TÜRKİYE HANEHALKI ALKOLLÜ İÇECEK TÜKETİMİ KARAKTERİSTİKLERİNİN BELİRLENMESİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Çalışma, Türkiye’de alkollü içecek tüketen hanelerle tüketmeyen haneler arasındaki farkları ve hanelerin alkollü içecek harcaması yapması üzerinde etkili olan faktörleri araştırmaktadır. Pazarlanması kanunlarla kısıtlanmış olan alkollü içeceklerin hanehalkı verilerinden faydalanılarak alkollü içecek tüketme olaslılığı daha yüksek olan hanelerin özelliklerinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Çalışma Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından her yıl düzenli olarak derlenen “Hanehalkı Bütçe Anketi” araştırmasının 2019 yılı verilerinden faydalanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmada sözkonusu verisetinden alınan değişkenlerin hane alkol tüketimi varlığına göre probit bir modelle incelenmiş ve sonuçlar ayrıca analiz edilmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre hane halkı reisinin cinsiyeti, medeni durumu, eğitim düzeyi, gelir düzeyi gibi demografik özelliklerinin yanı sıra ev dışı gıda tüketiminin varlığı, ücretli spor salonu üyeliği, özel otomobil sahipliği ve sigara tüketimi gibi davranışsal etmenlerin de hanede alkol tüketiminin varlığını etkileyen faktörler arasında oldukları ortaya konmuştur. Bu çalışmanın gerek vergiler, gerek rekabet koşulları gereği benzer ürün ve benzer fiyatların olduğu, tutundurma faaliyetlerinin kanunla belirlenmiş ve diğer pek çok ürüne göre daha zor olduğu bir ürün grubunda pazarlamacıların fiziksel ve/veya çevrimiçi ortamlarda alkol tüketim harcaması yapmaya daha meyilli hanelere ulaşmalarında dağıtım kanallarını daha etkin kullanmalarına yardımcı olacağı düşünülmektedir. Benzer şekilde, kamu politikası açısından alkol alışkanlığıyla mücadelede hedef alınacak muhtemel haneler de bu çalışmanın sonuçlarına göre belirlenebilir. Çalışmanın sonuçları aynı zamanda daha önce aynı konuyu inceleyen diğer çalışmaların sonuçlarıyla paralellik göstermekte olup yöntem ve sonuç açısından geliştirerek güncellemeyi hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler:

Alkol tüketimi, Pazar araştırması, Probit modeller.

A RESEARCH ON DETERMINING THE CHARACTERISTICS OF HOUSEHOLDS CONSUMING ALCOHOLIC BEVERAGES IN TURKEY

The study is a research to find out the differences among households that consume alcoholic beverages and those that do not, and also aims to find out the determinants that affect the likelihood of alcoholic beverage consumption of households. It is aimed to find out the features of households that consume alcoholic beverages, of what’s marketing activities are restricted by law. Study is conducted based on 2019 data obtained from Turkish Statistics Institute (TÜİK) yearly household spending research data. The data obtained from the dataset are examined using a probit model, and results are analysed separately. Based on the results obtained from the study, demographic factors such as gender, marital status, education level, income level are found to be among the affecting factors for the presence of alcoholic beverage consumption, besides behavioral factors like out of the house food consumption, paid gym membership, car ownership, and cigarette consumption. In this study, in a product group where there are similar products and similar prices due to taxes and competition conditions, promotion activities are determined by law and are more difficult than many other products, marketers could use distribution channels more effectively in reaching households that are more inclined to spend alcohol consumption in physical and/or online environments. Similarly, households with a higher likelihood to spend on alcoholic beverages can be targeted in the fight against alcohol addiction in terms of public policy according to the results of this study. The results of the study are largely parallel with the results of other studies examining the same subject before, and it aims to improve and update it in terms of method and result.

Keywords:

Alcohol consumption, Market research, Probit models.,

PDF

___

Agresti, A. (2007). An Introduction to Categorical Data Analysis, Second Edition. Hoboken: Wiley, John Wiley & Sons, Inc.
Agresti, A. (2019). An Introduction to Categorical Data Analysis, Third Edition. Hoboken: Wiley, John Wiley & Sons, Inc.
Alkan, Ö. and Yarbaşı, İ. Y. (2020). Investigation of Alcohol Consumption Determinants in Turkey with Multinominal Probit Model. S. Paul, & S. K. Kulshreshtha, Global Developments in Healthcare and Medical Tourism in, (pp. 134-161). Hershey: IGI Global.
Bingöl, O. (2022). Alkollü İçeceklerde ÖTV Zammı Serüvenimiz. Access: 22 May 2022, https://vergiyedair.com/2022/05/27/alkollu-iceceklerde-otv-zammi-seruvenimiz/
Castro, F. G., Newcomb, M. D., McCreary, C. and Baezconde-Garbanati, L. (1989). Cigarette Smokers Do More than Just Smoke Cigarettes. Health Psychology, 8(1), 107-129.
Chiolero, A., Wietlisbach, V., Ruffieux, C., Paccaud, F. and Cornuz, J. (2006). Clustering of Risk Behaviors with Cigarette Consumption: a Population-Based Survey. Preventive Medicine, 42(5), 348-353.
Critchlow, N. and Moodie, C. (2021). Understanding the Broader Impacts Of Alcohol Marketing: Time for a Research Agenda Which Includes Adults. Alcohol and Alcoholism, 56, 614-616.
Cullen, M. D. M., Calitz, A. P. and Mhlatyana, U. L. (2016). Optimizing the Market Mix to Influence Consumer Purchasing Decisions in Liquor Outlets. 10th International Business Conference. South Africa: Nelson Mandela University.
Dias, P., Oliveira, A. and Lopes, C. (2011). Social and Behavioral Determinants of Alcohol Consumption. Annals of Human Biology, 337-344.
Euro News (2022). ÖTV Gelirinde Alkol ve Sigaranın Payı ne Kadar, Alkollü İçkilerden Alınan ÖTV Oranı Kaç? Access: 31 May 2022, https://tr.euronews.com/2022/05/31/otv-gelirinde-alkol-ve-sigaran-n-pay-ne-kadar-alkollu-ickilerden-al-nan-otv-oran-kac#:~:text=Alkoll%C3%BC%20i%C3%A7kilerden%20al%C4%B1nan%20%C3%96TV%2022,ise%20y%C3%BCzde%2032%2C9%20oldu.
García, C., Gómez, R. S. and García, C. B. (2019). Choice of the Ridge Factor From the Correlation Matrix Determinant. Journal of Statistical Computation and Simulation, 89(2), 211-231.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (2017). Türk Gıda Kodeksi Alkollü İçecekler. Resmi Gazete.
Greisen, C., Grossman, E. R., Siegel, M. and Sager, M. (2019). Public Health and the Four P's of Marketing: Alcohol as a Fundamental Example. Journal of Law, Medicine & Ethics, 47(2_suppl), 51-54.
Hill, R. C., Griffiths, W. E. and Lim, G. C. (2018). Principles of Econometrics 5th Edition. Hoboken: Wiley, John Wiley & Sons, Inc.
İşçi Güneri, Ö. and Durmuş, B. (2020). Dependent Dummy Variable Models: An Application of Logit, Probit and Tobit Models on Survey Data . International Journal of Computational and Experimental Science and Engineering, 6(1), 63-74.
Jessor, R. and Jessor, S. (1977). Problem Behavior and Psychosocial Development: a Longitudinal Study. New York: Academic Press.
Kroll, C. N. and Song, P. (2013). Impact of Multicollinearity on Small Sample Hydrologic Regression Models. Water Resources Research, 49, 3756-3769.
Kvaavik, E., Meyer, H. A. and Tverdal, A. (2004). Food Habits, Physical Activity, and Body Mass Index in Relation to Smoking Status in 40-42 Year old Norwegian Men and Women. Preventive Medicine, 38(1), 1-5.
McCarthy, D. M., Aarons, G. A. and Brown, S. A. (2002). Educational and Occupational Attainment and Drinking Behavior: an Expectancy Model in Young Adulthood. Addiction, 97(6), 717-726.
Mert, M. (2016). SPSS STATA Yatay Kesit Veri Analizi Bilgisayar Uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
Mukamal, K. J., Ding, E. L. and Djousse, L. (2006). Alcohol Consumption, Physical Activity, and Chronic Disease Risk Factors: a Population-Based Cross-Sectional Survey. BMC Public Health, 6, 1-9.
Poortinga, W. (2006). Do Health Behaviors Mediate the Association Between Social Capital and Health?. Preventive Medicine, 43, 488-493.
Resmi Gazete (1942). İspirto ve İspirtolu İçecekler İnhisarı Kanunu. Access: 15 June 2022, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.4250.pdf
Revicki, D., Sobal, J. and DeForge, B. (1991). Smoking Status and the Practice of other Unhealthy Behaviors. Familty Medicine, 23(5), 361-364.
Rice, D. P. (1993). The Economic Cost of Alcohol Abuse and Alcohol Dependance. Alcohol Health and Research World, 10-11.
Stata (2022a). Logistic Regression, Access: 21 June 2022, https://www.stata.com/manuals/rlogit.pdf
Stata (2022b). Probit Regression, Access: 21 June 2022, https://www.stata.com/manuals/rprobit.pdf
Smithson, M. and Merkle, E. C. (2014) Generalized Linear Models For Categorical and Continuous Limited Dependent Variables. Boca Raton: CRC Press Taylor & Francis Group.
Tang, W., He, H. and Tu, X. M. (2012). Applied Categorical and Count Data Analysis (1st ed.). New York: Chapman and Hall/CRC.
TÜİK (2019). Türkiye İstatistik Kurumu 2019 Yılı Hanehalkı Bütçe Anketi Verileri, Ankara, Türkiye.
Van Oers, J. A., Bongers, I. M., Van de Goor, L. A., & Garretsen, H. F. (1999). Alcohol Consumption, Alcohol-Related Problems, Problem Drinking, and Socioeconomic Status. Alcohol & Alcoholism, 34(1), 78-88.
World Population Review (2022). Alcohol Consumption by Country, Access: 01 June 2022, https://worldpopulationreview.com/country-rankings/alcohol-consumption-by-country