CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDE TEMSİLDE ADALET İLKESİ VE “SEÇİM İTTİFAKI” DÜZENLEMESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

13/3/2018 tarih 7102 sayılı “Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile siyasi partilerin, seçimlere ittifak yaparak girmelerine olanak sağlanmıştır. Seçim ittifakı düzenlemesinin, ittifak yapan siyasi partilere sağladığı temel iki avantaj; ittifak yapan siyasi partilerin aldıkları oy toplamına göre seçim barajına tabi olmaları ve ittifak yapan siyasi partilerin milletvekili sayılarının hesaplanmasında ittifakın toplam oyunun esas alınmasıdır. Bu çalışmada, hükümet sistemi değiştikten sonra yapılan ilk seçim kanunu değişikliği olan bu düzenlemenin yeni sistemle uyumu, temsilde adalet ilkesi nazarıyla değerlendirilmektedir. Ayrıca ittifak düzenlemesinin seçim barajına etkisi tartışılmakta; son olarak da ittifak düzenlemesiyle gelen ittifak oylarının hesaplanması ile ittifak ortak oylarının partilere dağıtılmasına ilişkin düzenlemeler temsilde adalet ilkesi ışığında tahlil edilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Seçim İttifakı, Temsilde Adalet, Yönetimde İstikrar, Milletvekili Seçim Sistemi, Seçim Sistemi

EVALUATION OF THE "ELECTORAL ALLIANCE" REGULATION AND THE FAIR REPRESENTATION PRINCIPLE IN THE PRESIDENTIAL SYSTEM

With the "Amendments to the Law on Basic Provisions on Elections and Voter Registers and Some Laws", (Law No. 7102 on 13/3/2018) political parties are allowed to participate in the elections by forming pre-electoral alliance. The main two advantages of electoral alliance regulations for allied political parties are; they will be subject to the election threshold according to the total votes of the political parties in the alliance and the calculation of the number of deputies of political parties that make alliances is based on the total votes of the alliance. Turkey's electoral law amendment is investigated in the context of presidential system with the point of “fair representation” view. The effect of the alliance regulation on the electoral threshold and the calculation of the alliance votes counts and the distribution of the “alliance's common votes” to the parties has been analyzed.

Keywords:

Electoral Alliance, Fair Representation, Government Stability, Legislative Election, Electoral System,

PDF

___

Araslı, Oya (1989) Seçim Sistemi Kavramı ve Türkiye'de Uygulanan Seçim Sistemleri (1876-1987), Ankara: Ankara Üniversitesi Yay.
Atar, Yavuz (2006) "Seçim Hukukunun Güncel Sorunları", Anayasa Yargısı Dergisi, C. 23,s. 211-235.
Bahçeci, Barış (2005) "1982 Anayasası Döneminde Çoğulcu Demokrasi Açısından Milletvekili Seçimi Hukukunda Karşılaşılan Sorunlar" Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 54, S. 3, s. 365-396.
Baldini, G. / Pappalardo, A. (2009) Elections, Electoral Systems and Volatile Voters, London: Palgrave Macmillan.
Barın, Taylan (2014) Türkiye'nin Yeni Anayasa Arayışı: 2011-2013 TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu Tecrübesi AK Parti, CHP, MHP ve BDP'nin Anayasa Önerileri ile 1982 Anayasası ve Anayasa Uzlaşma Komisyonu Taslağının Karşılaştırılması, İstanbul: XII Levha Yayınları.
Caniklioğlu, Meltem Dikmen (1999) "Seçim Sistemlerinin İstikrarın Sağlanmasındaki Rolü", Anayasa Yargısı Dergisi, C. 16, s. 17-44.
Croissant, A. (2002) Electoral Politics in South Korea, içinde Electoral politics in Southeast & East Asia (ed Aurel Croissant), Singapore: Friedrich Ebert Stiftung Publication, s. 233-277.
Daver, Bülent (1988) "Seçim Sistemi ve Anayasa Yargısı", Anayasa Yargısı Dergisi C. 5, s. 131-147.
Doğan, İlyas (2017) Dört Kıtada Başkanlık Sistemi, (ed. İlyas Doğan), Ankara: Astana Yayınları.
Eren, A. (2008) "Türkiye'de Uygulanan %10 Genel Seçim Barajının Serbest Seçim Hakkını İhlal Sorunu", Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 16, S. 2, s. 63-110.
Farell, David M. (1997) Comparing Electoral Systems. London: Macmillan Press.
Gözler, Kemal (2011) Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, C. I., Bursa: Ekin Yay.
Gürsel, Sesfettin (1999) "Toplumsal Tercih Kuramı Çerçevesinde Anayasa'nın 67. Maddesinde Yer Alan Temsilde Adalet ve Yönetimde İstikrar İlkelerinin Değerlendirilmesi", Anayasa Yargısı Dergisi, C. 16, s. 46-68.
Hasdemir, Asrak Tuba (1992) "1980 Sonrası Türkiye’de Seçim Sistemi - Kimi Sapmalar" -,Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C. 47, S. 1-2, s. 253-276.
Huber, J. D. (1996) Rationalizing parliament: legislative institutions and party politics in France. Cambridge: Cambridge University Press.
Kuzu, Burhan (1999) Bugünkü Seçim Sistemimiz ve Bazı Öneriler, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 16, s. 254-293.
Lijphart, Arend (2003) "Degrees of Proportionality of Proportional Represenratition Formulas", içinde Electoral Laws and Their Political Consequences (eds Bernard Grofman & Arend Lijphart), New York: Agathon Press, s. 170-184.
Miş, Nebi / Aslan, A., Ayvaz, M. E. / Duran, H. (2015) Dünyada Başkanlık Sistemi Uygulamaları (ABD, Brezilya, Arjantin, Meksika, Güney Kore ve Şili). Ankara: Seta Vakfı Yay. Miş, Nebi / Duran, Hazal (2018) Seçim İttifakları, Ankara: SETA Vakfı Yay.
Neziroğlu, İrfan ve Tuncer, Yılmaz (2015) Koalisyon Hükümetleri, Koalisyon Protokolleri, Hükümet Programları ve Genel Kurul Görüşmeleri, Ankara:TBMM Yayınları.
Özbudun, Ergun (1995) "Seçim Sistemleri ve Türkiye", Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 44, S. 1, s. 521-539.
TBMM Araştırma Merkezi (2015) Karşılaştırmalı Hükümet Sistemleri: Başkanlık Sistemi (ABD, Arjantin, Azerbaycan, Brezilya ve Nijerya Örnekleri) Ankara: TBMM Yay.
Tuncer, E. (2006) "Türkiye'de Seçim Uygulamaları/Sorunları Işığında Temsilde Adalet-Yönetimde İstikrar İlkelerinin İşlevselliği", Anayasa Yargısı Dergisi, C. 23, s. 167-182.
Türk, Hikmet Sami (1996) "Demokratik Rejimlerde Seçim Kanunları ve Türkiye İçin Yeni Bir Seçim Kanunu Önerisi", içinde Türkiye ve Avrupa'da Seçim Sistemleri, s. 7-19, İstanbul: Friedrich Ebert Vakfı Yay.
Türk, Hikmet Sami (2006) “Seçim, Seçim Sistemleri ve Anayasal Tercih”, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 23, s. 75-112.
Sabuncu, M. Y. (2006) "Seçim Barajları ve Siyasal Sonuçları", Anayasa Yargısı Dergisi, C. 23, s. 191-197.
Uzeltürk, Sultan Tahmazoglu (2006) Türk Anayasa Mahkemesi Kararlarında Seçim Sistemleri, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 23, s. 237-278.
İnternet Kaynakları
https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d19/c088/tbmm19088123ss0861.pdf
http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/02/20170211-1.htm
http://ysk.gov.tr/doc/karar/dosya/5064/2017-663.pdf
http://www2.tbmm.gov.tr/d26/2/2-1504.pdf
https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/DM__/d02/c017/dm__02017089ss0386.pdf
https://www.basbakanlik.gov.tr/Forms/_Global/_Government/pg_CabinetHistory.aspx
https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/DM__/d02/c017/dm__02017089ss0386.pdf
https://www.law.cornell.edu/constitution/amendmentxvii
https://www.house.gov/the-house-explained
https://www.house.gov/representatives
http://pdba.georgetown.edu/ElecSys/Argentina/argentina.html
http://english.tse.jus.br/arquivos/federal-constitution
http://portalanterior.ine.mx/archivos3/portal/historico/contenido/The_Mexican_Electoral_System/
http://portalanterior.ine.mx/archivos3/portal/historico/contenido/30_essential_questions/#3
http://pdba.georgetown.edu/ElecSys/Mexico/mexico.html
http://www.electionguide.org/elections/id/2648/
http://www.nec.go.kr/engvote_2013/02_elections/01_04.jsp
http://www.electionguide.org/elections/id/2619/
http://www.nec.go.kr/engvote_2013/05_resourcecenter/07_01.jsp
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2101.html#ar
http://www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffile=CDL-AD(2008)037-e
http://www2.tbmm.gov.tr/d26/2/2-2137.pdf
http://ysk.gov.tr/tr/milletvekili-genel-secim-arsivi/2644
http://betam.bahcesehir.edu.tr/2018/03/ittifak-kuralinin-secim-sonuclarina-etkileri/