Mısır Bitkisinde (Zea Mays L.) Farklı Fenolojik Dönemlerdeki Su Stresi Uygulamalarının Tane Verimi, Sulama Suyu Kullanım Etkinliği ve Maliyet Üzerine Etkileri

Bu çalışma, mısır bitkisinin değişik gelişme dönemlerindeki su stresinde gösterdiği tepkileri belirlemek amacı ile 2012 ve 2013 yıllarında Konya-Karapınar ilçesinde yürütülmüştür. Tesadüf Blokları Bölünmüş Parseller Deneme Deseni’ne göre 4 tekrarlamalı olarak yürütülen çalışmada 3 sulama konusu (kontrol, tam su; S70, tam suyun %70’i; S40, tam suyun %40’ı) ve 4 fenolojik dönem (vejetatif, tepe püskülü, tozlaşma ve süt olum dönemi) kullanılmıştır. Çalışma sonucunda her iki yılda da tane veriminde su uygulamaları ve gelişme dönemi etkileri istatistiki açıdan önemli bulunmuştur. 2012 yılında en yüksek verim değeri 993 kg da-1 ile kontrol konusundan elde edilirken en düşük verim ise 817 kg da-1 ile SO40 konusundan elde edilmiştir. 2013 yılında ise en yüksek tane verimi 1214 kg da-1 ile kontrol konusundan elde edilmiş, istatistiki olarak VD70 konusundan benzer sonuçlar elde edilmiştir. En düşük verim ise 681 kg da-1 ile TOZ40 konusundan alınmıştır. En yüksek sulama suyu kullanım etkinlikleri 2012 yılında 1.43 kg da-1 mm-1 ile VD40 konusundan ve 2013 yılında da ise 1.72 kg da-1 mm-1 ile VD70 konusundan elde edilmiştir. Ekonomik olarak ise vejetatif dönemde yapılan su kısıntı uygulamalarında net gelir (236 TL/da) kontrol konusundaki net gelire (242 TL/da) yakın bir durumda çıkarken, özellikle tozlaşma döneminde yapılan kısıntılarda net gelirin (72 TL/da) önemli oranda düştüğü görülmüştür. Çalışma sonucunda tane amaçlı mısır yetiştiriciliğinde vejetatif dönemde uygulanan su streslerinin tepe püskülü, tozlaşma ve süt olumu döneminde uygulanan su streslerine göre verimde daha az düşüşe neden olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Fenolojik dönem, mısır, su stresi, sulama suyu kullanım etkinliği, tane verimi

The Effect of The Restricted Water Applications in Different Phenological Periods on Grain Yield, Irrigation Water Use Efficiency and Economic Analysis in Maize (Zea Mays L.)

This study was conducted in order to determine the responses of corn plant to water stress at different developmental stages in 2012 and 2013 years in Konya ecologicial conditions. In the study conducted according to the Randomized Complete Block Experimential Design three irrigation application (S100, all of evaporation; S70, 70% of evaporation and S40, 40% of evaporation), and four phenological period (vegetative period, tasseling formation, pollination and milk stage) were investigated. The study was conducted in four replicates. According to the results; in 2012 and 2013 effects of different water stress application and development period on grain yield was statistically significant. According to the results of study In 2012 year, the highest yield value was obtained from control subject with 993 kg da-1 and the lowest yield was obtained from SO40 with 817 kg da-1. In 2013, the highest yield was obtained from control subjects with 1214 kg da-1 similar results were obtained from VD70. The lowest yield was obtained from TOZ40 as 681 kg da-1 in 2012 the highest water use efficiency was obtained in VD40 (1.43 kg da-1 mm-1), and the highest water use efficiency was obtained in vegatative period irrigation application in 2013. The income from the water restriction in the vegetative period is similar to the S100 water, while, especially the net income decreased significantly from the water restriction in the pollination period. As a result of the study, in grain maize cultivation, it was determined that water stresses applied in the vegetative period caused less decrease in yield compared to the water stresses applied in tasseling, pollination and milk stage.

Keywords:

Phenological peiod maize, restricted irrigation, irrigation, water use effiency, grain yield,

PDF

___

Anonim, (2006). Türkiye ve Konya kapalı havzasındaki su sorunları ve çözüm önerileri. Konya Jeoloji Mühendisleri Odası Raporu, Konya.
Anonim, (2018). Sakarya Mısır Araştırma Enstitüsü Verileri.
Barret, J. W. H., Skorgerboe, G. V. (1978). Effect of irrigation regime on maize yield. Journal of The Irrigation and Drainage Division. ASCE, Vol.104. No.IR2, 179-193.
Doorenbos, J., Kassam, A. H. (1979). Yield response to water, FAO. Irrigation and Drainage Paper No:33, Rome.
Eck, H. V. (1984). Irrigated corn yield response to nitrogen and water. Agronomy Journal, 76 (3): 421-428.
Erkuş, A., Bülbül, M., Kıral, T., Açıl, A. F., Demirci, R. (1995). Tarım Ekonomisi, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları. Ankara.
Gençoğlan, C., Yazar, A. (1996). Kısıntılı su uygulamalarının mısır verimine ve su kullanım randımanına etkileri. Tr. J. of Agriculture and Forestry, 23 (1999) 233-241.
İnan, İ. H. (2001). Alman Üniversitelerinde tarımsal eğitimin yeniden düzenlenmesi: Hohenheim Üniversitesinde tarımsal öğretim reformu. Tarım Ekonomisi Dergisi, (6) 1-2, 62-80.
Kalayci, M. (2005). Use JUMP with examples and anova models for agricultural research. Anatolia Agricultural Research Institute Directorate Publications, No:21.
Kanber, R., Yazar, A., Eylen, M. (1990). Çukurova koşullarında buğdaydan sonra yetiştirilen ikinci ürün mısırın su-verim ilişkisi. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Tarsus Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No: 173, Rapor Serisi No: 108.
Kırnak, H., Gençoğlan, C., Değirmenci, V. (2003). Harran ovası koşullarında kısıntılı sulamanın II. ürün mısır verimine ve bitki gelişimine etkisi. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 34 (2), 117-123, 2003.
Kırtok, Y. (1998). Mısır üretimi ve kullanımı kitabı. Kocaoluk Yayınevi, 402 s. İstanbul.
Kuşçu, H., Karasu, A., Öz, M. (2010). Bursa koşullarında damla sulamanın mısır verimine etkisi. I. Ulusal Sulama ve Tarımsal Yapılar Sempozyumu, 27-29 Mayıs 2010. Kahramanmaraş.
Mustek, J. T., Dusek, D. A. (1980). Irrigation corn yield response to water. Transactions of the ASAE, 23 (1), 92-98.
Öğretir, K. (1993). Eskişehir Koşullarında Mısırın Su-Verim İlişkileri. K. H. Eskişehir Araştırma Enstitüsü Yayın No: 234, Seri No: R-182.
Öktem, A. (2006). Effect of different irrigation intervals to drip irrigated dent corn (Zea Mays L. indentata) water-yield relationship. Pakistan Journal Of Biological Sciences, 9 (8), 1476-1481.
Öktem, A. (2008). Effects of deficit irrigation on some yield characteristics of sweet corn. Bangladesh Journal of Botany, 37 (2), 127-131.
Özcan, G. (2010). Konya ekolojik koşullarında hibrid ve kompozit mısır çeşitlerinin (Zea mays L.) farklı su uygulamalarına tepkilerinin belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Konya.
Özgürel, M. (2003). Mısır bitkisinin su-verim ilişkileri ve ceres-maize bitki büyüme modelinin bölge koşullarına uygunluğunun irdelenmesi üzerine bir araştırma. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Açık erişim).
Tanner, C. B., Sinclair, T. R. (1983). Efficient water use in crop production: research or research, In: Limitations to efficient water use in crop production, Eds: al, H. M. T. e., Amer. Soc. Apron. Inc, p. 1-27.
Trejo, J., Monsivais, G. O. A., Ramirez, O. J., Gonzalez, Z. A., Cerda, R. E., Hernandez, P. M., Sosa, S. E., Nuncio, A. R. (2006). Effect of three driptape installation depths on water use efficiency and yield parameters in forage maize (Zea mays L.) Cultivation. Técnica Pecuaria en México, 44 (3), 359-364.
TÜİK, (2017). İstatistiki Göstergeler. www.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 25.01.2017).
Uçak, A. B., Değrimenci, H., Gençoğlan, C., Uçan, K., Aykanat, S., Karaca, Ö. F. (2010). Mısır bitkisinde farklı gelişme dönemlerinde su stresinin verime etkisi. I. Ulusal Sulama ve Tarımsal Yapılar Sempozyumu. 27-29 Mayıs 2010 Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü, 777-789 s. Kahramanmaraş.
Ul, M. A. (1990). Menemen Ovası koşullarında II. ürün olarak yetiştirilen mısır bitkisinin değişik gelişim aşamalarında uygulanan sulamaların verime etkisi üzerine bir araştırma. (Doktora Tezi). Ege Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Kültürteknik Anabilim Dalı, İzmir.
Vasilas, L. B., Taylor, W. R. (1998). Extension Specialist III AF-01 Corn Pollination & Drought Stress.
Xu, L., Hsiao, T. C. (2004). Predicted versus measured photosynthetic water-use efficiency of crop stands under dynamically changing field environments. Journal of Experimental Botany, Vol. 55, No. 407.
Yazar, A., Çevik, B., Tekinel, O., Tülücü, K., Baştuğ, R., Kanber, R. (1990). Çukurova koşullarında yağmurlama yöntemiyle sulanan II. ürün soyada evapotranspirasyon-verim ilişkilerinin belirlenmesi. Doğa Tr.Journal of Agriculture and Forestry 14:181-203.
Yıldırım, O., Kodal, S., Selenay, M. F., Yıldırım, E. (1995). Kısıntılı sulamanın verime etkisi. 5. Ulusal Kültürteknik Kongresi Bildirileri, 347-365, Antalya.