ile Bir Uygulama”, Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31: 129-141.
Urosevic, S., Karabasevic, D., Stanujkic, D. ve Maksimovıc, M. (2017) “An Approach to Personnel Selection in the Tourism Industry Based on the SWARA and the WASPAS Methods”, Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 51(1): 75-88.
Uygurtürk, H., ve Korkmaz, T. (2012) “Finansal Performansın TOPSIS Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi ile Belirlenmesi: Ana Metal Sanayi İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7(2): 95-115.
Yıldırım, M., Karakaya, Ö. ve Altan, İ. M. (2019) “TOPSIS Yönteminde Maliyet ve Karlılık Oranlarının Kullanılmasıyla Finansal Performansın Ölçümü: Ana Metal Sanayi Sektöründen Bir Şirket Örneği”, Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 5(3): 170-181.
Zavadskas, E.K., Turskis, Z., Antucheviciene, J., Zakarevicius, A. (2012) “Optimization of Weighted Aggregated Sum Product Assessment”, Elektronikair Elektrotechnika, 6(122): 3-6.
Zhang, H., Gu, C., Gu, L. ve Zhang, Y. (2011) “The Evaluation Of Tourism Destination Competitiveness By TOPSIS & Information Entropy-A Case In The Yangtze River Delta Of China”, Tourism Management, 32(2): 443-451.