Kalecik (Ankara) güneydoğusu alt Maastrichtiyen-Paleosen biyostratigrafisi ve paleoekolojisi

Kalecik (Ankara) güneydoğusunda fliş fasiyesinde çökelmiş, yörede Alt Maastrihtiyen ve Paleosen' i temsil eden Samanlık formasyonunun üst seviyeleri ile Dizilitaşlar formasyonunun tamamından derlenen örneklerden Gansserina gansseri (Alt Maastrihtiyen), Morozovella pseudobulloides, Morozovella trinidadensis (Daniyen), Morozovella angulata (Daniyen-Tanesiyen), Planorotalites pseudomenardii, Morozovella velascoensis (Tanesiyen) planktik foraminifer zonları ile Arkhangelskiella cymbiformis (CC-25) (Alt Maastrihtiyen), Markalius inversus (NP-1), Cruciplacolithus tenuis (NP-2), Chiasmolithus danicus (NP-3) (Daniyen), Ellipsolithus macellus (NP-4), Fasciculithus tympaniformis (NP-5), Heliolithus kleinpellii (NP-6) (Tanesiyen) kalkerli nannoplankton zonları tanımlanmıştır, iz fosil çalışmaları ile Samanlık formasyonunun üst seviyelerinde Thalassinoides isp. (sığ deniz), Dizilitaşlar formasyonunun taban ve orta seviyelerinde ise Helminthopsis isp. (derin deniz), Ophiomorpha isp. (sığ deniz) türleri gözlenmiştir. iz fosil toplulukları, sediman kompozisyon analizi sonuçları, planktik, bentik foraminifer ve kalkerli nannoplankton sayısal bolluk dağılımları birlikte değerlendirilerek, Erken Maastrihtiyen-Paleosen boyunca yörede deniz seviyesinin sabit olmadığı belirlenmiştir. Elde edilen verilere göre, Samanlık formasyonunun üst seviyeleri Erken Maastrihtiyen' de denizaltı yelpazesinin yakınsak kesimlerinde çökelmiştir. Dizilitaşlar formasyonunun taban ve orta seviyeleri Alt-Orta Daniyen' de denizaltı yelpazesinin ortaç ve yakınsak kesimlerinde, üst seviyeleri ise Üst Daniyen-Tanesiyen boyunca yakınsak kesimlerinde depolanmıştır. Planktik foraminifer kavkılarından elde edilen $\delta^{18}O^0/\infty $ ve $\delta^{13}O^0/\infty $(PDB) izotop değerleri ile hesaplanan paleosıcaklık ve paleotuzluluk miktarları, ısıya karşı duyarlı olan kalkerli nannoplankton gruplarının yüzde bolluk dağılımları ile karşılaştırıldığında Erken Maastrihtiyen boyunca deniz yüzey suyu sıcaklığı ve tuzluluğunun Paleosen' e oranla düşük olduğu, Paleosen' de ise Daniyen' in başından itibaren arttığı belirlenmiştir.

Lower Maastrichtian-Paleocene biostratigraphy and paleoecology in southeast Kalecik (Ankara)

In this study, the Gansserina gansseri (Lower Maastrichtian), Morozovella pseudobulloides, Morozovella trinidadensis (Danian), Morozovella angulata (Danian-Thanetian), Planorotalites pseudomenardii, Morozovella velascoensis (Thanetian) planktic foraminiferal zones and Arkhangelskiella cymbiformis (CC-25) (Lower Maastrichtian), Markalius inversus (NP-1), Crudplacolithus tenuis (NP-2), Chiasmolithus danicus (NP-3) (Danian), Ellipsolithus macellus (NP-4), Fasciculithus tyrhpaniformis (NP-5), and Heliolithus kleinpellii (NP-6) (Thanetian) calcareous nannoplankton zones were recognised from the samples which collected from the upper level of the Samanlık formation and from the bottom to the top of the Dizilitaşlar formation. These units represent earty Maastichtian-Paleocene interval. They were deposited in the turbidite fades of the southeast Kalecik region. On the basis of trace fossil studies Thalassinoides isp., (shallow marine) was identified in the upper level of the Samanlık formation, and Helminthopsis isp., (deep marine), and Ophiomorpha isp., (shallow marine) were recognized in the bottom and the middle levels of the Dizilitaşlar formation. The results from the studies of trace fossils, analysis of sedimentary composition, distribution of the numerical abundance of planktic, benthic foraminifera, and calcareous nannoplankton show that the upper levels of the Samanlık and Dizilitaşlar formations were deposited with the characteristic proximal fades, whereas the lower and middle levels of Dizilitaşlar formation represent the proximal and intermediate fadeses of a submarine fan. Lower Maastrichtian, upper the Danian and Thanetian were developed during a regressive period while the lower and middle Danian reflect alternating transgressive and regressive events. When the palaeotemperature and palaeosalinity values, calculated from $\delta^{18}O^0/\infty $ and $\delta^{13}O^0/\infty $ (PDB), are compared from planktic foraminifera tests and percentage abundance as well as the diversity of temperature-sensitive calcareous nannoplankton groups, indicate that during the early Maastrichtian, the palaeotemperature and palaeosalinity of sea-surface water was relatively lower than during the Paleocene. Palaeotemperature and palaeosalinity values started to increase from the early Danian onwards.
Yerbilimleri-Cover
  • ISSN: 1301-2894
  • Yayın Aralığı: 3
  • Başlangıç: 1976
  • Yayıncı: Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi
Sayıdaki Diğer Makaleler

Loftusia (foraminifer) türlerinin Maastrihtiyen (Geç Kretase) Tetis Okyanus'undaki paleocoğrafik yayılımı üzerine yeni görüşler

Engin MERİÇ, ŞÜKRÜ ERSOY, MUHİTTİN GÖRMÜŞ

Orbitoides medius (d'Archaic) makrosferik şizontunun aseksüel üremesi hakkında

Engin MERİÇ, Muhittin GÖRMÜŞ

Ankara Agatının mineralojisi ve kökeni

Murat HATİPOĞLU, O.özcan DORA

Traverten çökelten Tuzlusu (Aksaray) sıcak ve mineralli su kaynaklarının hidrojeokimyasal ve izotopik açıdan incelenmesi

MUSTAFA AFŞİN, Hatim ELHATİP

Antalya Traverten Platosu toprak zonunun akifere koruyucu örtü olarak doğal arındırma özellikleri

Aylin BAŞAL, MEHMET EKMEKÇİ

Süreksizlik denetimli şev duraysızlıklarının değerlendirilmesinde olasılığa dayalı kinematik analiz yaklaşımı ve bir uygulama

Ergün TUNCAY, Reşat ULUSAY

Loftusia (foraminifer) türlerinin Maastrihtiyen (Geç Kretase) Tetis Okyanusu'ndaki paleocoğrafik yayılımı üzerine yeni görüşler

Engin Meriç, Şükrü Ersoy, Muhittin Görmüş

Trace element and Sr-Nd isotope geochemistry of the alkali basalts observed along the Yumurtalık Fault (Adana) in southern Turkey, 137-14

Osman Parlak, Michel Delaloye, Hüseyin Kozlu, Denis Fontignie

Adana baseni Üst Miyosen-Pliyosen istifinde "Messiniyen Tuzluluk Krizine" ait bulgular

Güldemin ÖĞRÜNÇ, KEMAL GÜRBÜZ, ATİKE NAZİK

Environmental health problems related to mineral dusts in Ankara and Eskişehir, Turkey

Meral DOĞAN, Kahraman Ahmet Salih EMRİ