Osmanlı Döneminde Sağlık Turizmi: Kepekler Kaplıcası Örneği

Anadolu’da kaplıcaların çok eski dönemlerden beri varlığı ve yaygın olarakkullanıldığı bilinmektedir. Bu kaplıcalardan biri de Bandırma-Balıkesir yolu üzerinde,günümüzde Susurluk’a 20 kilometre mesafede, hem sıcak sulardan hem de çamurlubataklıklardan oluĢan Kepekler kaplıcasıdır. Tarihi geçmiĢi Cenevizliler döneminekadar giden kaplıcanın öneminin ve sağlık turizmi potansiyeli taĢıdığının farkınavarılması ise ancak 19. yüzyılın sonlarına tesadüf eder.Özellikle romatizmal ve cildi hastalıkların tedavisi için faydalı olan Kepeklerkaplıcasına 1892 yılında Ġstanbul’dan bazı hastalarla birlikte gönderilen bir doktor vebir kimyager burada hem hastalıkların seyrini gözlemlemiĢ ve hastaların çoğununiyileĢtiğini müĢahede etmiĢ; hem de suların ve çamurlu bataklığın analizlerini yaparakrapor halinde resmi makamlara sunmuĢtur. Raporu inceleyen Osmanlı devlet ricali,harap ve bakımsız durumda olan Kepekler kaplıcasının imar, inĢa ve iĢletimikonusunda gelen önerileri tartıĢmıĢtır.Makalenin amacı, Kepekler kaplıcasının bundan yaklaĢık 125 yıl öncesindekidurumunu ortaya koyan ve bir kaplıca iĢletmesinin nasıl yapılması gerektiğine dairilginç ve modern yaklaşımlar içeren bu rapor bağlamında Osmanlı Devleti’nin sağlıkturizmine yaklaşımını irdelemektir.

Anahtar Kelimeler:

Kepekler kaplıcası, sağlık turizmi, kaplıca işletmesi

Health Tourism in Ottoman Perıod: Sample of Kepekler Thermal Springs

Thermal springs are known to have existed and widely used in Anatolia since theAntiquity. One such example is the thermal baths of Kepekler, located on theBandırma-Balıkesir highway and 20 km to the north of Susurluk district, consisting ofboth thermal waters and therapeutic mud. With his history dating back to the time ofGenoese colonization, the locality’s importance and tourism potential was, however,realized only in the late 19th century.As the thermal springs in question was reported to have curative effect uponrheumatic and dermatological disorders, the area was visited in 1892 by a doctor and achemist who were dispatched from Istanbul accompanied by certain patients.Observing the course of diseases resulting in the recovery of most patients, the twoexperts also analyzed the thermal water and mud, and drafting a detailed report whichwas presented to the concerned authorities. Following an examination of the report,the Ottoman officials discussed the proposals about the reconstruction andmanagement of the thermal baths in Kepekler, which had been long neglected andfallen into disrepair.This paper aims to investigate into the approach of the Ottoman authorities towardshealth tourism within the context of an official report which depicts the state ofKepekler thermal waters about 125 years ago, and involves intriguing and modernviews as to how thermal springs should be managed.

Keywords:

Kepekler thermal springs, health tourism, thermal springs management,

PDF

___

BaĢbakanlık Devlet ArĢivleri (BOA)
BOA BEO. 3939/295390, 26 Ramazan 1329/20 Eylül 1911
BOA BEO. 98/7329, 10 Rebiulahir 1310/1 Kasım 1892
BOA BEO. 225/16844, 7 Zilhicce 1310/22 Haziran 1893
BOA BEO. 235/17587, 26 Zilhicce 1310/11 Temmuz 1893
BOA DH.ĠD. 105-1/25, 1 Receb 1329/28 Haziran 1911
BOA DH.MKT. 2002/84, 24 Safer 1310/17 Eylül 1892
BOA Ġ.HUS. 11/91, 27 ġevval 1310/14 Mayıs 1893
BOA Ġ.HUS. 5/18, 9 Rebiulahir 1310/31 Ekim 1892
BOA MV. 74/112, 27 ġevval 1310/14 Mayıs 1893
BOA MVL. 1042/19, 14 Rebiulahir 1283/26 Ağustos 1866
BOA ġD. 79/12, 29 ġaban 1329/25 Ağustos 1911
AKBULUT, Gülpınar. (2010), Türkiye’de Kaplıca Turizmi Ve Sorunları, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/223540, EriĢim tarihi: 20 Temmuz 2017
BAYAT, Ali Haydar. (2016), Tıp Tarihi, Geleneksel Tıp Derneği, Üçer Matbaacılık, (3. baskı), Ġstanbul
KARATAġ, Yakup. (2016), Sultan II. Abdülhamid’in Eğitim Politikalarının Mali Bir Veçhesi: Evkaf-ı Münderisenin Maarife Terki, http://www.turkiyatjournal.com/Makaleler/1147310295_17.Yakup%20Karata%C5%9F.pdf, EriĢim tarihi: 24 Temmuz 2017
ÖZTÜRK, Hülya. (2015), Charles Ambroise Bernard’ın (1808-1844) Kaplıca Risalesi Üzerine Bir Değerlendirme, Osmangazi Tıp Dergisi, 37(2), 1-8
ÖZTÜRK, Nazif. (1994), BatılılaĢma Döneminde Vakıfların Çözülmesine Yol Açan Uygulamalar, http://acikerisim.fsm.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11352/462/%C3%96zt%C3%BCrk. pdf?sequence=1, EriĢim tarihi: 24 Temmuz 2017
SU, Kamil. (1937), XVII ve XVIII. Yüzyıllarda Balıkesir ġehir Hayatı, Resimli Ay Matbaası, Ġstanbul
TEKĠN, Yılmaz (2004) Türkiye ġifalı Sular Rehberi, Ümit Yayıncılık, Ankara
TÜRKĠYE MADEN SULARI-2 –Marmara Bölgesi, Ġstanbul Üniversitesi, (1971) Tıp Fakültesi Hidro-Klimatoloji Kürsüsü, Ġstanbul