NECAT ÇAVUŞ’UN “AMERİKA” ŞİİRİNDE FİGÜRATİF DİL VE İMAJ

Günümüz Türk şiirinin önemli isimlerinden Necat Çavuş (1959-), 1980 sonrasında eser vermeye başlamıştır. Çavuş’un 2003 yılında yayımlanan Amerika adlı şiir kitabı, otuz beş bölümlük tek şiirden oluşur. Allen Ginsberg’ün aynı isimli şiirine bir telmih olan “Amerika” şiiri, Amerika’nın Irak müdahalesine karşı estetik bir tepki olarak önemlidir. Çavuş, bu şiirde diğer poetik araçların yanısıra edebî sanatları etkili bir şekilde kullanır. Şiirde konuşan ses bir Amerika imajı oluştururken kendini de resmeder. Şiirde konuşan ses, Amerika’yla diyalektiği üzerinden Doğu ve Batı, kadın ve erkek, tabiat ve medeniyet, ben ve öteki kavramlarını yeniden yorumlar: kendisi olgun ve bilge bir şair, Amerika’ysa yeniyetme bir femme fatale’dir. Nihayetinde şiir bir protesto olmanın ötesine geçer ve Amerika’yı “öz”üne davet eder.

Anahtar Kelimeler:

Necat Çavuş, Amerika, edebî sanatlar, imaj

FIGURATIVE LANGUAGE AND IMAGE IN THE POEM “AMERICA” BY NECAT ÇAVUŞ

Necat Çavuş (1959-), one of the important names of contemporary Turkish poetry, began his poetic career in the 1980’s. “America”, which is the poet’s book, composed in one poem form, in 35 chapters, was published in 2003. The poem, a reference to Allen Ginsberg’s “America” as well, is important as an aesthetic reaction to military interventions of USA in Iraq. Çavuş, besides the other poetic devices, uses the figures effectively. The speaker in the poem portrays himself also while trying to shape an image of America. The speaker of the poem evaluates the binary oppositions such as West versus East, male versus female, nature versus civilization, us versus them through his dialectic with America. In this respect he is a mature and a wise poet while America is an adolecent femme fatale. Finally the poem goes beyond being a protest and turns into an invitation of “return to the origin” to America.

Keywords:

Necat Çavuş, Amerika, figures, image,

PDF

___

Abak, Şaban (1999). “Bir Diriliş Şairi Olarak Necat Çavuş”. https://dirilisyazilari.wordpress.com/2007/04/26/bir-dirilis-sairi-olarak-necat-cavus/ (23.09.2017) Asiltürk, Bâki (2013). Türk Şiirinde 1980 Kuşağı. İstanbul: Yapı Kredi. Ay, Arif (2016). “Ölümden Önceki Sözler”. Yedi İklim, sayı: 313, Nisan 2016, s. 33-34.
Bilgegil, Kaya (2015). Edebiyat Bilgi ve Teorileri. Erzurum: Salkımsöğüt.
Bilsel, Şeref ve Gündoğdu, Cenk (2005). Şiir Defteri, 1980 Sonrası Şiir ve Hayat. İstanbul: Toroslu Kitaplığı.
Budak, Fatih (2016). “Küçük Okyanuslar’da DirilişYolculuğu: Necat Çavuş Poetikası Üzerine Bir İnceleme”. Yedi İklim, sayı: 313, Nisan 2016, s. 48-52.
Coşkun, Menderes (2010). Sözün Büyüsü Edebî Sanatlar. İstanbul: Dergâh.
Çavuş, Necat (2003). Amerika. İstanbul: Yedi İklim.
Çavuş, Necat (2006). America. Çev.: Ahmet Ataseven, İstanbul: Medcezir.
Çavuş, Necat (2015). küçük okyanuslar, Toplu Şiirler (1983-2013). İstanbul: Mevsimler Kitap.
Çavuş, Necat (2017). Amerika (şiirin Ahmet Ataseven tarafından yapılan çevirisi America ile birlikte). İstanbul: Mevsimler Kitap.
Deniz, İhsan (1999). “Ve Bindörtyüzondokuz...”. Yeni Şafak, 12 Temmuz 1999. http://www.yenisafak.com/yazarlar/ihsandeniz/ve-bindortyuzondokuz-42874 (12.10.2017).
Duman, Ali (2004). “Bir Karıncanın İncinen Ayaklarında”. Şiiratı, Yaz Kitabı, yayına hazırlayan: Seyhan Erözçelik, s. 117-120, İstanbul: Şiiratı Yayıncılık, Sîmurg.
Emre, İsmet (2010). “Sezai Karakoç’un Sanat ve Edebiyat Görüşü”. Sezai Karakoç, ed.: Mehmet Çelik ve Yakup Çelik, s. 153-164, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
Ersoy, Mehmet Âkif (2011). Safahat, yayına haz.: Necmeddin Turinay, günümüz Türkçesine çev.: Necat Çavuş, Ankara: TOBB. Genette, Gérard (1966). Figures I. Paris: Éditions du Seuil.
Ginsberg, Allen (1985). Collected Poems 1947-1980. Harmondsworth: Viking.
Günay, Durmuş (2010). “Diriliş Akımı ve Düşünce Sistemi”. Sezai Karakoç, ed.: Mehmet Çelik ve Yakup Çelik, s. 54-68, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
Gürdağ, Hayrullah (2016). “Necat Çavuş Şiiri”. Yedi İklim, sayı: 313, Nisan 2016, s. 44-47.
Işık, İsa (2012). “Sezai Karakoç Yahut Diriliş Düşüncesi İzleğinde Bir Şair: Necat Çavuş”. JASSS (The Journal of Academic Social Science Studies), cilt: 5, sayı: 2, Nisan 2012, s.163-171. https://www.jasstudies.com/Makaleler/1380442662_ışık_isa_TT.pdf (23.09.2017).
Karakoç, Sezai (1986). Edebiyat Yazıları II. İstanbul: Diriliş.
Karakoç, Sezai (1989). “Hatıralar”. Diriliş, sayı: 56, 11 Ağustos 1989, s. 10-12, 18.
Karakoç, Sezai (2015). Diriliş Muştusu. İstanbul: Diriliş Yayınları.
Kur’an. Kur’an-ı Kerim Türkçe Meali, Diyanet İşleri Başkanlığı. http://www.kuranikerim.com/m_diyanet_index.htm (21.02.2018)
Muizzi (1939). Divân. Haz.: Abbas İkbal Aştiyani, Tahran: Kitabfurûşi-i İslâmiye.
Okumuş, Mehmet (2016). “Hicri Sükût”. Yedi İklim, sayı: 313, Nisan 2016, s. 40-41.
Özaydın, Abdülkerim (2009). “Sencer”. İslâm Ansiklopedisi, cilt: 36, s. 507-511, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
Özger, Mehmet (2016). “Nahif Bir Direniş Şairi Olarak Necat Çavuş”. Yedi İklim, sayı: 313, Nisan 2016, s. 35-36.
Rilke, R. M. (2006). Duino Ağıtları (Almanca-Türkçe). Çev.: Can Alkor, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.
Saraç, A. M. Yekta (2007). Klasik Edebiyat Bilgisi: Belagat. İstanbul: 3F.
Seferis, Yorgo (2000). Bütün Şiirleri. Çev.: Özdemir İnce, Herkül Millas, İstanbul: Varlık.
Ümmi Sinan (2001). Pir Ümmi Sinan Hazretleri Divanı. Haz.: Şevket Gürel, İstanbul: Ümmi Sinan Külliyesi.
Yazıcı, Adem (2016). ‘Amerika’ Şiirinde Metafor Yağmuru. Yedi İklim, sayı: 313, Nisan 2016, s. 42-43.