2011 Libya Krizi ve Avrupa Birliği’nin Askeri Müdahale Girişimi

İkinci Dünya Savaşı sonrası yeniden şekillenen dünyada bölgesel örgütlere duyulan ihtiyaç artmış; bu durum Avrupa için de geçerli olmuştur. Ekonomik, siyasi ve askeri birliğe ulaşma çabaları kurulduğu günden beri devam etmekte olan Avrupa Birliği’nin, ekonomik birlik sağlama konusunda elde etmiş olduğu başarıyı siyasi ve askeri alanda aynı oranda gerçekleştiremediği görülmektedir. Bugüne kadar yaşanan uluslararası krizlerin çoğunda Avrupa Birliği’nin, ortak dış politika üretemeyerek özellikle güvenlik ve savunma alanlarında ortak tutumlar geliştirememiş olması Birlik’in hem bölgesel hem küresel boyutta etkili ve güçlü bir güvenlik aktörü haline gelmesini engellemektedir.Avrupa Birliği’nin ilgi alanına sadece Avrupa kıtasındaki ülkeler dâhil değildir. Avrupa güvenliğine etki edebilecek her bölge Avrupa Birliği açısından önem teşkil etmektedir. 2010 yılı sonunda Tunus’ta başlayan ve Arap Baharı olarak nitelendirilen halk hareketleri, kısa sürede sıçradığı Libya’da rejim değişikliği ve Muammer Kaddafi’nin öldürülmesi ile sonuçlanmıştır. Diğer uluslararası örgütler gibi Avrupa Birliği de Libya’da yaşanan sürece dâhil olmuş ve çeşitli politikalar üretmiştir. Geçmişte Libya ile genelde üye ülkelerin ticari ilişkileri boyutunda teması olan Avrupa Birliği, Libya Krizi’nde Ortak Dış Politika ve Güvenlik Politikası açısından ortak bir tutum izleyememiştir. Bu çalışmada, Avrupa Birliği’nin Arap Baharı sürecinin bir parçası olan Libya Krizi’ndeki tutumu incelenmiştir. Askeri operasyonun NATO’ya devredildiği ana kadar gelişen olaylar başlıca aktörler açısından detaylıca irdelenmiştir. Öncelikle Avrupa Birliği’nin Libya Krizi’ne yönelik kurumsal tutumu incelenmiş ve ardından Birleşik Krallık, Fransa, Almanya ve İtalya’ya odaklanarak üye ülke tutumları etraflıca ele alınmıştır. Çalışmada, adı geçen üye ülkelerin tutumları karşılaştırmalı bir biçimde analiz edilmiştir. Üye ülkelerin süreci birbirinden farklı değerlendirmesi sonucunda AB, askeri operasyonu bağımsız olarak gerçekleştiremeyerek NATO’ya devretmiştir. Çalışmada Avrupa Birliği’nin operasyonu tek başına gerçekleştirememe sebepleri ortaya konmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

ODGP, Libya, Avrupa Birliği, Güvenlik

2011 Libyan Crisis and the Military Intervention Attempt by the European Union

PDF

___

Adler-Nissen, Rebecca ,Pouliot, Vincent. 2014. “ Power in Practice: Negotiating the International Intervention in Libya.” European Journal of International Relations 20(4):889-911.
Ağır, Bülent S. 2006. “Demokratikleşme Sürecinde Ortadoğu: Engeller, İnisiyatifler ve ABD’nin Güvenilirlik Sorunu.” Siyasa 2(3-4):1-17.
Akgül, Öner. 2011. “Libya’da İç Savaşa Dış Müdahale: Avrupa Birliği Devrimin Neresinde?” ORSAM Orta Doğu Analiz 3(36):51-59.
Altunışık, Meliha. 2012. “Arap Ayaklanmalarını Anlamak 2”. ORSAM Ortadoğu Analiz https://www.orsam.org.tr/tr/arap-ayaklanmalarini-anlamak-2/.
Ayhan, Veysel. 2011. “Libya İç Savaşı: Kabileler Arası İktidar Mücadelesi.” Ortadoğu Analiz 3(27):8-14.
BBC News. 2011.“Poland Backs Libya Regime Change.” April 11, 2011. https://www.bbc.com/news/av/world-europe-13125496/poland-backs-libya-regime-change.
Behr, Timo. 2008. “Enduring Differences? France, Germany and Europe’s Middle East Dilemma.” European Integration 30 (1):79-96.
Bilgen, Onur. 2010. “Petrol ve Suudi Arabistan: Bir Lütuf mu Yoksa Bela mı?” Akademik Ortadoğu 5(1):25-42.
Bloomberg. 2011. “AB Liderleri Libya Krizi İçin Toplandı.” Nisan 19, 2011. https://www.bloomberght.com/güncel-siyaset/haber/866879-ab-liderleri-libya-krizi-icin-toplandi.
Bölme, Selin M., Ulutaş Ufuk, Özhan Taha ve Müjge Küçükkeleş. 2011a. “İsyan, Müdahale ve Sonrası: Libya’da Dönüşümün Sancıları.” Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) Rapor No:5 1-59.
Bölme, Selin M., Ulutaş Ufuk, Küçükkeleş Müjge, Özhan Taha ve Eda Bektaş. 2011b. “Batı ve Kaddafi Makasında Libya.” Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) Rapor No: 3.
Brahimi, Alia. 2011. “Libya’s Revolution.” The Journal of North African Studies 16(4):605-624. https://dx.doi.org/10.1080/13629387.2011.630880.
Brockmeier, Sarah. 2013. “Germany and the Intervention in Libya.” Survival 55(6):63-90. http://dx.doi.org/10.1080/00396338.2013.862937.
Brok, Elmar , Gresch Norbert. 2005. “Tanıklar ve Aktörler: Elmar Brok ve Norbert Gresch”, Gnesotto, N. (Editör) AB Güvenlik ve Savunma Politikası: İlk Beş Yıl. İstanbul: Tasam.
Coticchia, Fabrizio. 2011. “The ‘Enemy’ at the Gates? Assessing the European Military Contribution to the Libyan War.” Perspectives on Federalism 3(3):48-70.
Doğan, Gürkan ve Durgun, Bülent. 2012. “Arap Baharı ve Libya: Tarihsel Süreç ve Demokratikleşme Kavramı Çerçevesinde Bir Değerlendirme.” Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 15(1):61-90.
Erlanger, Steven. 2011. “Confusion Over Who Leads Libya Strikes, and for How Long.” New York Times, March 21, 2011.
https://www.nytimes.com/2011/03/22/world/africa/22nato.html.
European Council. 2011. “Extraordinary European Council-11 March 2011 Declaration.” March 11, 2011. http://www.consilium.europa.eu/media/21347/qcao11001enc.pdf.
Fraihat, Ibrahim. 2016. Unfinished Revolutions. New Haven: Yale University Press.
Gençalp, Ebru. 2004. “Avrupa Birliği’nin Güvenlik Politikalarında Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası’nın (AGSP) Yeri ve NATO ile İlişkileri.” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Guardian. 2011. “Libya: Muammar Gaddafi Vows to Fight on.” September 01, 2011.
http://www.theguardian.com/world/middle-east-live/2011/sep/01/libya-said-gaddafi-defiant-live-updates
Herd, Graeme. P. 2011. “The Arab Spring: Challenges, Obstacles and Dilemmas.” Connections 10(4):103-120.
House of Commons Foreign Affairs Committee. 2016. “Libya: Examination of Intervention and Collapse and the UK’s Future Policy Options.” Third Report of Session 2016-17.
Howorth, Jolyon. 2010. “The EU as a Global Actor: Grand Strategy for a Global Grand Bargain?” Journal of Common Market Studies 48(3):455-474.
Howorth, Jolyon. 2012. “CSDP and NATO Post Libya: Towards the Rubicon”, Egmont Security Policy Brief 35: 1-6.
Human Rights Watch 2012. “World Report 2012: Libya.” http://www.hrw.org/world-report/2012/country-chapters/Libya.
Independent. 2018. “Lockerbie bombing 30 years on: What is the Truth Behind UK's Deadliest Terrorist Atrocity?” December 21, 2018. http://www.independent.co.uk/news/uk/home-news/lockerbie-bombing-30-years-pan-am-flight-103-megrahi-libya-gaddafi-swire-senussi-masud-truth-a8693421.html. Koenig, Nicole. 2011. “The EU and the Libyan Crisis-In Quest of Coherence.” International Spectator 46(4):11-30. Koenig, Nicole. 2014. “Between Conflict Management and Role Conflict: The EU in the Libyan Crisis.” European Security 23(3):250-269.
Lindström, Madelene, Zetterlund, Kristina. 2012. Setting the Stage for the Military Intervention in Libya: Decisions Made and Their Implications for the EU and NATO. Stockholm: Swedish Ministry of Defence.
Louati, Claudia. 2011. “Military Intervention in Libya: Where is ESDP?” Nouvelle Europe. April 20, 2011. https://www.nouvelle-europe.eu/en/military-intervention-libya-whereesdp.
Menon, Anand. 2011. “European Defence Policy from Lisbon to Libya.” Survival 53(3):75-90.
Miranda, Valérie V. 2011. “Striking a Balance Between Norms and Interests in Italian Foreign Policy: The Balkans and Libya.” IAI Working Papers 11(11).
Miskimmon, Alister. 2012. “German Foreign Policy and the Libya Crisis.” German Politics 21(4):392-410.
NATO. 2011. http://www.nato.int/cps/en/natohq/news_71867.htm?selectedLocale=en.
Overbeck, Maximillian. 2014. “European Debates During the Libya Crisis of 2011: Shared Identity, Divergent Action.” European Security 23(4):583-600.
Özgen, Cenk. 2016. “Avrupa Birliği Ortak Güvenlik ve Savunma Politikası’nda İlk Çatlak: Libya Krizi.” Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi 15:143-176.
Perthes, Volker. 2011. “Europe and the Arab Spring.” Survival 53(6):73-84.
Prashad, Vijay. 2012. Arap Baharı, Libya Kışı. İstanbul: Yordam.
Ralph, Jason. 2014. “The Liberal State in International Society: Interpreting Recent British Foreign Policy.” International Relations 28(1):3-24.
Reuters. 2011a. “TEXT-Statement from Paris summit on Libya.” March 19, 2011. https://www.reuters.com/article/libya-summit-text-idAFLDE72I0JY20110319.
Reuters. 2011b. “Polish PM chides Europe over Libya hypocrisy.” April 09, 2011. http://www.reuters.com/article/us-poland-eu-libya/polish-pm-chides-europe-over-libya-hypocrisy-idUSTRE7381G620110409.
Rice, Condoleezza. 2003. “Transforming the Middle East.” The Washington Post, August 07, 2003.
https://www.thewashingtonpost.com/archive/opinions/2003/08/07/transforming-the-middle-east/2a267aac-4136-45ad-972f-106ac91e5acd.
Rousseau, Richard. 2011. “Why Germany Abstained on UN Resolution 1973 on Libya.” Foreign Policy Journal, June 22, 2011. http://www.foreignpolicyjournal.com/2011/06/22/why-germany-abstained-on-un-resolution-1973-on-libya/.
Ruffin, Five, Mubangizi, John C. 2013. “The Morality and Politics of Humanitarian Intervention.” Politeia: South African Journal for Political Science and Public Administration 32(2):60-83.
RUSI. 2012. “Short War, Long Shadow The Political and Military Legacies of the 2011 Libya Campaign”, Johnson, Adrian. ve Mueen Saqeb. (Editörler) Whitehall Reports. Mart 16,
2012. https://rusi.org/publication/whitehall-reports/short-war-long-shadow-political-and-military-legacies-2011-libya.
Sadiki, Larbi. 2012. “Libya’s Arab Spring: The Long Road from Revolution to Democracy.” International Studies 49(34):285–314.
Sciolino, Elaine. 2007. “Divided, France Welcomes and Condemns Qaddafi.” New York Times, December 11, 2007. http://www.nytimes.com/2007/12/11/world/europe/11france.html.
Shrivastava, Sanskar. 2011. “Nations Oppose Military Intervention in Libya.” The World Reporter, March 18, 2011. https://www.theworldreporter.com/2011/03/nations-oppose-military-intervention-in.html.
Tanrıverdi Yaşar, Nebahat. 2013. “Komplo Teorileri ve Ortadoğu’da Sokak Siyaseti.” Ortadoğu Analiz 57(5):20-27.
The CIA World Factbook. 2008-2009. http://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/index.html
The Maastricht Treaty. 1992. http://data.europa.eu/eli/treaty/teu/sign.html.
Volpi, Frédérick. 2004. “Pseudo-Democracy in the Muslim World.” Third World Quarterly 25(6):1061-1078.
Weber, Max. 2014. Bürokrasi ve Otorite. Ankara: Adres.