Tanıyanların Dilinden Kinyas Kartal'ın Hayatı ve Siyasi Faaliyetleri

Kinyas Kartal, 1965-1977 yılları arasında dört dönem milletvekilliği yapmış eski siyasetçilerimizdendir. 1900 yılında Iğdır'ın Torun Köyü'nde dünyaya gelen Kinyas Kartal, Rusya'da Çarlık döneminde yüzbaşı olarak görev yapmıştır. Ancak 1917 Bolşevik Devrimi sonrasında yaşanan şiddet olayları ve Ermenilerin baskıları sonucunda Kartal'ın da mensubu olduğu Brukan aşireti Türkiye'ye göç etmiş, Kartal ve ailesi de Van'da Dibekdüzü köyüne yerleşmişlerdir. Kartal, amcası Hüseyin Bey'in ölümünden sonra aşiretin başına geçerek reislik yapmaya başlamıştır. 1925 yılında yaşanan Şeyh Said İsyanı sonrasında sürgüne gönderilen Kartal, 1937 ve 1960 yıllarında da farklı sebeplerden yine sürgün edilmiştir. Kartal ailesinden ilk olarak siyasete atılan kişi Hamit Kartal'dır. Kinyas Kartal'ın ise Demokrat Parti (DP) Van İl Başkanı olarak başlayan siyasi hayatı 1965, 1969, 1973, 1977 yıllarında yaptığı milletvekillikleriyle devam etmiştir. 1965 yılında Süleyman Demirel ile Meclis'e giren Kinyas Kartal, son seçimi olacak olan 1987 seçimlerine kadar Adalet Partisi ve Doğruyol Partisi'nde milletvekilliği yapmıştır. Dört dönem bulunduğu Meclis'te en yaşlı üye olma sıfatıyla 1977'de Geçici Meclis Başkanlığı da yapmıştır. Bu çalışmanın amacı uzun süre milletvekili olarak görev alan, Türk siyasi hayatında yer edinmiş Kartal'ın onu tanıyanların dilinden kişiliğini ve siyasi hayatının portresini ortaya koymaktır

Anahtar Kelimeler:

Kinyas Kartal, Van, Türk siyaseti, aşiret

TANIYANLARIN DİLİNDEN KİNYAS KARTAL’IN HAYATI VE SİYASİ FAALİYETLERİ

Kinyas Kartal is one of our former politicians who served as a member of parliament for four terms between 1965-1977. Kinyas Kartal, who was born in Torun Village of Iğdır in 1900, served as a captain in Russia during the Tsarist period. However, the 1917 Bolshevik as a result of the pressures of incidents of violence and Armenians after the Revolution Eagle also members of that Bruker tribe who emigrated to Turkey, Eagle and his family are settled in Van Dibekdüz village. After the death of his uncle Hüseyin Bey, Kartal became the head of the tribe and started to be the head of the tribe. Kartal, who was exiled after the Sheikh Said Revolt in 1925, was exiled again for different reasons in 1937 and 1960. The first person from the Kartal family to enter politics is Hamit Kartal. Kinyas Kartal's political life, which started as the Democrat Party (DP) Van Provincial Chairman, continued with the deputies he made in 1965, 1969, 1973 and 1977. Kinyas Kartal, who entered the Parliament with Süleyman Demirel in 1965, served as a member of the Justice Party and the Doğruyol Party until the 1987 elections, which will be the last election. He also served as the Chairman of the Temporary Assembly in 1977 as the oldest member in the Assembly, where he had four terms. The purpose of this study is to reveal the portrait of Kartal, who has taken a place in Turkish political life by serving as a deputy for a long time, in the language of those who know him.

PDF

___

Açıköz, E.S. (2013). Türkiye’de Siyasal Partiler. Kabasakal, M. (Der.). İstanbul: Es Yayınları.
Ahmad, F. (2006). Bir Kimlik Peşinde Türkiye. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Çelebi, K.(1990). Doğunun Yıldızı Van(Bütün Yönleriyle), İstanbul, 1990, 357.
Güven, S. (2013). Kara Düşen Sarıkamış. İstanbul: Görsel Matbaacılık.
Karpat, K.H. (2014). Türk Demokrasi Tarihi Sosyal, Kültürel Ekonomik Temeller, İstanbul: Timaş Yayınları.
Kartal, B. (2014). Sosyolojik Açıdan Bruki Aşireti ve Kinyas Kartal, Ankara: Kurgu Kültür Merkezi Yayınları.
Kartal, K. (1987). Erivan’dan Van’a Hatıralarım, Ankara: Anadolu Basın Birliği Genel Merkezi Genel Başkanlık Özel.
Kartal, K. ve Bucak, F.(1962). Biz 55’ler. Ankara: Resimli Posta Matbaası Limited Şirketi.
Mehmetov, İ. (2009). Türk Kafkası’ nda Siyasi ve Etnik Yapı, İstanbul: Ötüken Yayınevi.
Ebinç, S. (2008). Doğu Anadolu Düzeninde: Aşiret- Cemaat-Devlet(1839-1950). (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
Gülbay, A. (2017). 12 Mart’ tan 12 Eylül’ e Türkiye’ de Seçimler ve Sonuçları. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi/ Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Ankara.
İpek, N. (1995). Balkanlar, Girit ve Kafkaslar’dan Anadolu’ya Yönelik Göçler ve Göçmen İskân Birimlerinin Kuruluşu(1879-1912). Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi,(1), 202.
Pınar, M. (2013). Van’da Demokrat Parti Teşkilatlanması. Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Dergisi, 2 (1), 33.