20467

Çevrenin korunmasına ilişkin hukuki sorumluluk kurallarının Yargıtay kararları kapsamında incelenmesi

Çevre sorunlarının çözümüne yönelik hukuki sorumluluk sistemi; çevreyi kirleten veya bozan faaliyetlerden zarar gören kişilerin uğradıkları zararın tazminini, eski hale getirilmesini, bu tür faaliyetlerin zarar verici etkilerinin önlenmesini öngörmektedir. Bu çerçevede geleneksel sorumluluk kurallarına ilave olarak, ortak doğal kaynakların korumasına ilişkin yeni sorumluluk ve yükümlülük kurallarının getirildiğini görmekteyiz. Bu kapsamda çalışmamızda, çevrede oluşan zararın giderilmesini öngören çevresel sorumluluk kavramı ile zarara sebep olanların yükümlülükleri ele alınmıştır. Bu konuda ulusal mevzuat incelenmiş ve Yargıtay'm çevre ile ilgili kararları tartışılmıştır. Ayrıca Avrupa Birliği'nin Çevresel Sorumluluk Direktifi üzerinde durularak iç hukukumuza yansıtılması durumunda hangi sorunlarla karşılaşılabileceği açıklanmıştır.

An analysis of civil liability regarding environmental protection in the frame of Turkish case law

Civil liability system regarding environmental problems aims at compensating losses of people, who suffer from activities polluting or destructing to environment, and prevent such activities. In this context, in addition to traditional liability principles, new liability principles protecting common natural resources have been developed. This article considers national legislation and case law of Turkey relating to environmental civil liability. In particular, Environmental Liability Directive (2004/35/EC) is analyzed, and the problems of harmonization of Turkish law with the Environmental Liability Directive are explained.

PDF

___

Alıca, Süheyla: "Avrupa Birliği'nde Çevresel Sorumluluk Alanında Yaşanan Gelişmeler", Sorumluluk ve Tazminat Hukuku Sempozyumu, (28-29- Mayıs 2009), Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını, s.347-375.
Basse, Ellen Margrethe: Environmental Liability - Modern Developments, s. 31-32, http://www.estig.ipbeja.pt/-ac_direto/41-2.pdf-Windows Internet Explorer (01.06.2011).
Çörtoğlu, Sahir: "Çevrenin Kirletilmesinden Doğan Sorumlulukla Taşınmaz Mülkiyetinin Aşkın Kullanılmasından Doğan Sorumluluğun Karşılaştırılması", Yargıtay Dergisi 1986, c.XII, sa.1-2, s.77-100.
Çörtoğlu, Sahir: "Kirleten Öder İlkesi ve Ekolojik Zarar Kavramı" Yeni Türkiye Der. 1995, sa.5, s.347-356.
Çörtoğlu, Sahir: "Çevre Kanunu'na Göre Çevreyi Kirletenlerin Hukuki Sorumluluğunun Şartları", 1995, Ankara, Yayımlanmamış Tez.
Çörtoğlu, Sahir: Komşuluk Hukukunda Taşınmaz Mülkiyetinin Kullanılmasının Çevreye Etki ve Sonuçları, Ankara, 1982.
Çörtoğlu, Sahir: Taşınmaz Mülkiyetinin Aşkın Kullanılması, (Kavram- Unsurlar- Uygulama Alanı) Daymdarlı Yayını Ankara, 1988.
Demir, İsmail: "Hukuki Sorumluluk ve Tazminat Esasları Açısından Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanunun Değerlendirilmesi", İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, c.2 sa..l, 2011, s.239-325. http://iys. inonu.edu.tr/webpanel/dosyalar/1225/fıle/demir%20tam.p df Erişim tarihi; (20.08.2011)
Eren, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Beta Yayınları, İstanbul, Eylül 2010.
Erişgin, Nuri: Çevre Kirletenin Hukuksal Sorumluluğunda İlliyet Bağı, Ankara 2005.
Environmental Liability: http:// ec. europa. eu/ environment/images/border-singelcal-bottom2.gif, Erişim tarihi (01.05.2011)
EU Water Framework Directive: http:// ec. europa. eu/ environment/water/water-framework/index_en.html, Erişim tarihi (29.05.2011)
Hatemi/Gökyayla: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2011.
Kantar, Elvend: "Çevre Hukukunda Sorumluluk Kavramı", İstanbul Barosu Dergisi, C.58, sa. 1-2-3, 1984, s. 33 vd.
Kıhçoğlu, Ahmet: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 14. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara 2011,
Konuralp, Haluk: "Yargıtay Kararlarında Çevre Sorunları", Mahkeme Kararlarında Çevre Sorunları", TÇSV Yayını, Ankara, 1986, s.65-96.
Korkusuz, Refik: "Hukukumuzda Tehlikeli Sorumluluğu Uygulanması ve Yeni Borçlar Kanunu Tasarısındaki Düzenlemesi", Sorumluluk ve Tazminat Hukuku Sempozyumu, 2009, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi, s. 147-208.
Kuntalp, Erden: "Medeni Hukuk Açısından Çevre Kanunu'na Bakış", Çevre Kanunu'nun Uygulanması, TÇSV Yayını, Ankara, 1999, s. 12-31.
Oğuz, Cemal: "Fedakarlığın Denkleştirmesi İlkesi Uyarınca Taşınmaz Malikinin Sorumluluğu", Sorumluluk ve Tazminat Hukuku Sempozyumu, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Ankara 2009, s.209-215.
Oğuzman, Kemal/Öz, M.Turgut: Borçlar hukuku Genel Hükümler, İstanbul 2010, Vedat Yayıncılık.
Sirmen, Lale: "Çevre Kanunu'na Göre Çevrenin Kirletilmesinden Doğan Sorumluluk", Ankara Barosu Dergisi 1990, sa. I, s.22-30.
Ulusan, İlhan: "Çevre Kirlenmesinden Doğan Sorumlulukta Fedakarlığın Denkleştirilmesi İlkesi", Yargıtay Dergisi, c.12, Ocak-Nisan 1986, sa:l-2, s.57-76.
Ulusan, İlhan: Medeni Hukukta Fedakarlığın Denkleştirilmesi İlkesi ve Uygulama Alam, 1977, İstanbul.
Üçışık, Güzin: "Tehlike Sorumluluğu'nun Genel Kural İle Düzenlenmesi", Sorumluluk ve Tazminat Hukuku Sempozyumu, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Ankara 2009, s. 127-143.
Ünver, Yener - Nuhoğlu, Ayşe: Federal Almanya Çevre Ceza Hukuku, Genel Bilgiler- Atık Madde Ceza Hukuku, Atık Su Ceza Hukuku- Ekler, Beta Yayınları, İstanbul, Nisan 1999.
Tandoğan, Haluk: Kusura Dayanmayan Sözleşme Dışı Sorumluluk Hukuku, Ankara, 1981.
Tandoğan, Haluk: "Medeni Hukuk Açısından Çevre Kanunu", Çevre Kanunu'nun Uygulanması, TÇSV Yayını, Ankara, 1987, Tartışmalar, s. 177-232.
Turgut, Nükhet: Çevre Hukuku, Yenilenmiş İkinci Bası, Savaş Yayınevi, 2001.
Turgut, Nükhet: "Kirleten Öder İlkesi ve Çevre Hukuku", http ://dergiler. ankara. edu. tr/dergiler/3 8/298/2776.pdf-Windows Internet Explorer (01.06.2011)
Turgut Nükhet: "Çevre Hukukunun Temel Kavram ve İlkeleri", Çevre Hukuku Sempozyumu, Türkiye Adalet Akademisi Yayınları, Ankara 2006.
Tümbaş, Yaşar: "Çevreye Zarar Verici ve Kirlenmeye Yol Açan Rizikoların Sigortası", Sigorta Dünyası Dergisi, 1983, c.XXIV, sa.281, s.7-37.
Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlüğü
Türk Medeni Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun ve Gerekçeleri, Adalet Bakanlığı, Ankara, 2002.
Yongahk, Aynur: Çevre Sorumluluk Sigortası, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara 1998.
Council Directive 79/409/EEC
http://europa.eu/legislation_summaries/environment/nature_a nd_biodiversity/128046_en.htm, Erişim tarihi (31.05.2011)
Council Directive 92/43/EEC
http://ec.europa.eu/environment/nature/legislation/habitatsdir ective/index_en.htm, Erişim tarihi (31.05.2011)
Rapid- Pres releases EUROPA,
http ://europa. eu/rapid/images/nav/rapid-register.png, Erişim tarihi (20.05.2009)
IV. Çevre Şurası Sonuç Raporları, 6-8 Kasım 2000, İzmir.