Muş İli Korkut İlçesinde Koyunculuk İşletmelerinin Sosyo-Ekonomik Yapısı ve Üretim Maliyetleri

Bu çalışmada, Muş İli Korkut İlçesinde koyunculuk yapan işletmelerin sosyo-ekonomik yapısı ve üretim maliyetlerinin belirlenmesi ile yetiştiricilerin karşılaştıkları sorunlara çözüm önerileri sunulması amaçlanmıştır. Araştırma materyalini, Korkut ilçesinde ve köylerinde bulunan, tabakalı tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilen toplam 62 adet koyunculuk işletmesinin 2013 yılı verileri oluşturmuştur. İşletmeler koyun sayılarına göre küçük (50 baştan az; 8 işletme), orta (51-100 baş; 25 işletme) ve büyük (101-250 baş; 29 işletme) şeklinde 3 alt gruba ayrılmıştır. Yapılan incelemede, üreticilerin yeterince tecrübeli olmalarına karşılık (%50’si 20 yılın üzerinde tecrübeye sahip), resmi ve mesleki eğitim düzeylerinin düşük olduğu (%79.1’i ilkokul mezunu ve sadece %4.9’u mesleki eğitim almış) belirlenmiştir. İşletmelerde toplam masraflar içerisinde en büyük payı %61.9 ile yem alırken, bunu %30.5 ile işçilik masrafları izlemiştir. İşletme ölçekleri büyüdükçe toplam masraflar içerisinde sabit ve işçilik masraflarının oranı giderek azalmıştır. Küçük ölçekli işletmelerde koyun başına düşen satış gelirleri, üretim masrafları ve kar/zarar miktarları sırasıyla 292 TL, 305.6 TL ve -14.5 TL olarak hesaplanmıştır. Aynı değerler orta ölçekli işletmelerde 344.4 TL, 286.3 TL ve 58 TL; büyük ölçeklilerde ise 326.5 TL, 232.9 TL ve 93.8 TL olarak hesaplanmıştır. Sonuç olarak, koyunculuk işletmeleri büyüdükçe birim maliyetlerin azalıp, satış geliri ve kârın artması, işletme ölçeklerinin büyütülmesini gerekli kılmaktadır. Bölgede koyunculukta 50 baş’ın altında zarar edildiği ortaya çıkmıştır. Ayrıca, üretici birliklerinin girdi temini ve pazarlamada etkinleşmesi, üreticilerin eğitim düzeylerinin iyileştirilmesi ve mesleki eğitim verilmesinin bölge koyunculuğunun gelişimine katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Koyunculuk, Ekonomik Analiz, Maliyet, Karlılık

Socio-Economic Structure and Production Costs of Sheep Breeding Enterprises in Korkut District of Muş Province

The aim of this study is to determine the socio-economic situation and production costs of sheep breeding enterprises and propose some suggestions to their faced problems. The materials of the study are the data of questionnaire which is carried out to stratified randomly selected 62 sheep producers in 2013 year, located in Korkut District of Muş Province. The enterprises divided into 3 groups; as small scale (≤50 sheep; 8 enterprises), medium scale (51-100 sheep; 25 enterprises) and large scale (101-250 sheep; 29 enterprises) according to number of sheep. As a result, the producers has enough experiences about sheep breeding (50% have got over 20 year experiences), however, their formal and professional education level are low (79.1% graduated only primary school and only 4.9% has got job training). The feed was the highest cost item (61.9%) and the second was labor (30.5%). The share of fixed and labor costs in grand total was decreased with increasing of the scale. In small scale enterprises, the sales revenue, production costs and profitability were calculated as 292 TL/head, 305.6 TL/head and -14.5 TL/head respectively. Same values were 344.4 TL/head, 286.3 TL/head and 58 TL/head in medium scale and 326.5 TL/head, 232.9 TL/head and 93.8 TL/head in large scale. Consequently, the scale of enterprises need to enlarge for decreasing the unit costs and increasing the sales revenue and profitability. It was determined that small scale (<50 head) enterprises were in negative profit. Additionally, producer associations must be more effective on input providing and marketing, improvement in education and has got job training of producers could contribute the development of sheep breeding.

Keywords:

Sheep Breeding, Economic Analysis, Cost, Profitability,

PDF

___

Açıl F (1977). Tarımsal Ürün Maliyetlerinin Hesaplanması ve Memleketimizde Tarımsal Ürün Maliyetlerindeki Gelişmeler. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 665, Şark Matbaası, Ankara. Cevger Y, Aral Y, Demir P, Sarıözkan S (2008). Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi intern öğrencilerinde hayvansal ürünlerin tüketim durumu ve tüketici tercihleri, Ankara Üniv Vet Fak Derg, 55(3), 189-194. Dağıstan E (2002). Orta-Güney Anadolu Bölgesinde Koyunculuk Faaliyetinin Ekonomik Analizi. Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana-Türkiye. Demir PA, Işık SA, Aydın E, Yazıcı K, Ayvazoğlu C (2015). Socio-economic importance of sheep breeding farms in Ardahan Province. Van Vet J, 26 (3): 141-146. Deniz A (2009). Hakkâri İli Merkez İlçede Koyunculuk Yapan İşletmelerin Ekonomik Analizi. Yüksek Lisans Tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van-Türkiye. Dönmez O (2008). Bursa İli Koyunculuk İşletmelerinin Yetiştiricilik Açısından Yapısı. Yüksek Lisans Tezi. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ-Türkiye. Düzgüneş O, Kesici T, Gürbüz F (1983). İstatistik Metotları, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 861, Ankara. Gezer N (2010). Sivas İli Koyunculuk İşletmelerinin Yapısal Özellikleri. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya-Türkiye. Günaydın G (2009). Koyun yetiştiriciliğinin ekonomi politiği. Türkiye Koyunculuk Kongresi Bildiri Kitabı. 12-13 Şubat, İzmir-Türkiye. Özkan İ (2008). Viranşehir İlçesinde Geleneksel Üretim Yapan Koyunculuk İşletmelerinden Elde Edilen Verilerin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana-Türkiye. Sayılı M, Esengün K, Kayım M, Akça H (1999). Tokat-Merkez ilçede balık tüketimini etkileyen faktörlerin ekonometrik analizi. GOP Üniv Zir Fak Derg, 16(1): 9-28. Şahin A, Yıldırım İ (2002). Van ili merkez ilçede koyunculuk yapan işletmelerin ekonomik analizi. YYÜ Tar Bil Derg, 12(12): 47-52. Şahinli MA (2011). Konya İlinde Koyunculuk Faaliyetine Yer Veren Tarım İşletmelerinin Ekonomik Analizi ve Koyunculuk Faaliyetinde Etkili Olan Unsurların Saptanması. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Ankara-Türkiye. Tamer B (2013).Yozgat Merkez İlçede Koyunculuk Yapan İşletmelerin Sosyo-Ekonomik Yapısı ve Üretim Maliyetlerinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Kayseri-Türkiye. Yılmaz Eser B, Terzi H (2008). Türkiye'de işsizlik sorunu ve Avrupa istihdam stratejisi. Erc Üniv İktisadi ve İdari Bil Fak Derg, sayı: 30.229-230.