Konya Bölgesi Doğal Meraları İçerisindeki Bazı Bitkilerin Ham Protein ve Besin Elementi İçerikleri

Araştırma, Konya il merkezinin yaklaşık 20 km kuzeyinde, Konya-Afyon karayolu üzerinde, Selçuk Üniversitesi kampüsünü de içine alan mera alanlarında yetişen farklı bitki türlerinin besin elementi içeriklerini belirlemek amacıyla 1993 yılında yürütülmüştür. Tipik karasal iklim kuşağında yer alan araştırma alanı, derinliği topoğrafyaya göre değişmekle birlikte oldukça sığ bir toprak yapısına sahiptir. Killi-tın bünyeye sahip olan toprakların pH ve kireç değerleri oldukça yüksek, organik maddesi düşüktür. Bitkilerin toprak üstü aksamları Haziran ayında vejetatif gelişmenin son dönemlerinde toplanarak analiz edilmiştir. Bitki analizleri neticesinde elde edilen makro ve mikro besin elementi kapsamları bitkilerin türüne göre farklılık göstermiştir. Buna göre, makro besin elementlerinden azot, incelenen bitkiler içerisinde en yüksek (%1.51) Euphobia macroclada Boiss. bitkisinde bulunurken, fosfor Glaucium grandiflorum Boiss. et Huet in Boiss. var. torguatum Culllen. bitkisinde (%0.18) ve potasyum ise Salvia sclarea L. bitkisinde (%1.66) tespit edilmiştir. Kalsiyum, magnezyum ve kükürt elementlerinin en yüksek değerleri fosforda olduğu gibi yine Glaucium grandiflorum Boiss. et Huet in Boiss. var. torguatum Culllen. bitkisinden (sırasıyla; % 2.95-0.69 ve 0.51) elde edilmiştir. Achillea wilhelmsii C. Koch. bitkisinde ise diğerlerine göre daha fazla oranda sodyum (%0.13) tespit edilmiştir. Elde edilen azot değerlerine bağlı olarak en yüksek (%9.44) ham protein içeriği de yine aynı bitkide elde edilmiştir. Mikro besin elementlerinden demir (556 ppm), çinko (35 ppm) ve manganın (194 ppm) sırasıyla Thymus sipyleus Boiss. subsp. Rosulans (Borbas) Jalas., Eryngium campestre L. var. virens Link. ve Achillea wilhelmsii C. Koch. bitkilerinde diğerlerine oranla daha fazla bulunduğu belirlenmiştir. Bromus tectorum L. bitkisinde 290 ppm B tespit edilmiştir. Araştırmaya alınan bitkilerin tamamında bakır elementi okuma sınırlarının altında kalmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Konya, mera, ham protein, makrobesin elementleri, mikrobesin elementleri

Nutrient Content and Crude Protein of Some Plants in Natural Rangeland in Konya Region

The research was carried out in order to determine the nutrient content of different plant species growing in rangeland areas including Selcuk University Campus on Konya-Afyon Highway, approximately 20 km north of Konya province center in 1993. The research area in the typical continental climate zone has a shallow soil structure with depth varying according to topography. Soils that have clay-loam have very high pH and lime values and low organic matter. Vegetative parts of the plants were collected and analyzed in June during late vegetative development. Macro and micro nutrient contents obtained from plant analyzes were different according to the plant species. According to this, the nitrogen of macro nutrients is the highest (1.51%) among the tested plants Euphobia macroclada Boiss., phosphorus Glaucium grandiflorum Boiss. et Huet in Boiss. var. tuguatum Culllen. (0.18%) and potassium was found in Salvia sclarea L. plant (1.66%). The highest values of calcium, magnesium and sulfur elements are also found in phosphorus, such as Glaucium grandiflorum Boiss. et Huet in Boiss. var. tuguatum Culllen. (2.95%, 0.69 and 0.51 respectively). Achillea wilhelmsii C. Koch. Sodium (0.13%) was found to be higher than the others. Depending on the nitrogen values obtained, the highest crude protein content (9.44%) was also obtained in the same plant. Iron (556 ppm), zinc (35 ppm) and manganese (194 ppm) were obtained from the micro nutrients Thymus sipyleus Boiss. subsp. Rosulans (Borbas) Jalas., Eryngium campestre L. var. virens Link. and Achillea wilhelmsii C. Koch. were found to be higher in plants than in the others. 290 ppm B was detected in Bromus tectorum L. plant. All of the plants studied were under the copper element reading limits.

Keywords:

Konya, pasture, crude protein, macro nutrient elements, micro nutrient elements,

PDF

___

Alatürk, F. (2012). Gübrelemenin Çanakkale ili meralarında verim ve otun kimyasal bileşimine etkileri. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi), Çanakkale.
Altın, M., Gökkuş, A., Koç, A. (2011a). Çayır ve Mera Yönetimi. 1. Cilt (Genel İlkeler). T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, Ankara.
Anonymous, (1971). Nutrientrequirements of beefcattle. N.A.S. Washinton D.C. 55p.
Anonim, (2019a). http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1001, Erişim Tarihi: 25.05.2019.
Anonim, (2019b). T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü, https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=KONYA, Erişim Tarihi: 25.05.2019.
Aydın, A., Başbağ, M., (2017). Karacadağ’ın farklı yükseltilerindeki meraların durumu ve ot kalitesinin belirlenmesi. Anadolu Tarım Bilim. Derg./Anadolu J. Agr. Sci., 32: 74-84.
Bakır, Ö., Açıkgöz, E. (1976). Yurdumuzda yem bitkileri, çayır-mera tarımının bugünkü durumu, geliştirme olanakları ve bu konuda yapılan araştırmalar. Çayır-Mera ve Zootekni Araştırma Enstitüsü Yayınları, No: 61, Ankara.
Bakır, Ö., Özkaynak, İ. (1977). Yem Bitkileri İsim Kılavuzu. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yay. No: 648. Yardımcı Ders Kitapları No: 202, Ankara.
Bakoglu, A., Gökkus, A., Koç, A. (1999). Dominant mera bitkilerinin biomas ve kimyasal kompozisyonlarının büyüme dönemindeki değişimi. 2. Kimyasal Kompozisyondaki Değişimler. Tr. J. Of Agric. And Foresty 23 (Ek sayı : 2) : 495-508.
Bakoğlu, A., Koç, A. (2002). Otlatılan ve korunan iki farklı mera kesiminin bazı toprak ve bitki örtüsü özelliklerinin karşılaştırılması, I. Bitki örtüsü özelliklerinin karşılaştırılması, Fırat Üniversitesi, Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 14(1):37-77.
Barnes, T. G., Varner, L. W., Blankenship, L. H., Fillinger, T. J., Heineman, S. C. (1990). Macro andtrace mineral con-tent of selected South Texas deerforages. Journal of Range Management, 43: 220‐223.
Bayraklı, F. (1987). Toprak ve Bitki Analizleri. Ondokuz Mayıs Üniv. Ziraat Fak. Yay. No: 17, Samsun.
Bayraktar, E. (2005). Tekirdağ koşullarında bazı yem bitkilerinin farklı gelimse dönemlerinde kök ve gövdelerinde biriktirilen kimi besin maddelerinin değişimi. T. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Tekirdağ.
Bayraktar, E. (2012). Taban ve orman içi meralarda bitki örtülerinin verimleri, tür bileşimi ve önemli türlerin bazı özellikleri üzerinde bir araştırma. Namık Kemal Üniv. Fen Bilimleri Enst. Doktora Tezi (Yayınlanmamış), Tekirdağ.
Beeson, K. C. (1941). The mineral composition of crops with particular reference to the soils in which they were grown. U.S.D.A Misc. Pub.369.
Budaklı Çarpıcı, E. (2011). Changes in leaf area ındex, light ınterception, quality and dry matter yield of an abandoned rangeland as affected by the different levels of nitrojen and phosphorus fertilization. Turkish Journal of Field Crops, 16(2):117-120.
Buxton, D. R., Fales, S. L. (1994). “Plant Environment and Quality, 155‐199”. Forage Quality, Evaluation and Utilization (Eds. G.C. Fahey, : Collins, D.R. Mertens& L.E. Moser). Madison, WI, USA, 998 p.
Can, M., Ayan, İ. (2017). Domuz ayrığı (Dactylis glomerata L.) popülasyonlarında gelişme dönemlerine göre verim ve bazı özelliklerin değişimi. KSÜ Doğa Bil. Derg., 20(2), 160-166. DOI : 10.18016/ksujns.78764.
Christensen, R. E., Beckman, R. M., Birdsall, J. J. (1968). Some mineral elements of commercial spices and herbs as determined by direct reading emission spectroscopy. Journal of the A. O. A. C. 51:1003-1010.
Coyne, P. T., Cook, C. W. (1970). Seasonal carbohydrate reserve cycles in eight desert range species. J. Range Manage. 23, 438-444.
Çetiner, M., Gökkuş, A., Parlak, M. (2012). Yapay bir merada otlatmanın bitki örtüsü ve toprak özelliklerine etkisi. Anadolu Tarım Bilim. Dergisi, 27(2):80-88.
Çınar, S. (2001). Adana ili Tufanbeyli ilçesi Hanyeri köyü merasında verim ve botanik kompozisyonun saptanması üzerine bir araştırma. Çukurova Üniv. Fen Bilimleri Enst. Tarla Bit. Anabilim Dalı (Basılmamıs Yüksek Lisans Tezi), Adana.
Doğan, A. (2011). Kırklareli ili Pehlivanköy ilçesi Yeşilpınar köyü doğal çayır vejetasyonunda farklı biçim zamanlarının verim potansiyeli ve bazı besin elementlerine etkisi. Namık Kemal Üniv. Fen Bilimleri Enst. Tarla Bit. Anabilim Dalı (Basılmamıs Yüksek Lisans Tezi), Tekirdağ.
Eaton, F. M. (1944). Deficiency, toxicity and accumulation of boron in plants. Jour. Agr. Research. 69:237-277.
Edwards, D. G. (1971). Concepts of essentiality and function of nutrients. http://www.fao.org/ag/agp/AGPC/doc/publicat/FAOBUL4/FAOBUL4/B402.htm
Ensminger, M. E., Oldfield, J. E., Heinemann, W. W. (1990). Feeds and Nutrition. The Ensminger Publishing Company, USA.
Ergün, A., Çolpan, İ., Yıldız, G., Küçükersan, S., Tuncer, Ş. D., Yalçın, S., Küçükersan, M. K., Şehu, A. (2006). Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları. Geliştirilmiş 3. Baskı. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi, Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Anabilimdalı, Ankara.
Erkovan, H. İ., Gullap, M. K., Daşcı, M., Koç, A. (2009). Changes in leaf area ındex, forage quality and above-ground biomass in grazed and ungrazed rangelands of eastern Anatolia Region. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 15 (3):217-223
Georgiewskii, V. I., Annenkov, B. N., Samokhin, V. T. (1982). Mineral Nutrition of Animals. Studies in the Agricultural and Food Sciences. Pub. in Moscow by "Kolos" Pub. House. Butter worths and Co. Lmt., 285-316.
Gökkus, A., Koç, A. (2001). Mera ve Çayır Yönetimi. Ders Yayın No: 228, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ofset Tesisi, Erzurum.
Gökkuş, A. (1994). Sürülüp terk edilen alanlarda sekonder süksesyon. Atatürk Üniversitesi No:787, Ziraat Fakültesi, No: 321, Araştırma No: 197, Erzurum.
Gökkuş, A., Baytekin, H., Hakyemez, B. H., Özer, İ. (2001). Çanakkale’nin sürülüp terk edilen çalılı meralarında yeniden bitki gelişimi. Türkiye IV. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt: III. Çayır Mera Yem Bitkileri: 17–21 Eylül, Tekirdağ, S: 13–18.
Gökkuş, A., Parlak, A. Ö., Baytekin, H. (2013). Akdeniz kuşağı meralarında otsu türlerin mineral içerikleri değişimi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 10 (1):1-10.
Güllap, M. K. (2010). Kargapazarı Dağında (Erzurum) farklı otlatma sistemi uygulamalarının mera bitki örtüsüne etkisi. Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi Fen Bil. Enst., Erzurum.
Güneş, A., Alpaslan, M., İnal, A. (2000). Bitki Besleme ve Gübreleme. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yay. No: 1514. Ders Kitabı: 576 s.
Gür, M. (2014). Korunan, otlanan ve sürülüp terk edilen doğal meraların bazı işlevleri ile kimi ekolojik faktörler arasındaki ilişkiler. Namık Kemal Üniv. Fen Bilimleri Enst. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Tekirdağ.
Işık, S., Kaya, İ. (2011). Vejetasyon Döneminin Mera Kalitesi ile Merada Otlayan Tuj Irkı Koyun ve Kuzuların Besi Performansı Üzerine Etkisi. Kafkas Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 17 (1): 7-11.
Judson, G. J., McFarlane, J. D. (1998). Mineral disorders in grazing livestock and the usefulness of soil and plant analysis in the assessment of these disorders. Aust. J. Exp. Agric. 38: 707-723.
Kacar, B. (1972). Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri 2, Bitki Analizleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 453, Uygulama Klavuzu: 155, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
Kacar, B. (1984). Bitki Besleme. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yay. No: 899. Ders Kitabı No: 250, Ankara.
Kacar, B., Katkat, A. V. (1988). Bitki Besleme. Uludağ Üniv. Güçlendirme Vakfı Yayın No:127, VİPAŞ Yayınları, 595 s.
Kaya, İ., Öncüer, A., Ünal, Y. Yıldız, S. (2003). Nutritive Value of Pastures in Kars District. I. Botanical and Nutrient Composition at Different Stages of Maturity. Turkish J. of Veterinary and Animal Sciences, 27. 275-280.
Kidambi, S. P., Matches, A. G., Gricgs, T. C. (1989). Varia-bilityfor Ca, Mg, K, Cu, Zn, and K/(Ca +Mg) rati-oamong 3 wheatgrassesandsainfoin on thesout-hernhighplains. Journal of Range Management, 42: 316-322.
Koç, A. (1991). Güzelyurt Köyü (Erzurum) meralarında otlatmaya başlama ve son verme zamanlarının belirlenmesi ile toprak üstü bioması ve otun kimyasal kompozisyonunun yıl içerisindeki değişimi üzerine bir araştırma. Atatürk Üni. Fen Bilimleri Enst. Tarla Bitk. Anabilim dalı, Erzurum (Basılmamıs yüksek lisans tezi).
Kugler, J. (2004). Producing high quality orchardgrass and timothy hay. Proceedings National Alfalfa Symposium, 13-15 December, San Diego USA.
Kumar, K., Soni, A. (2014). Elementalratioandtheirimpor-tance in feedandfodder. International Journal of Pure&AppliedBioscience, 2(3): 154‐160.
Lee, H. S., Lee, I. A. (1989). Studies on the improvement and utilization of pasture in the forest. III. Seasonal herbage production and utilization of pasture in the forest. J. Korean Soc. Grass. Sci., 9: 7- 14.
McDowell, L. R. (1992). Minerals in Animal and Human Nutrition. Academic Press, INC San Diego, USA.
Nadir, M. (2010). Tokat ili Yeşilyurt Köyü doğal merasının botanik kompozisyon, kuru madde verimi ve kalitesinin belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bil. Enst. Tokat.
National Research Council, (1984). Nutrient Requirements Of Beef Cattle, Sixth Edition, 1984.
National Research Council, (2000). Nutrient requirements of beef cattle, (7th ed). National Academy Press, Washington, USA.
National Research Council, (2001). Nutrient Requirements of Dairy Cattle. 7th Revised Ed. National Academy Pres. Washington. D.C., USA.
National Research Council, (2007). Nutrient requirements of small ruminants: sheep, goats, cervids and new world camelieds (6th ed). National Academy Press, Washington, USA.
Okuyan, R., Tuncer, E., Bayındır, Ş., Yıldırım, Z. (1986). Evcil Hayvanların Besin Maddeleri Gereksinimleri. Koyunların Besin Maddeleri Gereksinimleri. Uludağ Üniv. Zir. Fak. Yay.No: 7. S 67, Bursa.
Rezaeifard, M., Jafari, A. A., Assareh, M. H. (2010). Effects of phenological stages on forage yield quality traits in cocksfoot (Dactylis glomerata) Journal of Food. Agriculture & Environment, 8 (2): 365-369.
Strange, R. L. N. (1980). African pasturelant ecology. FAO Pasture and Fodder Crop Studies. No: 7.
Şahinoğlu, O. (2010). Bafra ilçesi Koşu köyü merasında uygulanan farklı ıslah yöntemlerinin meranın ot verimi, yem kalitesi ve botanik kompozisyonu üzerine etkileri. Doktora Tezi, OMÜ Fen Bil. Enst., Samsun.
Taiz, L., Zeiger, E. (2008). Bitki Fizyolojisi. Çeviri Editörü: Türkan İ., Palme Yayıncılık, Ankara, 690p.
Tan, M., Serin, Y. (1997). Kaba yem olarak kullanılan tahılların besleme değerine yaklaşımlar. Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 28: 130-137.
Tekeli, A. S, Avcıoglu, R., Ates, E. (2003). İran Üçgülü (Trifolium Resupinatum L.)’nde bazı morfolojik ve kimyasal özelliklerin zamana ve toprak üstü biomasına bağlı olarak değişimi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, Cilt:9, Sayı:3.