Ekmeklik Buğday Tohumlarının Farklı Olum Dönemlerinde Hasat Edilmesinin Bitki Çıkışı, Verim ve Bazı Verim Unsurlarına Etkisi

Bu araştırma Konya ekolojik şartlarında farklı olum dönemlerinde hasat edilmiş Bezostaja-1 ekmeklik buğday tohumları ile 2017-2018 yetiştirme sezonunda yürütülmüştür. Çalışma, tesadüf blokları deneme deseninde dört tekerrürlü olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmada materyal olarak başaklanmadan dört hafta sonra başlamak üzere 7 farklı zamanda hasat edilen buğday tohumları kullanılmıştır. Tarla şartlarında yürütülen çalışmada çimlenme-çıkış değerleri, metrekarede fertil başak sayısı, bin tane ağırlığı, hasat indeksi ve tane verimi gibi özellikler incelenmiştir. Araştırma sonucunda, farklı hasat zamanlarının incelenen özelliklere etkisi istatistiki açıdan önemsiz bulunmuş olup, çalışmada ortalama çıkış süresi 15.15 gün, çıkış oranı indeksi 1.22 adet/m/gün, tarla filiz derecesi %92, metrekarede fertil başak sayısı 493.08 adet, bin tane ağırlığı 53.84 g, hasat indeksi %35.81 ve tane verimi ise 715 kg/da olarak belirlenmiş olup, bu çalışmada hasat dönemlerinin bitki çıkışı ve tane verimini etkilemediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Ekmeklik buğday, hasat zamanı, çimlenme-çıkış değerleri, verim, verim unsurları

Effects of Different Kernel Development Stages Harvest on Seedling Emergence, Yield and Some Yield Traits of Bread Wheat

This research was carried out in 2017-2018 growing season with wheat seeds which were harvested in different kernel development stages in Konya ecological conditions. The study was established as a randomized block design with four replications. In this research, seeds of Bezostaja-1 bread wheat variety, which were harvested from 7 different harvests, were used as material. In the study carried out under field conditions, seedling emergence values, number of fertile spike per square meter, thousand kernel weight, harvest index and grain yield were investigated. As a result of the research, the effect of different harvest times on the investigated characteristics was found to be statistically insignificant. In this study, average seedling emergence time was 15.15 days, emergence rate index was 1.22 number/ m / day, field seedling degree was 92%, number of fertile spike per square meter was 493.08, thousand kernel weight was 53.84 g, harvest index was 35.81% and grain yield was 715.17 kg/da. It was observed that harvest periods did not affect plant emergence and grain yield.

Keywords:

Bread wheat, kernel harvest time, seedling emergence values, yield, yield components,

PDF

___

Abbas, B. (2016). Bazı yerli ve yabancı ekmeklik buğday genotiplerinin verim ve kalite özellikleri yönünden değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi), 71 s. Konya.
Akçura, M. (2006). Türkiye kışlık ekmeklik buğday genetik kaynakların karakterizasyonu. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Doktora Tezi), 240 s. Konya.
Akçura, M., Kaya, Y. (2008). Nonparametric stability methods for interpreting genotype by environment interaction of breat wheat genotypes (Triticum aestivum L.), Genetics and Molecular Biology, 31 (4), 906-913.
Akparov, Z. I., Jafarova, R. G., Sheykhzamanova, F. A., Rzayeva, S. P. (2008). Study on local wheat genetic resources in Azerbaijan. International Symposium on Wheat Yield Potential: Challenges to International Wheat Breeding, 27-29. CIMMYT. ISBN:970-648-143.
Aktaş, B. (2010). Kuru koşullar için ıslah edilmiş bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinin karakterizasyonu. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. (Doktora Tezi), 125 s. Ankara.
Anonim, (2018a). Konya Meteoroloji 8. Bölge Müdürlüğü verileri.
Anonim, (2018b). Toprak Analizi. Konya Toprak Su ve Çölleşme ile Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü.
Anonim, (2019). Tarım ürünleri piyasaları. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü. Ürün no:03, https://arastirma.tarimorman.gov.tr/.
Anonymous, (2014). jsl Syntax reference. SAS Institute JMP11.,ISBN:978-1-62959-560-3.
Aydoğan, S., Soylu, S. (2017). Ekmeklik buğday çeşitlerinin verim ve verim öğeleri ile bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 2017, 26 (1):24-30.
Ayrancı, R. (2012). Farklı kuraklık tiplerinde ekmeklik buğday genotiplerinin fizyolojik, morfolojik, verim ve kalite özellikleri yönüyle ıslahta kullanılabilecek uygun parametrelerin belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Doktora Tezi), 315 s. Konya.
Avçin, A., Avcı, M., Dönmez, Ö. (1997). Orta Anadolu şartlarında ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinin verimlerindeki genetik gelişmeler. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 6(1), 1-13.
Bella, L. (1979). The germination of immature winter wheat seeds. Cereal Research Communications. Vol. 7, No. 2 (1979), pp. 93-102.
Bulut, O. N., Altuntaş, E. (2014). Sivas yöresinde buğday tarımında farklı toprak işleme yöntemlerinin toprak fiziksel özellikleri, bitki gelişimi ve ürün verimi üzerine etkisi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 32(3)-39-51.
Çakmak, M. (2010). Ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) genotiplerinde başaklanma sonrası bazı fenolojik, fizyolojik ve bitkisel özellikler ile verim, kalite unsurları arasındaki ilişkilerin belirlenmesi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi), 112 s. Konya.
Demir, İ. (1983) . Tahıl Islahı. Ege Üniv. Ziraat Fak. Yayınları No:235, Bornova-İzmir.
Doğan, Y., Togay, Y., Togay, N. (2014). Türkiye’de tescil edilmiş bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinin Mardin-Kızıltepe koşullarında verim ve bazı verim özelliklerinin belirlenmesi Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 24(3):241-247.
Geçit, H. H., Adak, M. S. (1988). Osman Tosun Gen Bankasındaki 1-96 sıra numaralı arpa materyalinde bazı morfolojik ve fizyolojik özelliklerin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 39: 326- 335, Ankara.
Gummadov, N. (2012). Kışlık ekmeklik buğdayda verim ve kalite özellikleri yönünden genetik işlemlerin belirlenmesi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Doktora Tezi), 205 s., Konya.
Güler, M., Pala, M., Durutan, N., Karaca, M., Avçin, A., Avcı, M. (1981). Nadas alanı sınırlarının belirlenmesinde yararlanılabilecek ölçütler. Kuru Tarım Bölgelerinde Nadas Alanlarından Yararlanma Sempozyumu. 28-30 Eylül, 1981, Ankara: TÜBITAK Yayınları 593, TOAG seri 119: 28-30.
Hocaoğlu, O., Akçura, M. (2014). Evaluating yield and yield components of pure lines selected from bread wheat landraces comparatively along with registered wheat cultivars in Canakkale ecological conditions. Turkish Journal of Agricultural and Natural Sciences, 2 (Special Issue) 1528-1539.
Kırtok, Y., Çölkesen, M. (1985). Çukurova koşullarında denemeye alınan arpa çeşitlerinde önemli bazı verim unsurları üzerinde path katsayısı analizi. Doğa Bilim Dergisi, 2:40-50.
Konak, M., Çarman, K. (1996). Hububat ekimi için baskılı ekim makinasının tasarımı. 6.Uluslararası Tarımsal Mekanizasyon ve Enerji Kongresi. Ankara.
Kovac, K., Kollar, B. (1979). The dependence of triticale yield formation on the yield –forming factors in a field model experiment with different sowing rates and depths. Rostlinna Vyroba, 25(6), 639-562.
Kün, E. (1988) Serin iklim tahılları. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:1032/299 Ankara.
Kün, E. (1996). Tahıllar-1 (Serin İklim Tahılları). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları 1451, Ders Kitabı, Ankara.
Martin, J. H., Waldren, R. P., Stamp, D. L. (2006). Principles of field crop production. Pearson Education Inc., USA.
Nohutçu, L., Soylu, S. (2018). Bisküvi sanayinde kullanmak üzere geliştirilen ekmeklik buğday genotiplerinin sulu koşullarda morfolojik ve verim özelliklerinin incelenmesi. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi 7(1) 32-38.
Oni, K. C., Adeoti, J. S. (1986). Tillage effect on differently compacted soil and cotton yields on Nigeria. Soil and Tillage Research, 8:89-100.
Öztürk, A., Akkaya, A. (1996). Kışlık buğdayda verim ve verim öğeleri ve fenolojik dönemler arasındaki ilişkiler. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 27(3): 350-368.
Poehlman, M. J., Sleeper, D. A. (1995). Breeding field crops. Iowa State University Press., 450 p. Ames. Iowa.
Sharma, K. K. (1992). Wheat cultivation in association with Acacia nilotica (L.) Willd ex. Del. field bund plantation a case study. Agroforestry Systems 17:43-51.
Şahin, M., Göçmen Akçaçık, A., Aydoğan, S., Taner, S., Ayrancı, R. (2011). Ekmeklik buğdayda bazı kalite özellikleri ile miksograf parametreleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 20 (1): 6-11.
Watson, A., Chosh, S., Williams, M. J., Cuddy, W. (2018). Speed breeding is a powerful tool to accelerate crop research and breeding. Nature Plants, Volume 4, 23–29.
Zezevic, V., Knezevic, D., Micanoviç, D., Urosevic, D. (2006). Influence of seed maturity on early seedling vigor in wheat. Kragujevac J. Sci. 28, 165-171.