PARÇACI BAKIŞ AÇISINDAN BÜTÜNCÜL BAKIŞA SOSYAL BİLİMLERDE BİR METODOLOJİ DENEMESİ ÜÇLÜ DÜŞÜNCE YÖNTEMİ TRİOLOJİ
Modern batı düşüncesinin varlığı, mekanist ve parçacı bir bakış açısıyla sadece maddeye indirgemesi dinin metafizik alanının ihmaline yol açtı. Şüphesiz bunda mantıkta üçüncü halin imkânsızlığını kabul eden, düşünce dünyasında bir dizi karşıt felsefe, düalite ve dikotomilerin ortaya çıkmasına yol açan Aristo mantığının/diyalektiğinin de rolü büyüktür. Özellikle Marksçı diyalektiğin karşıtlıkları birbirine indirgeyen maddeci anlayışı, bunun bilime ve felsefeye hâkim olması, doğu-İslam düşüncesinin durağan batı düşüncesinin ilerlemeci kabul edilmesi; bu parçacı bakış açısını daha da büyüttü. Tarih son yüzyılda bilgi-iktidar mücadelelerine sahne oldu. Özellikle son zamanlarda gelişen bulanık mantık, epistemoloji ve İslami ilimlerin metodolojisi olan Kelam ve Fıkıh Usulüyle bu parçacı bakış açılarından kurtulup bütüncül bir metodoloji, yeni bilgi ve hakikat üretimine yol açılabilir. Triolojik metod, bu bağlamda varlığın maddi-manevi ve ruhi gibi temel üç alanının olduğunu, bunların insanda beden-ruh-nefis üçlüsüne karşılık geldiğini, manevi alanda nefis kümesinde ruh ve maddenin kaynaştığını kabul etmektedir.
Anahtar Kelimeler:
Sosyal bilimler, diyalektik, Aristo kıyası, parçacı, bütüncül, üçlü, triolojik, indirgeme, yüceltme, fıkıh usulü, epistemoloji
FROM PARTICLE PERSPECTIVE TOWARDS A HOLISTIC PERSPECTİVE IN SOCIAL SCIENCES A METEDOLOGY EXPERIMENT TRIPLE THOUGHT METHOD TRIOLOGY
The Modern Western thought reduced the existence to a substance with a particles and mechanistic point of view has led to the neglect of the metaphysicsarea of religion. Surely there is a great role of Aristotle / dialectic logic that led to the emergence of a number of the world thought the opposite philosophy, duality and dichotomy and accepting the logical impossibility of the third state. In particular,the mentality of Marx that reduce the oppositions to each other, it dominates the science and philosophy, accepting the eastern-Islamic philosophy as stable and Western philosophy as progressive, they all enhance the particles point of view. History has witnessed knowledge-power struggle through the last century. Especially recently developed fuzzy logic, epistemology and Islamic Theology and Fiqh Usul/Metodology a holistic methodology to get rid of these particles perspective, this may lead to the production of new knowledge and truth. In this context Triologhic method admits that the existence has three basic area like substantive, spirtual and psychic and they correspond to body, spirit and the self in human and also it admits that in spiritual area the spirit and material unites in the set of self.
Keywords:
Social sciences, dialectics, Aristotle analogy, particles, holistic, trilogy, triologic, reduction, glorification, fiqh method, epistemology,
___
- Arfi, B. (2009). Linguistic Fuzzy Logic Methods in Social Sciences, Berlin: Springer.
- Arvasi, S. (2006). Diyalektiğimiz ve Estetiğimiz, İstanbul: Babıali Kültür.
- Asaidan, M. (2013), Hikemi ve Felsefi Istılahların Açıklanmasında ve Aktarılmasında Temsil ve rumuzun Yeri (Şeyh Şehabeddin Sühreverdi‟nin Farsça Risaleleri Çerçevesinde), Selçuklularda Bilim ve Düşünce Semp., Konya:Selçuklu Belediyesi
- Atademir, H.R. (1974). Aristo‟nun Mantık ve İlim Anlayışı, Ankara: A.Ü. İ.Fak. Yay.
- Ayık, H. (2007). İslam Mantık Geleneği ve Doğruların Mantığı, İstanbul: Ensar.
- Başaran, A. (t.y.). Tümeller Üzerine, Academia.edu.
- Bolay, S. H. (2009). Felsefe Doktrinleri ve Terimleri Sözlüğü, Ankara: Nobel.
- Buhari, Muhammed b. İ. (1992). Câmiu‟s-sahîh, İstanbul: Çağrı.
- Chalmers, A. (1994), Bilim Dedikleri, Çev. Hüsamettin Arslan, Ankara: Vadi.
- Çaldak, H. (2006). Aristoteles Mantığının İslam Usul Bilimlerine Etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üni. Sosyal Bilimler Enst.
- Çapak, İ. (2003). Ebu Hamid el-Gazali‟nin Mantık Anlayışı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: A. Ü. Sosyal Bilimler Enst.
- Çekmegil, M.S. (1996). Bilginin Gücü, İstanbul: Timaş
- Çelebi, İ. (2002) İslam İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, İstanbul: Rağbet.
- Çubukçu, A. (1990). Mantık ve Diyalektik, İstanbul: Yurt.
- Darimi, Ebû M. Abdullah b. A. ( 1992). Sünen, Kerahiyyetu ahzi‟r-rey, İstanbul: Çağrı.
- Durusoy, A. (2010a). Mantık ve Mantık Tarihi Üzerine Bir Değerlendirme, Yıl 5, Sayı 2, s.9-20, Çorum: Çağrı Eğtim Vakfı İslami İlimler Dergisi.
- Durusoy, A. (2012b). Vehmiyyat Maddesi, c.42, s. 617-618, İstanbul: DİA.
- Emiroğlu, İ. (2012). Klasik Mantığa Giriş, Ankara: Elis.
- Eryılmaz, H. E. (2015). Bulanık Mantık Üzerine Bir Araştırma, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Feyerabend, P.K. (1975). How to Defend Society Against Science, Yaz Sayısı 11, London: Radical Philisophy Journal Pbl.
- Foulquie, P. (1975). Diyalektik, Çev. Dr. Afşar Timuçin, İstanbul: Gelişim.
- Gölcük, Ş., Toprak, S. (1988). Kelâm, Konya: Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fak.
- Hameroff, S. (2010). Finding Spirit in the Fabric, of Space and Time, Çev. Ali Erkan Kavaklı (Maddenin Ötesi ve Allah İnancı, Tefekkür Dergisi, Alıntı Yazılar), Bahar Yaz Sayısı Kasım, s.46-48, Frankfurt: Englighten Magazine.
- Hançerlioğlu, O. (2006). Felsefe Sözlüğü, İstanbul: Remzi.
- Hoffer, E. (1998). Kesin İnançlılar/Kitle Hareketlerinin Anotomisi, İstanbul: İm.
- İbni Hanbel, Ahmed. (1992). Müsned, İstanbul: Çağrı.
- İbni Mâce, Muhammed b. Yezîd, Ebû Abdillâh ((1992). Sünen, İstanbul: Çağrı.
- İzzetbegoviç, A. (1993). Doğu ve Batı Arasında İslam, Çev. Salih Şaban, İstanbul: Nehir
- Kabaağaç, S., Alova, E. (1995). Latince-Türkçe Sözlük, İstanbul.Sosyal.
- Karaman, H. (2015), Gazlı İçeçekler-2 Köşe Yazısı (13.8.2015), İstanbul: Yeni Şafak Gazt.
- Kazanç, F. K. (2007). Klasik Kelâmî Tartışmaların Doğuşu ve Gelişimine Etki Eden Faktörler, Sayı: 24-25, s. 179-227, Samsun: O.M. Ü. İlahiyat Fak. Dergisi.
- Kosko, B., (1994). Fuzzy Thinking, London:Flamingo.
- Maranki, A., Maranki, E. (2012). Kozmik Bilim ve Bilinçle Yaşam Enerjisi, İstanbul:Hayat.
- Malik, b. Enes, Ebu Abdullah (1992). Muvatta, İstanbul: Çağrı.
- Nar, A. (2010). Dinde Yenilikçiler ve Buluşma Noktaları, İstanbul: Doğru Yorum Gazt.
- Nesei,Ebû Abdirrahmân A. (1992). Sünen, C.4, İstanbul: Çağrı.
- Özcan, Z. ( t.y.). İnsan ve Toplum Bilimleri-II, Ankara: Birleşik.
- Özden, Ö.H., Elmalı, O. (2014). Yeniçağ Felsefesi Tarihi, 2. bsk., İstanbul: Arı-Sanat
- Özervarlı, M.S. (2008). İbni Teymiyenin Düşünce Metodolojisi ve Kelamcılara Eleştirisi, İstanbul: İsam.
- Rifkin, J., Howard, T. (2010). Entropi, İstanbul: İz.
- Sezen, Y. (1996), Maddeci Felsefenin Çıkmazları, İstanbul: Marmara Üni. İlahiyat Fak.
- Şeriati, A. (2011). Medeniyet Tarihi, Ankara: Fecr.
- Taslaman, C. (2007). Bedenin ve Ruhun İki Ayrı Cevher Olup Olmadığı Sorununa Karşı
- Teolojik Agnostik Tavır, Sayı 33. s.41-68, İstanbul: M.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi.
- Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İ. (1998). Sünen, c.I-VI, Beyrut: el-Garbu‟l-İslâmî.
- (1992). Sünen, İstanbul: Çağrı.
- Uludağ, S. (1987). İbni Teymiyye‟de Mantık Meselesi, Ankara: İslami Araşt. Derg.
- Ural, Ş. (2004). Matematik, Mantık ve Felsefe 1.Uluslararası Sempozyumu (26-28 Eylül), s.43-57, Çanakkale/Assos: İstanbul Kültür Üni.
- Wynn, K. (1992). Addition and Subtraction by Human İnfants, Nature, s.749-750, London:Nature Publishing Group (NPG)
- Yaren, T. (1982). İslam Kültüründe Mantık Çalışmalarına Karşı Fikirler, Yayınlanmamış
- Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi,
- Yenişehirlioğlu, Ş. (1985). Felsefe ve Diyalektik, Ankara: Maya.
- Yüksel, Y. (2006). Puslu Mantık ve Felsefi Arka Planı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- İnternet Kaynakları:
- Karaman; http://www.yenisafak.com.tr/yazarlar/HayrettinKaraman/gazli-icecekler
- /2080, Erişim Tarihi:13.08.2015.
- Wynn;https://www.researchgate.net/publication/21647991_Addition_and_Subtraction_b
- y_Human_Infants, Erişim Tarihi: 21.05.2016.
- Hameroff;http://www.quantumconsciousness.org/sites/default/files/Exploration%20of%
- Quantum%20Consciousness%20-%20Enlighten%20Next%20-%202010.pdf, Erş. Tarihi: 21.5.2016.
- Başaran;https://www.academia.edu/733099/Tümeller_Üzerine, Erişim Tarihi: 21.5.2016.
- Kavaklı;http://www.tefekkurdergisi.com/YaziMadde_ve_Otesindeki_Derinlik_Allah_in anci-286534.html
- Başlangıç: 2016
- Yayıncı: Bartın Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
DOĞU KARADENİZ’DE İŞGÜCÜ VE İSTİHDAM
SÜNNETULLAH VE İNSANIN İRADESİ TEMELİNDE KADER
TURİZM SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN KÜÇÜK İŞLETMELERİN VE AİLE İŞLETMELERİNİN KURUMSALLAŞMA DÜZEYİ
Ayhan KARAKAŞ, Raşit Yıldız, Said Kıngır
BALKAN SAVAŞLARININ TİYATROMUZA İLK YANSIMALARINDAN BİRİ MEHMET SIRRI’NIN TÜRK KANI ADLI PİYESİ