ADİL YARGILANMA HAKKI VE ADİL YARGILANMA HAKKININ İHLALİ HALİNDE GİDİLEBİLECEK YASAL YOLLAR

Çalışmamızın konusunu adil yargılanma hakkı ve bu hakkın ihlalihalinde gidilebilecek yasal yolların neler olduğu oluşturmaktadır.Çalışmamızın ilk kısmında hakkın esasını oluşturan unsurlar üzerinden adilyargılanma hakkının içeriği incelenirken yeri geldiğince Avrupa İnsanHakları Mahkemesi içtihatlarından faydalanılmış, Mahkeme’nin hakkıyorumlayış tarzı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Hakkın ihlali halindegidilebilecek yasal yolların yer aldığı ikinci bölüm, ilk bölüme kıyasladetaylı incelenmeyecek olup genel hatlarıyla belirtilecektir.Demokratik hukuk devletinin özelliği ve bir gereği olarak bağımsız vetarafsız olması gereken yargı makamlarında adil bir yargılanmadanbahsedilebilmesi için mahkemeye erişim hakkının olması, yasa ile kurulanbağımsız ve tarafsız mahkemenin olması, yargılamanın makul süreiçerisinde yapılması, yargılamanın kamuya açık olması ve hakkaniyete uygun yargılama yapılması gerekmektedir. Adil yargılanma hakkının ihlaledilmesi halinde taraflar Anayasa Mahkemesi ile Avrupa İnsan HaklarıMahkemesi’ne bireysel başvuru hakkına sahiptir.

THE RIGHT TO A FAIR TRIAL AND WHAT THE LEGAL PROCEDURES ARE IN CASE OF THE VIOLATION OF THE RIGHT TO A FAIR

The subject of our article consists of the right to fair trial and what are the legal procedures one can take under the violation of the right in question. In the first part of our study, the context of the right to fair trial is examined through the elements which form the core principals of the right while taking into account the court practices of the European Court of Human Rights and as well the interpretation method of the court on the right in practice. In the second part where the legal procedures are explained under the violation of the right won’t be examined fully in detail compared to the first part of our study and will be described in general terms. In order to mention of a fair trial at the judicial offices which should be independent and impartial by nature as a necessity and a characteristic of democratic constitutional state, there needs to be the right of access to a court, the presence of independent and impartial courts established by the law, the implementation of the jurisdiction within reasonable time, open to general public and the practice of equitable jurisdiction. In the case of the violation of the right to fair trial, the parties have the right to make an individual application to Constitutional Court or the European Court of Human Rights.

___

  • Anayurt, Ömer; Avrupa İnsan Hakları Hukukunda Kişisel Başvuru Yolu, 1. Baskı, Ankara 2004.
  • Aragon, Louis; Elsa’ya Şiirler, Cem Yayınevi, çev. Said Maden, Ekim 1975, Baha Matbaası.
  • Çağıran, Mehmet Emin; Uluslararası Alanda İnsan Hakları, 1. Baskı, Platin Yayınları, Ankara 2006.
  • Dutertre, Gilles; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarından Örnekler, Avrupa Konseyi, Kasım 2003.
  • Göztepe, Ece; Anayasa Şikâyeti, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, No: 530, Ankara 1998.
  • Gözübüyük, A. Şeref; Yönetim Hukuku, Güncelleştirilmiş 17. Bası, Ankara 2002.
  • Gözübüyük, A. Şeref/Gölcüklü, Feyyaz; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İnceleme ve Yargılama Yöntemi, 10. Baskı, Ankara 2013.
  • Hamdemir, Berkan; Türk Anayasa Hukukunda Bireysel Başvuru, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2015.
  • İnceoğlu, Sibel; Adil Yargılanma Hakkı ve Yargı Etiği, Şen Matbaa, Ankara 2007.
  • Karakuş, Hakan; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları ve Karşı Oylarında Türkiye, İstanbul Barosu Yayınları, İstanbul 2001.
  • Karaosmanoğlu, Fatih; İnsan Hakları, Seçkin Yayıncılık, Güncellenmiş 2. Baskı, Ankara 2011.
  • Kunter, Nurullah; Ceza Muhakemesi Hukuku, 8. Baskı, İstanbul 1986.
  • Mole, Nuala/Harby, Catharina; Adil Yargılanma Hakkı, İnsan Hakları Kitapçıkları No: 3, 1. Baskı, çev. Adalet Bakanlığı.
  • Özbudun, Ergun; Türk Anayasa Hukuku, Gözden Geçirilmiş 12. Baskı, Ankara 2011.
  • Özekes, Muhammet; Medeni Usul Hukukunda Hukuki Dinlenilme Hakkı, Yetkin Yayınları, Ankara 2003.
  • Pekcanıtez, Hakan/ Atalay, Oğuz/ Özekes, Muhammet; Medeni Usul Hukuku, 6. Baskı, Ankara 2007.
  • Reisoğlu, Safa; Uluslararası Boyutlarıyla İnsan Hakları, Beta Yayınları, İstanbul 2001.
  • Surlu, Mehmet Handan; Hukuk Ve Cezada Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Nedeniyle Yargılamanın Yenilenmesi(İade-i Muhakeme), Seçkin Yayıncılık, Ankara 2003.
  • Tanrıkulu, M. Sezgin; İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru İçin El Kitabı, 4. Baskı, Ankara 2007.
  • Tanrıver, Süha; Medenî Usûl Hukuku C.I, Temel Kavramlar ve İlk Derece Yargılaması, Yetkin Yayınları, Ankara 2016.
  • Tezcan, Durmuş/Erdem, M. Ruhan/Sancakdar, Oğuz; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu, 1. Baskı, Ankara 2002.
  • Türkiye Barolar Birliği İnsan Hakları Merkezi, İnsan Hakları Raporu (2016-2017), Şen Matbaa, 1. Baskı, Ankara 2017.
  • Yıldız, Mustafa; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Yargısı, 1. Baskı, İstanbul 1998.
  • Yılmaz, Ejder; Hukuk Sözlüğü, Genişletilmiş 5. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 1996. Yararlanılan Makaleler
  • Altıparmak, Cüneyd; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Altıncı Maddesi Kapsamında Adil Yargılanma Hakkının Esasları, TBB Dergisi, Sayı: 63, Yıl: 2006, Sayfa: 244-270.
  • Aydın, Öykü Didem; Türk Anayasa Yargısında Yeni Bir Mekanizma: Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: XV, Sayı: 4, Yıl: 2011, Sayfa: 121-170.
  • Başa, Şafak; Adil Yargılama Hakkı ve Silahların Eşitliği İlkelerinin Disiplin Hukukunda Uygulanabilirliği, Denetim Dergisi, Devlet Denetim Elemanları Derneği, Yıl: 24, Sayı: 115 (Temmuz- Eylül 2011), Sayfa: 28- 31.
  • Bekri, M. Nedim, Gerekçeli Karar Hakkı, Ankara Barosu Dergisi, Yıl: 2014, Sayı: 3, Sayfa: 203-228.
  • Cebre, Ayvaz; Hak Arama Yolları ve Adil Yargılanma Hakkı, TAAD, Cilt: 1, Yıl: 2, Sayı: 5 (20 Nisan 2011), Sayfa: 373-396.
  • Çayan, Gökhan; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Mahkemeye Erişim Hakkı, TAAD, Yıl: 7, Sayı: 28 (Ekim 2016), Sayfa: 235-271.
  • Demirel, Naim; AİHS Çerçevesinde Yapılan Bireysel Başvurular İçin Gerekli Şartlar, (http://www.abchukuk.com/makale/makale35.html Erişim Tarihi: 10.08.2018).
  • Demirkol, Selami; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatları Işığında Adil Yargılanma Hakkı (http://www.danistay.gov.tr/upload/3_adilyargilamahakki.pdf Erişim Tarihi: 10.06.2018).
  • Dirim, Vuslat; Ceza Yargılamasında Adil Yargılama İlkesi (Dava Süresi – Aleniyet – Şüpheli ve Sanık Hakları), Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 2 (Ağustos 2017), Sayfa: 161-180.
  • Erol, Muhammed Akif; Adil Yargılanma Hakkı ve Yüksek Askeri Şura Kararları, Yeni Türkiye Dergisi, İnsan Hakları Özel Sayısı II, Yıl: 1998(Temmuz-Ağustos), Sayı: 22, Sayfa: 945-949.
  • Feyzioğlu, Metin/Güngör, Devrim; Ceza Muhakemesinde Bekletici Sorun Kararının Dava Zamanaşımının Durmasına Etkisi (http://www.feyzioglu.av.tr/yayin/bekletici-sorun.html Erişim Tarihi: 26.06.2018).
  • Gölcüklü, Feyyaz; Yargılama Makamları Önünde Makul Süre, İnsan Haklarının Uluslararası Korunması ve T.B.M.M. Sempozyumu, 4-5/10/1991 Antalya Türkiye, TBMM Kültür Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları, No:52, Eylül, 1992 Ankara, Sayfa: 119-132.
  • Gören Ülkü, Nazlı; Medeni Yargılama Hukukunda Avukatla Temsil Zorunluluğu, MÜHF–HAD, Cilt: 16, Sayı: 3-4, Sayfa: 309-325.
  • Gören, Zafer; Anayasa Şikâyeti: Külfetsiz, Masrafsız ve Sonuçsuz?, Prof. Dr. Ergun Özbudun’a Armağan (Editörler: Serap Yazıcı, Kemal
  • Gözler, Fuat Keyman, Ece Göztepe), Cilt: 2, Yetkin Yayınları, Ankara 2008, Sayfa: 293-334. Gözler, Kemal; Sulh Ceza Hâkimlikleri ve Tabii Hâkim İlkesi “Sahur Operasyonu” Hakkında Bir Açıklama, Güncel Hukuk Dergisi, Ekim 2014.
  • Karekahya, Hakan; Ceza Muhakemesinde Sanığın Meramını Anlatabilme Hakkının Unsurları, CHKD, Cilt: 3, Yıl: 2015, Sayı: 2, Sayfa: 199-225.
  • Kaynak, Ali Osman; Uluslararası Sözleşmeler Işığında Adil Yargılanma Hakkı ve İç Hukukumuzla Karşılaştırması, Ankara Barosu Dergisi, Yıl: 65, Sayı: 1 (Kış 2007), Sayfa: 120-143.
  • Kılınç, Bahadır; Karşılaştırmalı Anayasa Yargısında Bireysel Başvuru (Anayasa Şikâyeti) Kurumu ve Türkiye Açısından Uygulanabilirliği, Anayasa Yargısı, Cilt: 25, Yıl: 2008, Sayfa: 19-59.
  • Kurt Konca, Nesibe; Medeni Usul Hukukunda Aleniyet İlkesinin Sınırlandırılması, S.D.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi MİHBİR Özel Sayısı, Cilt: 4, Sayı: 2, Yıl: 2014, Sayfa: 65-96.
  • Ormanoğlu, Hatice Derya; Anayasal Bağlamda ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Boyutuyla Suçsuzluk Karinesi, Ankara Üni. Hukuk Fak. Dergisi, Sayı: 65 (4), Yıl: 2016, Sayfa: 2241-2276.
  • Pekcanıtez, Hakan; Medeni Usul Hukukunda Aleniyet İlkesi, TBB Yayını, TBB Yayın No: 8, Av. Dr. Faruk Erem Armağanı, Ankara 1999, Sayfa: 635-666.
  • Pekcanıtez, Hakan; Medeni Yargıda Adil Yargılanma, İzmir Barosu Dergisi, Yıl: 1997 (Nisan), Sayfa: 35-55.
  • Şahbaz, İbrahim; AİHM Kararlarında Yargı Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı, Anayasa Yargısı Dergisi, Yıl: 2008, Cilt: 25, Sayfa: 229-289.
  • Şeker, Hilmi; Duruşmaya Katılma Hakkı, Ankara Barosu Dergisi, Yıl: 2017, Sayı: 1, Sayfa: 221-250.
  • Şen, Ersan; Hâkim Tarafsızlığı ve Dürüst Yargılanma Hakkı (http://www.haber7.com/yazarlar/prof-dr-ersan-sen/1646868-hakim- tarafsizligi-ve-durust-yargilanma-hakki Erişim Tarihi: 10.06.2018).
  • Şen, Ersan; İhkakı Hakta Görevli Mahkeme (http://www.haber7.com/yazarlar/prof-dr-ersan-sen/1619352-ihkaki-hakta- gorevli-mahkeme Erişim Tarihi: 15.06.2018).
  • Şen, Mahmut; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Hakim ve Savcılara İlişkin Disiplin Soruşturmalarının Esasları, TBB Dergisi, Yıl: 2015, Sayı: 121, Sayfa: 17-66.
  • Toprak, Ufuk; Şüphelinin Susma Hakkının Güvenilir Kişiye Başvurulması Yöntemiyle İhlaline Alman Yargıtayı Kararları Işığında Kısa Bir Bakış, TAAD, Cilt: 1, Yıl: 2, Sayı: 7 (Ekim 2011), Sayfa: 257- 286.
  • Turan, Hüseyin; Adil Yargılanma Hakkının İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’ndeki Yeri ve Önemi, TBB Dergisi, Yıl: 2009, Sayı: 84, Sayfa: 213-230.
  • Turan, Hüseyin; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatlarında Makul Sürede Yargılanma Hakkı, TAAD, Yıl: 3, Sayı: 11(Ekim 2012), Sayfa: 47-75.
  • Zafer, Hamide; Savunma Hakkı ve Sınırları, MÜHF-HAD, Özel Sayı, Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan, Yıl: 2013, Cilt: 19, Sayı: 2, Sayfa: 507- 540.
  • Çiçek, Mustafa Tayıp; AİHS Işığında Adil Yargılanma Hakkı ve Türk İdari Yargısı(Danışman: Yrd. Doç. Dr. Cem Duran Uzun), Çankaya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2014.
  • Gökşen, Mustafa; AİHM Yargısında Adil Yargılanma Hakkı ve Makul Süre(Danışman: Prof. Dr. Mehmet Emin Çağıran), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2010.
  • Toydemir, Seçkin; Adil Yargılanma Hakkı Çerçevesinde Türk İdari Yargı Sistemi(Danışman: Yrd. Doç. Dr. Lami Bertan Tokuzlu), İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2013.
  • https://bianet.org/bianet/bianet/165498-800-yil-once-8-yuzyil-sonra- magna-carta-libertatum (Erişim Tarihi: 05.06.2018)
  • http://www2.tbmm.gov.tr/d23/2/2-0656.pdf (Erişim Tarihi: 15.08.2018)
  • http://www.ihd.org.tr/avrupa-insan-haklari-sozlesmesi-ve-eki- protokollerde-yer-alan-haklar-ve-ozgurlukler/ (Erişim tarihi: 08.06.2018)
  • http://inhak.adalet.gov.tr/istatistik/2011/03.pdf (Erişim Tarihi: 12.08.2018)
  • http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TD K.GTS.5b7726af9c5c49.47517069 (Erişim Tarihi: 16.06.2018)
  • http://www.turkhukuksitesi.com/serh.php?did=10182 (Erişim Tarihi: 26.06.2018)