Gerçekliğin Yeniden İnşasında Sosyal Medya Ve Hakikat Ötesi Düşüncenin Simbiyotik İlişkisi

Yoğun olarak Donald Trump’ın Amerika Birleşik Devletleri başkanı olarak seçilmesi ile gündeme gelen ve nihayetinde 2016 yılında Oxford Dictionary tarafından yılın sözcüğü olarak ilan edilen hakikat ötesi (post-truth), muğlak bir gerçekliği yeniden, ancak bu sefer daha güçlü bir biçimde gündeme gelmesini sağlamıştır. Bu kavram dikkatleri somut delillerin ve uzmanlıkların gücünün zayıfladığı, duyguların en kuvvetli deliller olarak sayıldığı bir hakikat rejimine çekmektedir. Hakikat ötesi kavramı temelde kamuoyundaki önemli bir dönüşüme karşılık gelmektedir. Artık insanlar siyasiler tarafından aldatılan pasif gruplar olmaktan çıkmış, yalanlara ortak olmaya başlamışlardır. Duyguların insanları etkilemede mantığın önüne geçtiği bu düşünce sistemi, sosyal medya ortamında daha da güçlenmiştir. Bu makalede hakikat kavramından yola çıkılarak, yalan, hakikat ötesi ve sosyal medyanın etkileşimini takip eden bir izlek üzerinden sosyal medyanın hakikat ötesi rejimin inşasındaki rolü ile hakikat ötesi düşünce sisteminin sosyal medyanın etkisini artıran özelliklerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Sosyal medyanın hakikat ötesi düşünce sistemi üzerindeki etkisi konusundaki akademik mutabakata ek olarak hakikat ötesi düşünce sisteminin de sosyal medyanın etkisini artırdığı savunulmaktadır. Değişen kamuoyu, logosun itibarsızlaşması, duygulanım gerçekliği ve uzman karşıtlığı bu karşılıklı etkileşimde merkezi konuma sahip olmuşlardır.

Anahtar Kelimeler:

Hakikat, Hakikat Ötesi, Sosyal Medya, Alternatif Gerçek, Kamuoyu

PDF

___

Aristoteles, (1995). Retorik, (M. H. Doğan, Çev.), Yapı Kredi
Block, D. (2019). Post-truth and political discourse, Pallgrave Macmillan,
Boletsi, M. (2017). Crisis, terrorism, and post-truth: processes of othering and self-definition in the culturalization of politics, İçinde Boletsi & Sage, (ss. 17-50). Brill Rodopi
Boletsi, M. ve Sage, T. (Editörler.) (2017). Subjects barbarian, monstrous, and wild encounters in the arts and contemporary politics, Brill Rodopi.
Bradley, F. H. (1907). On truth and copying, Mind, Sayı 62, Nisan 1907. 165-180
Bradley, F.H. (1914). Essays on truth and reality, Clarendon Press
Carson, T.L. (2010). Lying and deception theory and practice, Oxford University Press
Castells, M. (2015) Networks of outrage and hope social movements in the ınternet age, (2. Baskı), Cambridge
Cosentino, G. (2020). Social media and the post-truth world order the global dynamics of disinformation, Palgrave Macmillan
Çağrıcı, M. (1997). Hakikat, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 15, 177-178
Çalışlar, A. (1991). Felsefe sözlüğü, Cem
Duman, M.A. (2019). Tanzimat dönemi Türk edebiyatı’nın pragmatiği, Paradigma Akademi
Foucault, M. (1980). Power / knowledge selected interviews & other wrinting 1972-1977, Colin Gordon (editör), Pantheon Books
Gardner, H. (2011), Hakikat, güzellik ve iyilik, Optimist
Geçer, E. (2018). Gerçeğin paradoksal yenilgisi (iletişim, kültür ve politika yazıları), 1. Baskı, İletişim Medya
Geçer, E. ve Özmen, K. (2018), Yeni medya, siyaset ve manipülasyon: Facebook'tan Cambridge Analytica'ya Trump-Clinton yarışı, İçinde E. Geçer, (ss.151-174), İletişim Medya
Güven, A. (2020). Hakikatin yitimi olarak post-truth: bir kavramsallaştırma denemesi, İnsan & İnsan, Kış 2020, 7(23), 20-36.
Hançerlioğlu, O. (1985). Felsefe ansiklopedisi kavramlar ve akımlar, Cilt 2 (E-I), Remzi
Hızır, N. (1955). Kavram incelemeleri IV hakikat kavramı üzerine, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 13(4), 57-61
Jaques, C., Islar, M. ve Lord,G. (2019). Post-truth: hegemony on social media and implications for sustainability communication, Lund University Centre for Sustainability Studies, 11 (2120), 1-16
Isenberg, A. (2014). Deontology an the ethics of lying, Philosophy and Phenomenological Research, 24(4), 463-480
İsi, H. (2015). Gerçek ve hakikat sözcükleri üzerine felsefi ve dilbilimsel inceleme, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), Aralık 2015, 181-195
James, W. (1987). Writings 1902-1910 the varieties of religious experience pragmatism a pluralistic universe the meaning of truth some problems of philosophy essays, Penguin Random House, Library of America Series No 38.
Jamieson, K.H. ve Cappella, J. N. (2010). Rush limbaugh and the conservative media establishment echo chamber, Oxford
Kahneman, D. (2011).Thinking, fast and slowly, Farrar, Straus and Giroux
Kalpokas, I. (2019). A political theory of post-truth, Palgrave Pivot
Kant, I. (1991). The metaphysics of morals, (M. Gregor Çev.), Cambridge University Press, (Orijinal eserin yayın tarihi 1797).
Karagöz, K. (2018). “Post-truth çağında yayıncılığın geleceği”, TRTakademi, 3(6), Temmuz 2018, 678-708
Keyes, R. (2017), Hakikat sonrası çağ, (İlk Baskı 2004), DeliDolu
Kocabay Şener, N. (2018). Hakikat sonrası çağda haber organizasyonlarının itibarını “haber”le korumak, Halkla İlişkiler ve Reklam Çalışmaları E-Dergisi, Mart 2018, 1(1), 55-69
Lewandowsky, S. , Ecker, U. K. H., & Cook, J. (2017). Beyond misinformation: understanding and coping with the “post-truth” era. Journal of Applied Research in Memory and Cognition, 6(4), 353-369.
Li, X. ve Yuan, Y. (2020). When lying is more than deceiving: A pragmatic study of lying based on the relevance-adaptation model, Journal of Pragmatics, 163, 32-45
Marsh, K. (2017). Living post-truth lives… but what comes after?, NATO Strategic Communications Centre of Excellence, 3, Güz 2017, 191-206
McComiskey B. (2017). Post-truth rhetoric and composition, AAUP
McIntyre, L. (2018). Post-truth, Massachusetts Institute of Technology
McLennan, M. (2018). Differend and “post-truth”, French Journal For Media Research, Sayı 9, ISSN 2264-4733
McManus, C. ve Michaud C. (2018). “Never Mind The Buzzwords: Defining Fake News and Post-Truth”, İçinde J. Althuis ve L. Haiden (ed.) i, ss. 14-20
Mill, J. S. (1985). What Utilitarianism Is. İçinde The Collected Works of John Stuart Mill, Essays on Ethics, Religion, and Society, J.M. Robson (editör) (Orijinal eserin yayın tarihi 1833)
Morvan, P. (2004). Ramsey on truth and truth on Ramsey, British Journal for the History of Philosophy, 1(4), 705 – 718
Nichols, T. (2017). The death of expertise, Oxford Press
Niedzviecki, H. (2019). Dikizleme günlüğü, Gökçe Gündüç (çev.), 2. Basım, Ayrıntı
Oxford Languages, (2016) Word of the Year, https://languages.oup.com/word-of-the-year/2016/
Pariser, E. (2011), Filter bubble: what the ınternet is hiding from you, Penguin
Perez, R.M. ve Mayorga, T. (2007). From realism to "realicism" the metaphysics of Charles Sanders Peirce, Lexington Books
Ross, W.D. (2007) The right and the good, Philip Stratton-Lake (ed.). Clarendon Press (Orijinal eserin yayın tarihi 1930)
Sawyer, M.E. (2018). Post-truth, social media, and the “real” a phantasm”, İçinde M. Stenmark, S. Fuller ve U. Zackariasson (editörler) ss. 1-17
Schwartz, R. (2012). Rethinking pragmatism from william james to contemporary philosophy, Wiley-Blackwell
Speed, E. ve Mannion, R. (2017). The rise of post-truth populism in pluralist liberal democracies: challenges for health policy. International Journal of Health Policy Managment, 6(5), 249–251
Stenmark, M. Fuller, S. ve Zackariasson, U. (ed). (2018). Relativism and post-truth in contemporary society, Palgrave Macmillan
Taş, O. ve Taş, T. (2018). Post-hakikat çağında sosyal medyada yalan haber ve Suriyeli mülteciler sorunu, Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, S. 29, 183-208
Tepe, H. (2016). Platon’dan Habermas’a felsefede doğruluk ya da hakikat, Bilgesu
Terzi, A. (2020). Post-truth kavramı ve türkçe karşılıkları üzerine, Türk Dili, Nisan 2020, 69(820), 80-86
Tesich, S. (1992). A Government of Lies, The Nation, Ocak 1992, 6(13), 12-14
Tutal, N. (2017). Post-gerçek: şeytanla imzalanan yeni sözleşme, Varlık Dergisi, Mayıs 2017.
Walker, V. (2018). Post-truth Rhetoric and its Impacts on the 2016 Presidential Election, Ball State University, Onur Tezi
Wittgenstein, L. (2018). Tractatus logico-philosophicus, (İlk Baskı 1922), Pears/McGuinness (çev.), http://people.umass.edu/klement/tlp/tlp.pdf
Zackariasson, U. (2018). Introduction: engaging relativism and post-truth, İçinde M. Stenmark, S. Fuller ve U. Zackariasson (ed). ss. 1-17 doi:10.1007/978-3-319-96559-8_1
Zalta, E.N., Nodelman, U., Alben, C. ve Anderson, R.L. (2019). The pragmatic theory of truth, Standford Encyclopedia of Philosophy, Standford Universitesi