Farklı Ekim Zamanı ve Fosfor Dozlarının Yabani Hardal (Brassica: Sinapis arvensis L.)’ın Verim ve Kalite Özelliklerine Etkisi

Bu araştırma, 2017 yılında Van Gürpınar ekolojik koşullarında farklı ekim zamanlarında fosforlu gübre dozlarının yabani hardalın tarımsal ve kalite özelliklerine etkilerinin belirlenmesi amacı ile yürütülmüştür. Deneme, Tesadüf Bloklarında Bölünmüş Parseller Deneme Deseni’ne göre ekim zamanı ana parselde, fosfor dozları alt parsellerde olacak şekilde 3 tekrarlamalı olarak düzenlenmiştir. Araştırmada, 3 farklı ekim zamanı (5 Nisan, 15 Nisan ve 25 Nisan) ile 3 farklı fosfor dozu (0, 5 ve 10 kg/da P2O5) kullanılmıştır. Denemede bitki boyu, ilk dal yüksekliği, yan dal sayısı, harnup sayısı, harnupta tohum sayısı, bin tane ağırlığı, tohum verimi, ham yağ oranı ve ham yağ verimi gibi özellikleri incelenmiştir. Araştırma sonucunda, en yüksek tohum verimi 156.2 kg/da ile 5 Nisan ekimi ve 5 kg/da fosfor uygulamasından elde edilirken, en yüksek ham yağ verimi ise 34.4 kg/da ile 5 Nisan ekimi ve 10 kg/da fosfor uygulamasından elde edilmiştir. Korelasyon analizi sonucuna göre; bitki boyu ile ilk dal yüksekliği, yan dal sayısı, harnup sayısı ve harnupta tane sayısı gibi parametreler ile arasında istatistiksel olarak önemli ve olumlu bir ilişkinin olduğu tespit edilirken, tohum verimi ve yağ oranı ile yağ verimi arasında da önemli ve olumlu bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Ekim zamanı, fosfor dozları, Sinapis arvensis L., yabani hardal, verim

The Effects of Different Sowing Dates and Phosphorus Doses on Yield and Quality Characteristics of Wild Mustard (Brassica: Sinapis arvensis L.)

This study was conducted to determine the effect of phosphorus fertilizer doses on agricultural and quality characteristics of wild mustard in Van-Gurpınar ecological conditions. The experiment was arranged according to the split plot design in randomized blocks. Sowing time in the main plots and phosphorus doses in the sub plots is arranged as 3 replications. In the study, three different sowing times (5 April, 15 April and 25 April) and 3 different doses of phosphorus (0, 50 and 100 kg/ha P2O5) were used. In the experiment, plant height, the first branch height, number of lateral branches, number of pod, number of seeds in pod, thousand seed weight, seed yield, crude oil ratio and crude oil yield were investigated. As a result of research, the highest seed yield (1562.6 kg ha-1) was obtained from 5 April sowing date and 50 kg ha-1 phosphorus application while the highest crude oil yield (344.5 kg ha-1) from 5 April sowing date and 100 kg ha-1 phosphorus application. According to the results of correlation analysis; it was determined that there was a statistically significant and positive relationship between the plant height and the first branch height, number of lateral branches, number of pod and number of seed in pod. Also, there was a significant and positive relationship between seed yield and oil ratio with oil yield.

Keywords:

Phosphorus doses, sowing time, Sinapis arvensis L., wild mustard, yield,

PDF

___

Algan, N., Emiroğlu, Ş. H. (1985). Islah edilmiş bazı kolza çeşitlerinin değişik yetiştirme şartları altındaki reaksiyonları üzerine araştırmalar. Ege Ü. Zir. Fak. Der., 22 (3): 65-82.
Anonim, (2017). Meteoroloji Genel Müdürlüğü. Ankara.
Basak, N. C., Karim, N. M. A., Zaman, M. W. (1990). Performance of some rapeseed lines under two fertilizer levels. Bangladesh J. Agric. Res. 15: 70-74.
Başbağ, M. Demirel, R., Avcı, M. (2010). Some quality traits of different wild plants. Notulae Scientia Biologicae 2 (1): 36-39.
Baydar, H. Turgut, İ. (1993). Aspir (Carthamus tinctorius L.)’in Antalya koşullarında yetiştirme olanakları üzerinde araştırmalar. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 5 (1-2): 75-92.
Bugnarug, C. Borcean, I. (2000). A study on the effect of fertilizers on the crop and oil content of Camelina sativa L. Univ Stiint Agron Med Vet Banat Timisoara, 32: 541-544.
Cheema, M. A., Malik, M. A., Hussain, A., Shah, S. H., Basra, S. M. A. (2001). Effects of time and rate of nitrogen and phosphorus application on the growth and the seed and oil yields of canola (Brassica napus L.). J. Agronomy & Crop Science, 186: 103-110.
Coşge, B., Kaya, M. D. (2008). Performance of some safflower (Carthamus tinctorius L.) varieties sown in late-autumn and late-spring. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12 (1): 3-18.
Dahiya, S., Singh, M., Singh, M. (1993). Relative growth performance of chickpea genotypes to irrigation and fertilizers application. Haryana Journal of Agronomy, 9 (2): 172-175.
Daun, J., Barthet, V., Scarth, R. (2003). Erucic acid levels in Sinapis arvensis L from different parts of the world. Proc GCIRC 11th Int Rapeseed Congr 1: 290-292.
Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O., Gürbüz, F. (1987). Araştırma ve Deneme Metodları (İstatistik Metodları II). Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayınları 1021, Ankara.
Eryılmaz, T., Öğüt, H. (2011). The effect of the different mustard oil biodiesel blending ratios on diesel engines performance. Energy Education Science and Technology Part A-Energy Science and Research,, 28 (1): 169-180.
Eyüpoğlu, F. (1999). Türkiye Topraklarının Verimlilik Durumu. Genel Yayın No: 220, Teknik Yayın No: T-67. Ankara.
Grant, C. A., Bailey, L. D. (1993). Fertility management in canola production. Can. J. Plant. Sci. 73, 651-670.
Hocking, P., Stapper, M. (2001). Effect of sowing time and nitrogen fertilizer on canola and wheat, and nitrogen fertiliser on ından mustard. I. dry matter production, grain yield, and yield components. Aust. J. Agric. Res., 52 : 623-634.
IBM, C. (2013). IBM SPSS Statistics for Windows, Version 22.0.
İlisulu, K. (1973). Yağ Bitkileri ve Islah. İstanbul: Çağlayan Kitapevi.
Jham, G. N., Moser, B. R., Shah, S. N., Holser, R. A., Dhingra, O. D., Vaughn, S. F., Walter, E. L. (2009). Wild Brazilian mustard (Brassica juncea L.) seed oil methyl esters as biodiesel fuel. Journal of the American Oil Chemists' Society, 86 (9): 917-926.
Kacar, B. (1984). Bitki Besleme. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları.
Kacar, B., Katkat, A. V. (2009). Bitki Besleme. Nobel Yayınları, No:849, 659s. Ankara.
Karaaslan, D. Ö. (1999). Diyarbakır koşullarında kolzada farklı tohumluk miktarlarının verim ve verim komponentlerine etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, Adana. 339-343..
Kınay A., Yılmaz, G., Kayaçetin, F. (2016). Tokat şartlarında farklı sıra aralıklarının kışlık ve yazlık ekilen yabani hardal (Sinapis arvensis l.)’ın verim ve verim özelliklerine etkiler. 2. Ulusal Biyoyakıtlar Sempozyumu Bildiri Kitabı.165-172.
Kızıl, S. (2002). Diyarbakır ekolojik koşullarında aspir (Carthamus tinctorius L.)’de uygun ekim zamanının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 12 (1): 37-50.
Kolsarıcı, Ö., Başalma, D. (1988). Yabancı kökenli yazlık kolza çeşitlerinde tohum verimi ve yağ verimi ile bin tohum ağırlığının saptanması. Ankara Üniv. Zir. Fak. Yıllığı, Cilt: 39, Fasikül No: 1-2, Ankara.
Nikabadi, S. Soleimani, A., Dehdashti, S. M., Yazdanibakhsh, M. (2008). Effect of sowing dates on yield and yield components of spring safflower (Carthamus tinctorius L.) in Isfahan Region. Pakistan Journal of Biological Sciences, 11(15): 1953-1956.
Özer, H. (2003). Sowing date and nitrogen rate effects on growht, yield and yield components of two rapeseed cultivars. Europ. J. Agronomy, 19: 453-463.
Öztürk, Ö., Ada, R., Akınerdem, F. (2008). Konya koşullarında yazlık kolza çeşitlerinde uygun ekim zamanının belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22 (46): 6-17.
Samancı, B., Özkaynak, E. (2003). Effect of planting date on seed yield, oil content and fatty acid composition of safflower (Carthamus tinctorius L.) cultivars grown in the Mediterranean Region of Turkey. J. Agronomy & Crop Sci., 189: 359-360.
Tunçtürk, M. (2008). Bazı yazlık kolza çeşitlerinde fosforlu gübrelemenin bazı verim ve verim öğeleri üzerine etkisi. Tarım Bilimleri Dergisi, 14 (3): 259-266.
Vadavia, A. T., Kalaria, K. K., Patel, J. C., Baldha,. N. M. (1991). Influence of organic, inorganic and biofertilizers on growth yield on nodulation of chickpea. Indian Journal of Agronomy, 36(2): 263-264.
Yau, S. (2007). Winter versus spring sowing of rain-fed safflower in a semi-arid, high elevation mediterranean environment. Europpean Journal of Agronomy, 3 (26), 249-256.