Borçlar Kanunu Açısından Taksitle Satış Sözleşmelerinde Alıcıyı Koruyan Geri Alma Hakkı

Gelişen ve büyüyen bir ekonomik düzende alıcının satıcı karşısında menfaatinin korunması amacına yönelik düzenlemelerden biri Türk Borçlar Kanunu’nun 253 ile 263. maddeleri arasında yer alan taksitle satış sözleşmelerine ilişkin hükümlerdir. Taksitle satış sözleşmeleri yazılı geçerlik şekline tabi tutulmakta, taraflardan birinin sınırlı ehliyetsiz olması durumunda ise en geç sözleşmenin kurulması anında yasal temsilcisinin yazılı rızasının bulunması şartı aranmaktadır. Taraflar arasında kurulan bir sözleşmenin taksitle satış olarak nitelendirilebilmesi için konusunun taşınır eşya olması, malın satış bedelinin ödenmesinden önce alıcıya teslim edilmesi ve satış bedelinin de kısım kısım ödenmesi gerekmektedir. Taksitle satış sözleşmelerinde sözleşmenin kurulması alıcı ve satıcı yönünden imzaların atılmasıyla gerçekleşmekte ancak sözleşme hüküm ve sonuçlarını alıcı bakımından hemen doğurmamaktadır. Bu hususta karşımıza alıcıya tanınan iradesini geri alma hakkı çıkmaktadır. Bu, alıcıya tek taraflı olarak tanınan, herhangi bir sebep sunmasına gerek olmayan ve sözleşmenin imzalı bir nüshasının alıcıya tesliminden itibaren yedi gün içinde kullanılabilen bir haktır. Alıcı bu hakkını kullanarak sözleşmeyi geçmişe etkili olarak ortadan kaldırabilmektedir. Geri alma hakkını kullanan alıcının cayma parası ödemesi emredici bir hükümle yasaklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

taksitle satış sözleşmesi, yazılı şekil, geri alma hakkı, cayma parası, emredici hüküm

BUYER’S RIGHT OF REVOCATION OF WILL IN INSTALLMENT SALE CONTRACTS UNDER THE TURKISH CODE OF OBLIGATIONS

One of the regulations aimed at protecting the interests of the buyer against the seller in a developing and growing economic order is the provisions on installment sales contracts between Articles 253 and 263 of the Turkish Code of Obligations. Installment sale contracts are subject to the written form of validity, and if one of the parties is incapacitated, the written consent of the legal representative is required at the latest at the time of the conclusion of the contract. For a contract to be concluded between the parties to be qualified as a sale in installments, the subject of the contract must be movable property, the goods must be delivered to the buyer before the sale price is paid, and the sale price must be paid in parts. In installment sales contracts, the establishment of the contract takes place with the signature of the buyer and seller, however, the terms and consequences of the contract do not immediately bear legal consequences for the buyer. In this regard, the buyer has the right to revoke his/her will. This is a right that is granted unilaterally to the buyer, who does not need to provide any reason, and can be exercised within seven days from the delivery of a signed copy of the contract to the buyer. By exercising this right, the buyer can terminate the contract retroactively. A mandatory provision prohibits the buyer who exercises the right of revocation from paying a breakup fee.

Keywords:

Installment sales contract, written form, right to revoke, breakup fee, mandatory provision,

PDF

___

Akdi, Murat (2017) “Taksitle Satış Sözleşmesinde Cayma Hakkı”, (Yüksek Lisans), Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Akipek Öcal, Şebnem/Kara, İlhan (2021) Tüketici Hukuku Dersleri, Ankara, Yetkin Yayınları.
Akünal, Teoman (1972) “Mukayeseli Hukukta Taksitle Satım Sözleşmelerinde Alıcıyı Korumaya Yönelen Tedbirler”, İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi, C:6, S:9, s.69-106.
Ansay, Tuğrul (1994) Türk Borçlar Kanununa Göre Taksitle Satışlar, Ankara.
Antalya, Gökhan (2019) Borçlar Hukuku Genel Hükümler C:V/1,1 Temel Kavramlar, Sözleşmeden Doğan Borç İlişkileri, Genişletilmiş 2. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
Aral, Fahrettin/Ayrancı, Hasan (2018) Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 11. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
Aslanova, Kemale (2012) “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun Taksitle Satım Sözleşmelerine Getirdiği Değişiklikler ve Yenilikleri”, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C:5, S:2, s.88-102.
Ayan, Serkan (2021) “Ön Ödemeli Konut Satış Sözleşmesinde Alıcının Sözleşmeden Keyfi Dönme Hakkı”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:18, S:2, s.467-498.
Aydın Kiremitçi, Dilan (2022) “6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Bakımından Taksitle Satış Sözleşmesinde Cayma Hakkı”, (Yüksek Lisans), Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Aydoğdu, Murat/Kahveci, Nalan (2019) Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 4. Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi. Buz, Vedat (1998) Borçlunun Temerrüdünde Sözleşmeden Dönme, Ankara, Yetkin Yayınları.
Demir, Remzi (2013) Türk Borçlar Kanunu Açısından Taksitle Satış Sözleşmeleri, Ankara, Adalet Yayınevi.
Demir, Remzi (2016) “Türk Borçlar Kanunu Açısından Taksitle Satış Sözleşmelerinde Tek Taraflı Bağlamazlık”, Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:1, S:2, s.111-139.
Deniz Dinar, Bahar (2019) “6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Kapsamında Taksitle Satış Sözleşmesi”, (Yüksek Lisans), Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Develioğlu, Hüseyin Murat (2011) “6098 Sayılı Yeni Türk Borçlar Kanunu’nun Taksitle Satım Sözleşmesi ile İlgili Getirdiği Değişiklikler”, Legal Hukuk Dergisi, C:9, S:98, s.525-552.
Dural, Mustafa/Öğüz, Tufan (2022) Türk Özel Hukuku C:II Kişiler Hukuku, 23. Baskı, İstanbul, Filiz Kitabevi.
Erdoğan, İhsan/Keskin, A. Dilşad (2019) Türk Medeni Hukuku Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku, Genişletilmiş 2. Baskı, Ankara, Gazi Kitabevi.
Eren, Fikret (2019) Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 7. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
Eren, Fikret (2020) Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 25. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
Ergüne, Serkan (2013) “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda Yer Alan Taksitle Satışa İlişkin Hükümlerin Uygulama Alanı”, Prof. Dr. Mustafa Dural’a Armağan, İstanbul, Filiz Yayınevi, s.515-539.
Erzurumluoğlu, Erzan (2018) Sözleşmeler Hukuku (Özel Borç İlişkileri), Ankara, Yetkin Yayınları.
Feyzioğlu, Feyzi Necmeddin (1980) Borçlar Hukuku, Akdin Muhtelif Nevileri, C. 1, 4. Baskı, İstanbul, Fakülteler Matbaası.
Gümüş, Alper (2019) Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 4. Baskı, İstanbul, Filiz Kitabevi.
Güngör, Hayriye Gonca (2016) “Borçlar Kanunu- Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve Borçlar Kanunu Tasarısındaki Taksitli Satışlarla İlgili Düzenlemeler Arasındaki Farklılıklar”, Legal Hukuk Dergisi, C:4, S:39, s.2465-2473.
Hacıbekioğlu, Ekin (2013) “6098 Sayılı Yeni Türk Borçlar Kanunu’na Göre Taksitle Satış Sözleşmesi”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:10, S:1, s.73-115.
Hatemi, Hüseyin/Serozan, Rona/Arpacı, Abdülkadir (1999) Borçlar Hukuku, Özel Bölüm, İstanbul, Filiz Kitabevi.
İmadoğlu Aksu, Banu (2019) “Tüketici Hukuku Mevzuatı Çerçevesinde Taksitle Satış Sözleşmeleri”, (Yüksek Lisans), Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
İnceoğlu, Murat (1998) Taksitlerle Satımlarda Tüketicinin Korunması, İstanbul.
Karahasan, Mustafa Reşit (2002) Türk Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, 1. Cilt, İstanbul, Beta Yayıncılık.
Kayıhan, Şaban (2022) Kişiler Hukuku, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
Kibar, Ahmet Fevzi (2018) “Cayma Hakkının Hukuki Niteliği ve Sözleşme Türlerine Göre Değerlendirilmesi”, Legal Hukuk Dergisi, C:16, S:16, s.2815-2846.
Küçükaydın, Emine Aslı (2018) Tüketiciyi Koruyucu Nitelikli Geri Alma Hakkı, Ankara, On İki Levha Yayıncılık.
Makaracı Başak, Aslı/Öktem Çevik, Seda (2019) “Kısmi Ödemeli Satışlar”, Öz, Turgut/Acar, Faruk/Gökyayla, Emre/Develioğlu, H. Murat (Editörler), İstanbul Şerhi Türk Borçlar Kanunu, C:4,5 (Madde 207-392), İstanbul, Vedat Kitapçılık.
Oğuzman, M. Kemal/Öz, Turgut (2022) Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt- 1, 20. Bası, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
Ozanoğlu, Hasan Seçkin (1999) Tüketicinin Korunması Açısından Taksitle Satım Sözleşmesi, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları.
Öksüz, Ayşegül (2016) 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a Göre Taksitle Satış Sözleşmesi, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
Özdemir, Hayrunnisa/ Korkmaz, Yakup (2016) Milli Şerh, 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi, İstanbul.
Özel, Çağlar (1998) Mukayeseli Hukuk Işığında Tüketiciyi Koruyan Geri Alma Hakkı, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü.
Sağlam, İlyas (2018) “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu ve 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Çerçevesinde Taksitle Satış Sözleşmesi”, (Yüksek Lisans), Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Serdar, İlknur (2012) “Taksitle Satış Sözleşmesine İlişkin Hükümlerin Uygulama Alanı”, Cevdet Yavuz’a Armağan, 2. Bası, İstanbul, Legal Kitabevi.
Serozan, Rona (2007) Sözleşmeden Dönme, Gözden Geçirilmiş 2. Bası, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
Tandoğan, Haluk (1990) Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, C:I/1, 6. Bası, İstanbul, Evrim Yayınevi.
Uygur, Turgut (2012) 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Şerhi, Cilt: 2, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
Ünlütepe, Mustafa (2011) Türk Borçlar Kanunu Hükümleri Çerçevesinde Taksitle Satım Sözleşmesi, İstanbul, Legal Yayıncılık.
Yavuz, Cevdet (2019) Borçlar Hukuku Dersleri (Özel Hükümler), 16. Baskı, İstanbul, Beta Yayıncılık.
Yavuz, Cevdet/ Acar, Faruk/ Özen, Burak (2014) Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, İstanbul, Beta Yayıncılık.
Yavuz, Nihat (2011) 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun Getirdiği Değişiklik ve Yenilikler, Genel Hükümler-Özel Hükümler, Ankara, Adalet Yayınevi.
Yılmaz, Canan (2012) “6098 Sayılı TBK Çerçevesinde Taksitle Satış Sözleşmesi (TBK m. 253-262)”, Cevdet Yavuz’a Armağan, 2. Bası, İstanbul, Legal Kitabevi.
Zevkliler, Aydın/Gökyayla, Emre (2018) Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 18. Bası, Ankara, Turhan Kitabevi.
Zevkliler, Aydın/Aydoğdu, Murat (2004) Tüketicinin Korunması Hukuku, 3. Basım, Ankara, Seçkin.