Düşünsel Paradigmanın Değişimi ve Tiyatronun Evrimi Ekseninde Peter Brook’un Kültürlerarası Tiyatrosu

Batıda İkinci Dünya Savaşı sonrasında sosyal bilimlerin ve entelektüel yaşamın ağırlıklı olarak “kültür” başlığına kaymasınısağlayan düşünsel paradigma değişikliği ile tiyatroda 20.yy’ın ilk çeyreğinden itibaren avangardlarla tetiklenen yeniarayışların kesişimi, 1960’lı, 70’li yıllarda kültürlerarası çalışmaların yükselmesi ile gerçekleşir. Peter Brook’un kültürlerarasıtiyatro düşüncesi ve pratikleri, hem bu paradigma değişimini mikro bir çerçevede kavramak, hem de tiyatronun metinmerkezlilikten,sahneleme merkezli bir tiyatralliğe doğru evriminde kültürlerarası çalışmaların rolü üzerine düşünmek içinikili bir olanak sunmaktadır. Diğer taraftan, özellikle Mahabharata prodüksiyonun getirdiği tartışmalar, değişen düşünselparadigmanın bünyesinde barındırdığı paradokslara ışık tutmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Peter Brook, Kültürlerarasılık, Kültürlerarası Tiyatro, Tiyatro Göstergebilimi

Change of paradigm that lead to a transition of topic mainly towards “culture” in social studies and intellectual life after World War II and intersection of new searches in theater triggered by avangards in the beginning of 20th century occur with the increase in intercultural studies during 60s an

Change of paradigm that lead to a transition of topic mainly towards “culture” in social studies and intellectual life after WorldWar II and intersection of new searches in theater triggered by avangards in the beginning of 20th century occur with theincrease in intercultural studies during 60s and 70s. The cross-cultural theater theory and practices of Peter Brook offer abinary possibility to both comprehend the change of intellectual paradigm in the micro framework and to think about the roleof cross-cultural theater in evolvement of theatre from text- based to stage-based theatricality. On the other hand, especiallydiscussions following Mahabharata production enlightens paradoxes of changing intellectual paradigm.

Keywords:

Peter Brook, Interculturality, Cross-cultural Theater, The Semiotic of Theater,

PDF

___

Auslander, P. (1997). From Acting To Performance: Essays in Modernism anda Postmodernism, London: Routhledge.
Birkiye, S.K. (2007). Çağdaş Tiyatroda Kültürlerarası Eğilim, Ankara: De-ki Basım Yayım.
Brook, P. (1968). The Empty Space, New York: Touchstone,.
Candan, A. (2013). Öncü Tiyatro ve Dijital Çağda Gösterim. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Carrieré, J.C. (1987). The Mahabbarata, New York: Harper&Row Publishers.
Dunn, S. (1996). “Peter Brook and The Mahabbarata”, Tony Day(ed) içinde, s. 26-39.
Eagleton, T. (2010). Estetiğin İdeolojisi, çev. Bülent Gözkan vd, İstanbul: Doruk Yayımcılık.
Heidegger, M. (1977). The Question Concerning Technology and Other Essays, New York: Garland Publishing.
Kalkan Kocabay, H. (2008). Tiyatroda Göstergebilim, İstanbul: E Yayınları.
Pavis, P. (1999). Sahneleme: Kültürler Kavşağında Tiyatro, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
Turan, E.R. (2002). “Batı Metafiziği ve Savaş” Doğu Batı, içinde s.161-170.
Sarup, M. (2004). Post-Yapısalcılık ve Postmodernizm, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Schechner, R. (2003). Performance Theory. New York: Routledge.
Schechner, R. (1997). “Peter Brook ile Söyleyişi”, Mimesis 6, M.Göksel(ed) içinde, s.3-30.
Shevtsova, M. (1997). “Interculturalism, Aestheticisim, Orientalism: Starting from Peter Brook’s Mahabbarata”, Eli Rozik(ed.) içinde, Theatre Research İnternational 22, s. 98- 104.
Ünlü, A. (2006). Türk Tiyatrosunun Antropolojisi, Ankara: Aşina Kitaplar.