Maria Lassnig’in Eserlerinin Julia Kristeva’nın “Khôra” Anlayışı Bağlamında Değerlendirilmesi

Avusturyalı sanatçı Maria Lassnig, kendi resimlerini tanımlamak için ‘Beden Farkındalığı’ kavramını kullanmıştır. Bu kavram bedenin içinde nasıl hissettiğimizle ilgilidir. İnsan olarak beden içindeki deneyimimizin kaynakları duyumsayacağımız çevresel faktörlerin en az olduğu anne karnındaki deneyimize kadar geri götürülebilir. İlk olarak Platon’un ortaya attığı ve bir tür alternatif varlık alanı olarak tanımlanabilecek olan khôra kavramını Julia Kristeva, Jacques Lacan’ın psikanalizinin de ilhamıyla çocuğun anne bedeni ile ilişkisini kurarak yeniden ele almıştır. Lassnig’in eserleri ve beden farkındalığı kavramını Kristeva’nın Semiyotik Khôra anlayışı ile okumak mümkün müdür? sorusundan hareket edilerek adı geçen kavramların tanımlamaları yapılmış ve Lassnig’in seçilen eserleri bu kavramlarla birlikte değerlendirilmiştir. Kadın ressamlar arasında kendine özgü tarzı ile öne çıkan bir sanatçı olan Lassnig’in eserlerine farklı bir bakış açısı kazandırmak amaçlanmıştır. Sonuç olarak Lassnig’in eserlerindeki figürlerde kullandığı renk ve biçimlerin, bir kadın olarak kendi bedenini duyumsama şekliyle ilgili olduğu ve figürleri eksik resmetmesinin Kristeva’nın bebeğin anne karnındaki durumu ile ilişkili olan Semiyotik Khôra kavramı ve ‘parçalanmış beden’ deneyimi ile bağlantısının kurulabileceği ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Khora, Julia Kristeva, Beden Farkındalığı, Maria Lassnig.

Austrian artist Maria Lassnig used the concept of 'Body Awareness' to describe her paintings. This concept is about how we feel inside our body. As human beings, the sources of our experience in the body can be traced back to our experience in the womb, where the environmental factors we can sense are the least. Julia Kristeva reconsidered the concept of khôra, which was first introduced by Plato and can be defined as a kind of alternative existence area, by establishing the relationship of the child with the mother's body with the inspiration of Jacques Lacan's psychoanalysis. Is it possible to read Lassnig's works and the concept of body awareness with Kristeva's understanding of Semiotic Khôra? The definitions of the aforementioned concepts were made based on the question and the selected works of Lassnig were evaluated together with these concepts. It is aimed to bring a different perspective to the works of Lassnig, an artist who stands out among female painters with her unique style. As a result, it has been revealed that the colors and shapes Lassnig uses in the figures in her works are related to the way she senses her own body as a woman, and that the incomplete painting of the figures can be related to Kristeva's concept of Semiotic Khôra, which is related to the situation of the baby in the mother's womb, and the experience of the 'fragmented body'.

PDF

___

Berger, J. (2013). Görme biçimleri (Y. Salman, Çev.). Metis Yayınları.
Bronfen, E. (2009). Body drawings of a feminine kind: Maria Lassnig' s self-portraits. Friedrich, J. (Ed.), Maria Lassnig in the mirror of possibilities. watercolours and drawings from 1947 to the present içinde (s.27-40). Hatje Kantz & Museum Ludwig.
Craib, I. (2011). Psikanaliz nedir? (A. Kılıçlıoğlu, Çev.). Say Yayınları.
Derrida, J. (1999). Khôra (D. Eryar, Çev.). Kabalcı Yayınevi.
Derrida, J (2008). Çile (M. Başaran, Çev.). Kabalcı Yayınevi.
Direk, Z. (2012). Queer kuram ve cinsiyet farklılığı. Çakırlar, C. ve Delice, S. (Ed.), Cinsellik muamması içinde (s. 72-92). Metis Yayınları.
Durudoğan, H. (2014). Lines Femmes: Kristeva, Psikanaliz ve Kadın. Direk, Z. (Ed.), Cinsiyetli olmak içinde (s.51-66). Yapı Kredi Yayınları.
Godfrey, T. (2009). Painting today. Phaidon Press.
Hauser & Wirth, Maria Lassnig. https://www.hauserwirth.com/artists/2795-maria-lassnig/
Hughes, K. (2016, 14 Mayıs). Maria Lassnig: under the skin. The Guardian. https://www.theguardian.com/artanddesign/2016/may/14/maria-lassnig-under-the-skin
Jeppesen, T. (2013, 14 Haziran). Maria Lassnig’s body awareness. Art in America. https://www.artnews.com/art-in-america/features/maria-lassnigs-body-awareness-59241/
Karaman, Y. (2019). Ontolojinin sınırları: Platon’un khôra kavramı (Tez No. 592325) [Yayınlanmış doktora tezi, Ankara Üniversitesi. Ulusal Tez Merkezi].
Kristeva, J. (1984). Revolution in poetic language (M. Waller, Çev.). Columbia University Press.
Kristeva, J. (2014). Korkunun güçleri (N. Tutal, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
Lang, K. (2009). Maria Lassnig’s body sensation, body awareness. X-tra (12-2). https://www.x-traonline.org/article/maria-lassnigs-body-sensation-body-awareness
Lassnig, M. (1963). Selbstporträt mit ordenskette (Yağlıboya). https://www.kollwitz.de/en/maria-lassnig
Lassnig, M. (1968). Herzselbstportät im grünen zimmer (Yağlıboya). https://www.kollwitz.de/en/maria-lassnig
Lassnig, M. (1992). Augen mensch (Yağlıboya). https://www.hauserwirth.com/ursula/28687-hans-ulrich-obrist-kimberly-drew-conversation/
Lassnig, M. (1995). Self Portrait with a Soucepan (Yağlıboya) https://www.tate.org.uk/tate-etc/issue-37-summer-2016/how-embarrassing
Lassnig, M. (2002). Woman in bed (Suluboya). Özel Koleksiyon. https://www.theguardian.com/artanddesign/2014/oct/29/the-nakeds-review-drawing-room-london-adrian-searle
Lassnig, M. (2005). Krankenhaus (Yağlıboya). Hauser & Wirth. https://www.theguardian.com/artanddesign/2016/may/14/maria-lassnig-under-the-skin
Lassnig, M. (2005). You or me (Yağlıboya). Özel koleksiyon. https://collectionapi.metmuseum.org/api/collection/v1/iiif/656518/1456564/restricted
Lassnig, M. (2007). What next (Yağlıboya). https://downtownvienna.com/972168
Locke, J. (2000). İnsanın anlama yetisi üzerine bir deneme (M. Delikara Topçu, Çev.). Öteki Yayınevi.
Mosby's Medical, Nursing & Allied Health Dictionary (1994). Mosby-Year Book (Fourth Edition)
Nasio, J.D. (2007). Jacques Lacan’ın kuramı üzerine beş ders (Ö. Erşen ve M.Erşen, Çev.). İmge Kitabevi.
Platon (2001). Timaios (E. Güney ve L. Ay, Çev.). Sosyal Yayınlar.
Sarup, M. (2019). Post-Yapısalcılık ve postmodernizm (A.Güçlü, Çev.). Pharmakon.
Wullschlager, J. (2016, 30 Mayıs). Francis Bacon/Maria Lassnig, Tate Liverpool: “Myriad connections”. Financial Times. https://www.ft.com/content/d7067f34-23f9-11e6-aa98-db1e01fabc0c
Yau, J. (2011, Şubat). Maria Lassnig. The Brooklyn Rail. https://brooklynrail.org/2011/02/artseen/maria-lassnig
Yazıcı, Ç. (2015). Varlık, varoluş, söz ve doğum. Cogito. 81, 30-41.