Seydi AYDOĞAN, Mehmet ŞAHİN, Aysun GÖÇMEN AKÇACIK, Berat DEMİR, Sümeyra HAMZAOĞLU, Musa TÜRKÖZ

Sulu Koşullarda Yetiştirilen Makarnalık Buğday Islah Materyalinin Kalite Özelliklerinin Değerlendirilmesi

Bu çalışma, 2010-2015 yıllarında Konya merkez lokasyonunda sulu koşullarda ön verim, verim ve bölge verim denemelerinde yer alan makarnalık buğday genotiplerinin kalite özelliklerinin belirlenmesi ve bu özelliklerin ıslahta seleksiyon kriteri olarak değerlendirilmesi amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, protein oranı, SDS sedimantasyon ve renk (b) değeri incelenmiştir. 5 yıllık dönemde denemelere ait toplam 678 örneğin kalite analizleri yapılmış ve kalite özelliklerinin değerlendirilmesi ile 136 genotipin ileri kademelere aktarılmasına katkı sağlanmıştır. Ön verim, verim ve bölge verim denemelerinde 5 yıllık dönemde incelenen özelliklerin değişim aralığı; bin tane ağırlığı 24.52-53.61 g, hektolitre ağırlığı 67.14-83.27 kg, protein oranı %10.66-16.63, SDS sedimantasyon değeri 10-38 ml, renk (b) değeri 17.70-24.89 olarak tespit edilmiştir. Seçilen hatların ortalama bin tane ağırlığı 43.04 g, hektolitre ağırlığı 76.09 kg, protein oranı %13.43, SDS sedimantasyon değeri 23.10 ml, renk (b) değeri 21.73 olmuştur. İncelenen kalite özellikleri genotiplere ve yıllara bağlı olarak geniş varyasyon göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

Makarnalık buğday, ıslah, kalite özellikleri

Evaluation of Quality Traits of Durum Wheat Breeding Materials Grown in Irrigated Conditions

This study was carried out to determine quality traits of durum wheat genotypes in pre-yield, yield and advanced yield trials and to evaluate the quality traits as selection criteria in Konya central location under irrigated conditions in 2010-2015. Thousand kernel weight, test weight, protein content, SDS sedimentation and color (b) value were examined in this research. The quality analyzes of 678 samples of 5-year trials were done and contributing to the transfer of 136 genotype to advanced levels by evaluating quality traits was provided. The change range of examined properties in preliminary yield, yield and advanced yield trials in the 5-year period; thousand grain weight 24.52-53.61 g, hectoliter weight 67.14-83.27 kg, protein content 10.66-16.63%, SDS sedimentation value 10-38 ml, color (b) value was found to be 17.70-24.89. In the 5-year evaluation of the lines selected, mean thousand kernel weight was 43.04 g, test weight was 76.09 kg, protein content was 13.43 %, SDS sedimentation value was 23.10 ml and color (b) value was 21.73. The examined quality traits showed wide variation depending on genotypes and years.

Keywords:

Durum wheat, breeding, quality traits,

PDF

___

Aalami, M., Leelavathi, K., Rao, U. J. S. P. (2007). Spaghetti making potential of Indian durum wheat varieties in relation to their protein, yellow pigment and enzyme contents. Food Chemistry, 100, 1243- 1248.
Anonim, (2017). http://www.tmo.gov.tr. Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü 2017 Yılı Hububat Sektör Raporu.
Anonymous, (1996). www.Hunterlab.com. CIE (L* a* b*) colorscale.
Anonymous, (2000). ApprovedMethods of theAmericanAssociation of CerealChemist, USA.
Anonymous, (2009). Approvedmethodologies.www.leco.com/resources/approved_methods.
Anonymous, (2014). JMP11, Jsl Syntax Reference. Sas Institute, ISBN:978-1-62959-560-3.
Aydoğan, S., Göçmen Akçacık, A., Şahin, M., Demir, B., Önmez, H., Türköz, M., Çeri, S. (2012). Bazı makarnalık buğday çeşitlerinin kalite özelliklerinin belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 2012, 21 (1): 1-7.
Brankovic, G. R., Dodig, D., Zoric, M. Z., Surlan-Momirovic, G. G., Dragicevic, V., Duric, N. (2014). Effects of climatic factors on grain vitreousness stability and heritability in durum wheat. Turk J Agric For (2014) 38: 429-440.
Cubadda, R. E., Carcea, M., Marconi, E., Trivisonno, M. C. (2007) Influence of protein content on durum wheat gluten strength determined by the SDS sedimentation test and by other methods. Cereal Foods World 52: 273-277.
Değirmenci, G. (2017). Bazı makarnalık buğday (Triticum Durum Desf.) çeşitlerinin verim, kalite ve antioksidan aktivite özelliklerinin belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Aydın.
Dexter, J. E., Marchylo, B. A. (2001). Recent trends in durum wheat milling and pasta processing: impact on durum wheat quality requirements. Canadian Grain Commission, Grain Research Laboratory, 1404-303 Main, St., Winnipeg MB R3C 3G8 Canada.
Doğan, Y., Cetiz, M. B. (2015). Türkiye'de tescil edilmiş bazı makarnalık buğday (Triticum durum L.) çeşitlerinin Mardin-Kızıltepe koşullarında verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. YYÜ Tar. Bil. Derg., 25(3): 304-311.
Kadkol, G. P., Sissons M. (2016). Durum Wheat: Overview. In: Wrigley, C., Corke, H., and Seetharaman, K., Faubion, J., (eds.) Encyclopedia of Food Grains, 2nd Edition, pp. 117-124.Oxford: Academic Press(2).
Letta, T., D’Egidio, M. G., Abinasa, M. (2008). Stability analysis of quality traits in durum wheat (Triticum durum Desf.) varieties under south Eastern Ethiopian conditions. World Journal of Agricultural Sciences 4: 53-57.
Marta, A. D., Grifoni, D., Mancini, M., Zipoli, G., Orlandini, S. (2011). The influence of climate on durum wheat quality in Tuscany, Central Italy. Int J Biometeorol 55: 87–96.
Özdemir Dirik, K., Sakin, M. A. (2018). Kışlık ve yazlık olarak yetiştirilen bazı makarnalık buğday (Triticum durum L.) çeşit ve hatlarının bazı kalite özelliklerinin karşılaştırılması. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. (2018) 35 (2), 119-126.
Özen, S., Akman, Z. (2015). Yozgat ekolojik koşullarında bazı ekmeklik buğday çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 10 (1), 35-43.
Rharrabti, Y., Royo, C., Villegas, D., Aparicio, N., Garcı́a del Moral, L. F. (2003). Durum wheat quality in Mediterranean environments: I. Quality expression under different zones, latitudes and water regimes across Spain. Field Crops Research 80(2):123-131.
Sakin, M. A., Naneli, İ., Şahinter, S., Özdemir, K. (2016). Tokat-Zile koşullarında bazı makarnalık buğday (Triticum durum L.) çeşit ve hatlarının verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2016. 33 (1), 149-161.
Şahin, M., Göçmen Akçacık, A., Aydoğan, S. (2008). Orta Anadolu sulu ve kuru koşulları için tescil edilmiş makarnalık buğday çeşitlerinin verim ve baz kalite özellikleri yönüyle çok yıllık performanslarının belirlenmesi. Ülkesel Tahıl Sempozyumu (2-5 Haziran 2008), S:859-867, Konya.
Troccoli, A., Borrelli, G. M., De Vita, P., Fares, C., Di Fonzo, N. (2000). Durum wheat quality: A multidisciplinary concept. Journal of Cereal Science 32: 99-113. TÜİK, (2016). Türkiye İstatistik Kurumu. (http://www.tuik.gov.tr).
Williams, P., El-Haramein, J. F., Nakkoul, H., Rihawi, S. (1988). Crop quality evaluation methodsand guidelines. Sodium Dodecyl Sulphate (SDS) Sedimentation. P:13-16 İnternational Center For Agricultural Research in The Dry Areas (ICARDA), Syria.