Engelli çocuğa sahip olan ailelerin depresyon durumunun belirlenmesi

Çocuğun özürlü olması ailenin sağlıklı yaşamasını bozabilmekte, psikolojik sorunları yaşamasına neden olabilmektedir. Bu nedenle araştırma özürlü çocuğa sahip ailelerin depresyon durumunu belirlemek amacıyla planlanmıştır. Araştırmanın evrenini Muğla il merkezinde bulunan Aydınlık Özürlüler Okulu ile Özel Eğitim Merkezine kayıtlı çocukların, 75 anne, 75 baba olmak üzere toplam 150 ebeveyni oluşturmaktadır. Çalışma; katılmayı kabul eden 40 anne, 10 baba üzerinde yürütülmüştür. Çalışmanın verilerinin toplanmasında; 9 sorudan oluşan Kişisel Bilgi Formu ve 21 sorudan oluşan depresyon düzeyini belirlemeye yönelik Beck Depresyon Envanteri (BDE) kullanılmıştır. Araştırmanın yürütülmesi için belirtilen kurumlardan yazılı izin, çalışmaya katılan bireylerden sözel izinleri alınmıştır. Veriler; SPSS 11.5 paket programından analiz edilmiş ve sayı, yüzde, aritmetik ortalama, ANOVA, Kruskal Wallis Testi, İndependent Samples t testi kullanılmıştır. Araştırmaya katılan ailelerin % 80’inin anne, % 54’ünün 36-50 yaş grubunda, % 62’sinin çalışmadığı. % 28’inin lise mezunu, % 66’sının gelirinin giderine denk, % 58’i 2 çocuğa sahip, % 92’sinin akraba olmadıkları, % 36’sının özürlü çocuğunun 6 ile 9 yaş grubunda olduğu, çocukların % 74’ünün zihinsel özürlü, % 56’sının erkek, % 44’ünün kız, % 68’inin 1-4 yıldır özel eğitim aldıkları saptanmıştır. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre; ailelerin ciddi depresyonda olduğu (39,98±10,71), annelerin (41,4±10,38) depresyon puanının babalara (34,3±10,60) oranla daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Sonuçlar doğrultusunda, özürlü çocuğa sahip ailelerin; psiko-sosyal desteğe ihtiyaç duydukları, duygusal paylaşımlarının sağlanması ve özürlü çocuğa bakım konusunda etkin - planlı hizmet sunumunun gerekli olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Psikiyatrik durum derecelendirme ölçekleri, Engelli çocuklar, Anketler, Depresyon, Aile, Varyans analizi

Determination of the depression level of the families having a handicapped child

Child’s being handicapped may deteriorate the health of the their family members and may cause them to experience psychological problems. Hence, this study was planned to determine the depression level of the families having a handicapped child. The population of the researc was 75 mothers and 75 fathers a total of 150 parents of children registered at Muğla Aydınlık School of disabled and school for children with Special education needs in the center of Muğla city. The study was conducted on 40 mothers and 10 fathers who accepted to participate in this study. For data collection from the study conducted, a questionnaire consisting of 9 questions to solicit the personal information and Back Depression Inventory (BDI) consisting of 21 questions to solicit the depression level were used. In order to carry out the study, permission from the aforementioned institutions and verbal approvals of the participants were granted. The data were analyzed through SPSS 11.5 and frequency, percentage, arithmetic mean, ANOVA, Kruskal Wallis and Independent Samples t Tests were implemented. It was found that the 80% of the participants are women, 54% are in 36-50 age group, 62% do not work, 28% are high school graduates, incomes of 66% are equal to their expenses, 58% have two children, 92% are not relatives, 36% of the handicapped child are 6-9 age group, 84% of their children are mentally retarded, and 56% of the children are boys and 44% are girls, and 68% of them have had a special training for 1-4 years. According to the results obtained from the study, the depression level of the families is quite serious (39.98±10.71) and the depression level of the mothers (41.4±10.38) is higher than the fathers (34.3±10.60). In the light of the results, it is believed that the families having handicapped children need psycho-social support, and they need to be provided with effective planned services to help them to share their feelings and look after the handicapped child.

Keywords:

Psychiatric Status Rating Scales, Disabled Children, Questionnaires, Depression, Family, Analysis of Variance,

PDF

___

1. Aydoğan A. Özürlü Çocuğa Sahip Ailelerde Umut Düzeyinin Belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi, Doktora Tezi 1999; s.121-7.
2. Fırat S. Özürlü Çocukların Annelerinin Genel Psikolojik Değerlendirilmesi. Adana Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Adana 2000.
3. Özkan S. Zihinsel Engelli ve Normal Çocuğa Sahip Ailelerin Algıladıkları Sosyal Destek ve Depresyon Düzeylerinin İncelenmesi, Ankara Üniversitesi Yüksek Lisans Tez, Ankara 2002.
4. Anderson MU, Iwanicki EF. Teacher motivation and its relationship to burnout; Educational Administration Quarterly, 2001; s. 20.
5. Uğuz Ş, Toros F, İnanç BY, Çolakkadıoğlu O. Zihinsel Ve/Veya Bedensel Engelli Çocukların Annelerinin Anksiyete, Depresyon Ve Stres Düzeylerinin Belirlenmesi, Klinik Psikiyatri Dergisi 2004;7: 42-47.
6. Abay E, Saltık S, Molla S, Şenveli B. Zihinsel ve/veya Bedensel Özürlü Çocukların Ana Babalarında Depresyon ve Kaygı. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 1994;11: 62-9.
7. Kazak AE, Marvin RE. Differences, Difficulties And Adaptation Stress And Social Networks İn Families With Handicapped Child. Family Relation 1984;33: 67-77.
8. Holroyd J. A Review of Criterion Validation Research on the Questionnaire on Resources and Stres for Families with Chronically III or Handicapped Members. Holroyd: Journal of Clinical Psychology 1988;44: 335-54.
9. Seltzer MM, Krauss MW. Aging Parents With Adult Mentally Retarded Children: Family Risk Factors And Sources Of Support. American Journal on Mental Retardation 1989;94: 303-12.
10. Quine L, Pahl J. Stres And Coping İn Mothers Caring For A Child With Severe Learning Difficulties: A Test Of Lazarus’ Transactional Model Of Coping. Journal of Community and Applied Social Psychology 1991;1: 57-70.
11. Gökcan K. Özürlü Çocuğa Sahip Ailelerin Beklentileri. 30.01.2008’de http://www. sosyalhizmetuzmani.org/ozurluaileleri.htm
12. Akbaş E. Yoksulluk Ve Çocukluğun Yeniden Kurgulanışı. Sosyal Hizmet Sempozyumu Bildiri Özet Kitabı, Antalya 2003; s. 192-193.
13. Akkök F. Özürlü Bir Çocuğa Sahip Anne-Babaların Kaygı Ve Endişe Düzeyini Ölçme Aracının Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. Psikoloji Dergisi 1989;23: 26-39.
14. Dyson LL. The psychosocial functioning of school age children who have siblings with developmental disabilities: change and stability over time, Journal of Applied Developmental Psychology 1999;20: 253-271.
15. Arslan C, Deniz E, Hamarta E. Engelli Çocuğu Olan Ailelerin Yaşam Doyumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. XI. Ulusal Özel Eğitim Kongresi Bildirileri 2001; s.207-216.
16. Ceylan R, Aral N. An Examınatıon Of The Correlatıon Between Depressıon And Hopelessness Levels In Mothers Of Disabled Children, Social Behavior and Personality: An International Journal 2007;35: 903-8.
17. Altındağ Ö, İşcan A, Akcan S, Köksal S, Erçin M, Ege L. Serebral Palsili Çocukların Annelerinde Anksiyete ve Depresyon Düzeyleri. FTR – Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi 2007;53: 232-4l.
18. Hayden MF, Goldman J. Families Of Adult With Mental Retardation: Stress Levels And Need For Services. Social Work 1996;6: 657-68.
19. Rodriguez CM, Murphy LE. Parenting Stres And Abuse Potential in Mothers of Children With Developmental Disabilities. Child Maltreatment 1997;3: 245-52.
20. Toros F. Zihinsel Ve/Veya Bedensel Engelli Çocukların Annelerinin Anksiyete, Depresyon, Evlilik Uyumunun Ve Çocuğu Algılama Şeklinin Değerlendirilmesi, Psikiyatri Dergisi 2002;3: 45-52.
21. Herken H, Turan M, Şenol Ş, Karaca S. Down Sendromlu Çocuğu Olan Anne Babaların Depresyon Düzeyleri ve Depresyonla Başa Çıkma Becerileri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 2000;7: 143-52.
22. Esdaile SA, Greenwood KM. A comparison of mothers’ and fathers’ experience of parenting stress and attributions for parent child interaction outcomes. Occup Ther Int 2003;10: 115-26.
23. Glidden LM, Schoolcraft SA. Depression: İts Trajectory And Correlates İn Mothers Rearing Children With İntellectual Disability. J Intellect Disabil Res 2003;47: 250-63.
24. Hastings RP. Child Behaviour Problems And Partner Mental Health As Correlates of Stress İn Mothers And Fathers Of Children With Autism. J Intellect Disabil Res, 2003;47: 231-7.
25. Macias MM, Saylor CF, Rowe BP, Bell NL. Age-Related Parenting Stress Differences in Mothers of Children With Spina Bifida. Psychol Rep, 2003;93: 1223-32.
26. Özşenol F, Ünay B, Aydın Hİ, Akın R, Gökçay E. Engelli Çocuklara Sahip Ailelerin Psiko-Sosyal Durumlarının ve Beklentilerinin İncelenmesi, Gülhane Tıp Dergisi 2002;44: 188-94.