BEDENSEL BÜTÜNLÜĞÜN TIBBİ MÜDAHALELER SONUCUNDA İHLÂLİNDEN KAYNAKLANAN MANEVİ TAZMİNAT DAVASI

TBK. m. 56’da yaşama hakkının ve beden bütünlüğünün zedelenmesinden kaynaklanan manevi zararların tazmini düzenlenmiştir.Zarar görenin vücut veya ruh bütünlüğünün maddi ya da manevi bir zarar oluşturacak biçimde bozulması, bedensel bütünlüğün ihlali olarak tanımlanmaktadır. Bedensel bütünlüğün ihlalinde, bedensel bütünlükte oluşan eksikliğin sürekli ya da geçici olması, yaşama ve çalışmaya olan etkisi, işgöremezlik oranı da manevi tazminatın miktarının belirlenmesinde önem taşımaktadır. Tıbbi müdahale, tıp mesleği ile uğraşmaya yetkili bir kişi tarafından hastaya bir hastalığını ya da fiziksel bir rahatsızlığını tedavi etme, hastalıktan koruma ya da acılarını yok etme, mümkün olmadığı takdirde azaltma amaçlarıyla yapılan her türlü yardım ve faaliyeti içerir. Tıbbi müdahaleler sonucunda bedensel bütünlüğü ihlal olunan zarar gören, karşı taraftan olan manevi tazminat istemini aralarındaki sözleşmeye ya da TBK. m. 56 hükmüne dayandırabilecektir. İnsanların çocuk sahibi olma ya da olmama hakkını ilgilendiren üreme hakkı kavramı, insan olma kimliği, insan onuru, insanın yaşama hakkı, özel yaşama saygı gösterilmesi hakkı ve bedensel bütünlüğünün ihlal edilemezliği gibi temel ilkelerle bağlantılıdır. Kişinin üreme hakkını kullanıp kullanmamasıyla ilgili çeşitli üreme işlevleri vardır. Bu fonksiyonların ihlalinin bedensel bütünlüğü ihlal ettiği durumlarda kişi, TBK. m. 56 hükmüne göre manevi tazminat davası açabilecektir.

REASONAL CASING CASE CAUSED BY THE VIOLATIONS OF PHYSICAL INTEGRITY BY THE MEDICAL INTERVENTIONS

Article 56 of the Turkish Code of Obligations regulates the compensation for non-pecuniary damages resulting from the injury of the right to live and the integrity of the body. The deterioration of the body or soul that is damaged by the detriment of the material or moral harm is defined as a violation of bodily integrity. In the violation of physical integrity, permanent or temporary deficiency in the physical integrity, the effect on living and working, the rate of inability to work is important in determining the amount of non-pecuniary damage. Medical intervention includes any assistance and activity by a person authorized to deal with the medical profession to treat a disease or physical illness, to protect from illness or to eliminate or, if possible, to reduce it. As a result of medical interventions, the person who violated his physical integrity, the non-pecuniary damage from the other party to the contract or Article 56 of the Turkish Code of Obligations will be able to base the provision. The concept of reproductive rights, which concerns people's right to have children or not, is linked to basic principles such as human identity, human dignity, human right to life, right to respect for private life and nonviolation of physical integrity. There are various reproductive functions related to whether the individual uses the right to reproduction. In the event that the violation of these functions violates the bodily integrity, the person may be Article 56 of the Turkish Code of Obligations, according to the provision of non-pecuniary damages.

PDF

___

ADIR, Esra Kıraç: Ağır Bedensel Zarar Görenin Yakınlarının Manevi Tazminat Talebi, Yetkin Yayınları, Ankara 2018.
ANTALYA, Osman Gökhan: Manevi Zararın Belirlenmesi ve Manevi Tazminatın Hesaplanması, Legal Yayıncılık, İstanbul 2017. ( Manevi ).
ANTALYA, Osman Gökhan: "Manevi Zararın Belirlenmesi ve Manevi Tazminatın Hesaplanması- Türk Hukukuna Manevi İki Aşamalı Olarak Belirlenmesine İlişkin Bir Model Önerisi ", MÜHFHAD, 2016, 22(3), s. 221-250 ( Model ).
ARAT, Ayşe: "6098 sayılı Borçlar Kanunu m. 58'e Göre Manevi Tazminatın Belirlenmesine, 818 sayılı Borçlar Kanunu m. 49/II'nin Kaldırılmasına Etkisi", EÜHFD, C. XVII, S: 3-4, Erzincan 2013, s. 185 - 206.
ARDA, Berna / OĞUZ, Yasemin / PELİN, Serap Şahinoğlu: Deontoloji, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi: Bilimsel Yayınlar Serisi No:37, Ankara 1996.
ARIDEMİR, Arzu Genç: Sözleşmeye Aykırılıktan Doğan Manevi Tazminat, On İki Levha, İstanbul 2008.
ARPACI, Abdülkadir: "Yasal Olmayan Cinsiyet Değiştirme ve Sonuçları", MÜHFD, Sayı: I, İstanbul 2007, s.309.
ATLAN, Hülya: "Beden Bütünlüğünün İhlalinde Manevi Tazminat Miktarının Belirlenmesi", AÜHFD , Cilt: 65 Sayı: 4, Ankara 2016, s. 2659-2683. (Beden).
ATLAN, Hülya: Manevi Zararı Tazmin Yolları, On İki Levha, İstanbul 2015 (Manevi).
AYAN, Mehmet: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 11. Bs, Seçkin, Ankara 2016.
BADUR, Emel: Tıbbi Müdahaleye Rızanın Özellik Gösterdiği Haller, Seçkin Yayınevi, Ankara 2017.
BAŞARA, Gamze Turan: Kişiliğin İhlalinden Kaynaklanan Maddi ve Manevi Tazminat İle Haksız Kazancın İadesi, Turhan Kitabevi, Ankara 2018.
BAYSAL, Başak: “Çocuğun Kökenini Öğrenme Hakkı”. Prof. Dr. Rona Serozan’a Armağan. Cilt. 1, Onikilevha, İstanbul 2010.
BRAUN, Cihan Avcı: "Haksız Fiilde Bedensel Zararın İspatına ve Bedensel Zararın İspatına ve Bedensel Zarardan Sorumluluğa İlişkin Bir Yargıtay Kararının Değerlendirilmesi", AÜHFD , 64/1, 2015, s. 37-64.
ÇAKIRCA, Seda İrem: “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununa Göre Ağır Bedensel Zararlarda Yakınların Manevi Tazminat Talebi”, YÜED, 2013, s. 785-807, https://journal.yasar.edu.tr> uploads > 2014/01, (E.T. 12/11/2018).
ÇELİK, Çelik Ahmet: Bedensel Zararlar, Seçkin Yayınevi, Ankara 2018.
DEMİR, Remzi: Hukuksal Yönleriyle İnsan Geni Üzerindeki İncelemeler, Adalet Yayınevi, Ankara 2019.
DOĞRAMACI, Yakup Gökhan: "Yargıtay Kararlarında Estetik Cerrahi", II. Uluslararası Tıp Hukuku Kongresi Bildirileri Kitabı, ( Editörler: Hakeri, Hakan / Doğan / Cahid ), Adalet Yayınevi, Ankara 2018, s. 265 - 295.
EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 22. Bs, Yetkin Yayınları, Ankara 2017.
ERGÜNEŞ, Seda: “Yapay Döllenme”, Sağlık Hukuku Makaleleri, 2. İstanbul Barosu Yayın Kurulu, İstanbul 2012.
ERLÜLE, Fulya: Bedensel Bütünlüğün İhlalinde Manevi Tazminat, 2. Bs, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2015.
EROL, Yasemin: Yapay Döllenme Yöntemleri ve Taşıyıcı Annelik, Yetkin Yayınları, Ankara 2012.
ERTAŞ, Şeref: "Manevi Tazminatın Hukuki Niteliği ve Miktarının Tespiti", Prof. Dr. İlhan Postacıoğlu'na Armağan, İstanbul 1990, s. 65 - 111.
GÖKCAN, Hasan Tahsin: Tıbbi Müdahaleden Doğan Hukuki ve Cezai Sorumluluk, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2013.
GÜLEKLİ, Bülent: Tüp Bebek, 2. Baskı,Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2006.
GÜLEL, İlhan: Tıbbi Müdahaleye Rıza, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2018.
GÜRSOY, Kemal Tahir: “Manevi Zarar ve Tazmini”, AÜHFD , Cilt: 30, Sayı: 1-4, 1973, s. 7-56.
HAKERİ, Hakan: Tıp Hukuku, 11. Bs, Seçkin Yayınevi, Ankara 2016.
HELVACI, Serap: Gerçek Kişiler, Arıkan, İstanbul 2006.
INDERKUM, Matthias: Schadenersatz, Genugtuung und Gewinnherausgabe asu Persönlichkeitsverletzung (Art. 28A Abs. ZGB), Diss., Zürich 2008.
İMAMOĞLU, Hülya: "İsviçre ve Türk Yargı Kararlarında Eser Kavramı, Özellikle Estetik Operasyonu Konu Edinen Sözleşmenin Hukuki Niteliğine İlişkin Olarak Yargıtay’ın Yaklaşımı: Güncel Bir Bakış", AÜHFD, 68 / 1 (Nisan 2019), s. 241-260.
KARNER, Ernst: Das Ersatz Ideeller Schaden bei Körperverletsung, Wien und New York 1999.
KESKİN, A. Dilşad: Objektif Manevi Zarar Teorisi Açısından Manevi Tazminat, Yetkin Yayınları, Ankara 2016.
KILIÇOĞLU, M. Ahmet: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 22. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2018 (Borçlar).
KILIÇOĞLU, Ahmet: "Tüzel Kişi Manevi Tazminat İsteyebilir mi?", DÜHFD, 1 / 1 (Ekim 1983), s. 287-294 ( Tüzel ).
KIRAÇ, Esma: "6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'na Göre Ağır Bedensel Zarar Halinde Yakınların Uğradığı Manevi Zararın Hukuki Niteliğinin Belirlenmesi", İBD, Yıl: 82, Sayı: 2, Mayıs 2017, s. 11 - 49.
KIRCA, Çiğdem: " Manevi Tazminatın Fonksiyonu ve Niteliği", Yargıtay Dergisi, Temmuz 1999, s. 242- 265.
KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip: “Kişilik Haklarını Koruyan Manevi Tazminat Davasına İlişkin Yeni Gelişmeler (MK. 24, BK. 49)”, Sorumluluk Hukukunda Yeni Gelişmeler I. Sempozyumu (21-22 Ekim 1977, Ankara), İstanbul, Fakülteler Matbaası, 1980, s. 141-180.
KÖYSÜREN, Sultan Genç: “Manevi Tazminat Davalarının Genel Esasları ile İş Kazası veya Meslek Hastalığı Hallerinde Uygulama Şekli”, Terazi Hukuk Dergisi, S. 91, Ankara 2014, s. 71-81.
OĞUZMAN, M. Kemal / ÖZ, M. Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt : 2, 14. Bası, Vedat Kitapçılık , İstanbul 2018.
OĞUZMAN, M. Kemal / SELİÇİ, Özer / ÖZDEMİR, Saibe Oktay: Kişiler Hukuku, Filiz Kitabevi. İstanbul 2015.
OĞUZMAN, M. Kemal / SELİÇİ, Özer / ÖZDEMİR, Saibe Oktay: Kişiler Hukuku, Filiz Kitabevi. İstanbul 2015.
OĞUZTÜRK, Burcu Kalkan: Türk Medeni Hukuku’nda Biyoetik Sorunlar, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2011.
ÖZDEMİR, Hayrunnisa: “Hadım Etme ve Hekimin Sır Saklama Yükümlülüğü”, GÜHFD, C.XIV, S.1, Erzincan 2010, s.125-164. (Hadım)
ÖZDEMİR, Hayrunnisa / RUHİ, Ahmet Cemil: Çocuk Hukuku ve Çocuk Hakları, Onikilevha, İstanbul 2016.
ÖZGÜL, Mehmet Emin: Yeni Tıbbi Yöntemlerin Hukuka Uygunluğu, Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul 2010.
ÖZTAN, Bilge: Medeni Hukuk’un Temel Kavramları, 32. Bs, Ankara 2010.
PETEK, Hasan: "Güzelleştirme Amaçlı Estetik Ameliyatlardan Kaynaklanan Hukuki Sorululuk", İBD., Cilt:8, S. 1, 2006, s.177-239.
REİSOĞLU, Safa: Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 25. Bası, Beta, İstanbul 2014.
SALDIRIM, Mustafa: Açıklamalı ve İçtihatlı Türk Borçlar Kanunu, Bilge, Ankara 2013.
SAYMEN, Ferit Hakkı: Manevi Zarar ve Tazmini Sureti, Cumhuriyet Matbaası, İstanbul 1940.
SOYASLAN, Doğan: Organ Nakilleri, Tıp Ceza Hukuku’nun Güncel Sorunları, TBB Yayını, Ankara 2008.
SULU, Muhammed: " Ölüm ve Bedensel Bütünlüğün İhlali Halinde Manevi Tazminat", MÜHFHAD, 2016, 22(3), s. 2737-2756.
ŞAHİN, Ayşenur: "Vücut Bütünlüğünün İhlalinden Doğan Zarar ve Tazmini", AHBÜHFD 15 / 2, (Nisan 2011), s. 123-166 .
TAŞATAN, Caner: "Manevi Tazminat İsteminin Devrine Getirilen Yasal Sınırlamanın Yerindeliği", Sorumluluk Hukuku Seminerler, (Editör: Baysal, Başak), On İki Levha, İstanbul 2016, s. 471- 487.
TEKBEN, Tuğçe: “Hekim İle Hasta İlişkisinin Vekâlet Sözleşmesi Hükümleri Çerçevesinde Değerlendirilmesi”, YÜHFD - Prof. Dr. Erhan Adal’a Armağan Özel Sayısı, Cilt: VIII, Sayı: 2, Yıl: 2011, s. 859-906.
TURGUT, Cemile: Yapay Döllenme Taşıyıcı Annelik ve Soybağına İlişkin Hukuki Sorunlar, İstanbul 2016.
UYGUR, Turgut: Türk Borçlar Kanunu Şerhi, Cilt -1, 3. Bs, Seçkin Yayınevi, Ankara 2013.
ÜNAL, Mehmet: " Manevi Tazminat ve Bu Tazminat Çeşidinde Kusurun Rolü", AÜHFD, Cilt 35 , Sayı 1 , Ocak 1978 , s. 397- 437.
ÜREM, Müge: “ Kadın Vücudu ve Etik Sorunlar “. Sağlık Hukuku Makaleleri 2. İstanbul Barosu Yayınları. İstanbul 2012.
YILDIZ, Nihal: Malpraktis Davalarında Maddi ve Manevi Tazminat, II. Uluslararası Tıp Hukuku Kongresi Bildirileri Kitabı, ( Editörler: Hakeri, Hakan / Doğan / Cahid ), Adalet Yayınevi, Ankara 2018, s. 113 - 125.
YILDIRIM, Abdulkerim: Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 6. Bs, Adalet Yayınevi, Ankara 2017.
YILMAZ, Orhun: "Manevi Tazminat Talebinde Tarafların Kusur Oranlarının ve Diğer Özel Hallerin Değerlendirilmesi ", Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2 / 1, (Haziran 2019), s. 88-101 .
ZENGİN, Mehmet Ali: Biyoloji Uygulamaları ve Tıbbi Müdahaleler Karşısında İnsan Haklarının Korunması, Adalet Yayınevi, Ankara 2012. UYAP (Ulusal Yargı Ağı Projesi).
https://www.mevzuat.gov.tr