Ankara agatının mineralojisi ve bantlı yapının kökeni
Ankara (Çubuk) bölgesi agatları, Miyosen yaşlı volkanik seriye ait riyolit ve andezit içerisinde bulunmaktadır. Andezit içerisindeki agatlar, yanal devamlı yarık ve çatlak boşlukları içerisinde, açık boşluk dolguları olarak yataklanmış olup, yataklanma şekli katmansıdır. Bu agatlar konsantrik tabakalı (eş eksenli) bantlar içerirler, ancak paralel yatay tabakalı Uruguay türü bantlara rastlanmaz. Riyolit içerisindeki agatlar ise, çeperleri düzenli, ya da düzensiz gözeneklerde boşluk dolguları olarak yataklanmışlardır. Yerleşme şekilleri yumrusaldır. Hem konsantrik tabakalı, hem de yatay tabakalı bantlara sahiptirler. Ankara agatı, düşük basınç-sıcaklık koşulları altında, hidrotermal sirkülasyonun varlığında, yüksek kolloidal silis konsantrasyonunda ve 7-9 pH' da meydana gelmişlerdir. Agatlar içerisindeki bantların makroskopik ve mikroskopik (polarizan, elektron) görüntüleri birbirine benzemez. Konsantrik tabakalı bantlar küresel lif demetleri kapsar. Lifler tek kristal olmayıp, bir jel evresinden geçerek oluşabilmektedirler. Yatay paralel bantlar ise, göreceli olarak daha iri silis taneciklerinin yer çekiminin etkisiyle çökeliminin bir sonucudur.
Mineralogy of the Ankara agate and origin of the its banded structure
The agates at Ankara (Çubuk) are found in the rhyolites and andesites which belong to the volcanic sequence of Miocene age. The agates in the andesites were deposited as open-space fillings, in crevice- and fissure-vein cavities. Their settling positions are stratiform. They include concentric (equiaxial) bands, but parallel-horizontal Uruguay-type bands are not encountered. However, the agates in the rhyolites were deposited as cavity fillings, in regular or irregular vesicles. Their settling positions are nodular. They have both concentric and horizontal bands. The Ankara agates have occurred under low pressure and temperature conditions, in the presence of hydrothermal circulation, in higher concentration of the colloidal silica, and at pH of 7-9. Macroscopic and microscopic (polarizing, electron) morphologies of the bands in the agates are dissimilar. The concentric bands consist of spherulitic bundles of fibres. The fibres are not single crystal, and could be formed passing from a gel stage. The horizontally parallel bands are due to the precipitation of relatively coarse silica grains by gravitation.
