Gerede (Krateıa) Arastalar Bölgesi’nin Sosyo-Kültürel Sürdürülebilirlik Bağlamında İrdelenmesi

Gerede Osmanlı Döneminde özellikle 18. ve 19. yüzyıllarda debbağlık, tarakçılık ve tiftik ipliği üreticiliği gibi mesleklerin yaygın olduğu, Müslüman ve Gayrimüslim nüfusun birlikte yaşadığı, kapalı ekonomiye sahip bir yerleşimdir. 19. yüzyılda inşa edilmiş arastalar Gerede’nin bölgenin kalabalık ve faal ticari yerleşim alanlarından biri olduğunu göstermektedir. Günümüzde kentleşme, gelişen teknoloji, değişen yaşam biçimi ve artan göç olgusu bu zanaat kollarının sürdürülmesini olanaksız hale getirmiş, Gerede’de arastalar Cumhuriyet Döneminde işlevlerini kısmen kaybetmiştir. Bu çalışmanın amacı Gerede’de mekânsal yapı değişikliklerini irdelemek, Gerede kent merkezinde yer alan arastaların korunması ve bölge ekonomisini canlandıracak biçimde işlevlendirilmesine yönelik öneriler geliştirmektir. Çalışma kapsamında Gerede Kentsel Sit Alanı içerisinde kalan arastalar bölgesinin mekânsal özellikleri tartışılmış, korunması önerilen arastaların debbağlık, tarakçılık ve saraciye gibi zanaat kolları ile bölgede var olan turizm potansiyelinin canlandırılmasına ve bölge ekonomisine katkı sağlanmasına etkileri sorgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı, sosyo-kültürel sürdürülebilirlik, arastalar bölgesi, Gerede, Gerede Kentsel Sit Alanı

Examination of Gerede (Krateıa) Arasta Region In the Context of Socio-Cultural Sustainability

Gerede is a settlement in which crafts such as leather and mohair yarn production were common and where Muslim and non-Muslim population lived together in a closed economy especially during the 18th and 19th centuries Ottoman period. Arasta, a kind of bazaar and craft workshops complex constructed in the 19th century, shows Gerede was one of the crowded and active commercial and residential city. Today’s urbanization, high technology, changing lifestyles and increasing migration made it impossible to sustain these crafts and as a result of that, Arasta has lost its functions partially during in the Republic period. The aim of this study is to examine spatial changes in regard with Arasta and to propose recommendations for preservation and reuse of Arasta premises which are located in the Gerede city centre so as to revive and improve the economy of the region. In this context, spatial structure of Arasta region in Gerede Urban Site was discussed, the potential effect of reviving crafts such as tanner and mohair processing, on tourism and regional economy was examined.

Keywords:

Ottoman, Socio-cultural sustainability, arasta’s region, urban preservation, Gerede,

PDF

___

ATN İmar A.Ş. Arşivi (2014).
Aycan, İrfan (2000). “Geçmişten Günümüze Tarih Boyunca Gerede”, Geçmişten Günümüze Gerede Sempozyumu: 1999. Gerede Belediye Başkanlığı.
Gerede Kültür ve Dayanışma Vakfı. Gerede. s. 11-16.
Aydınalp, Halil (2012). Gerede’de Dini Hayat Din Kurumu Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma. Gerede Belediyesi Kültür Yayınları No: 9. İstanbul.
Çelebi, Gülser ve Gültekin Arzuhan Burcu (2007).
“Sürdürülebilir Mimarlığın Kapsamı, Kavramsal Bir Çerçeveden Bakış”. Mimaran Dergisi. Konya Mimarlar Odası Yayını. Konya. Sayı:2, s. 30-36.
Çelebi, Gülser vd. (2008). Yapı Çevre İlişkileri. TMMOB Sürekli Mesleki Gelişim Merkezi. Çizgi Basım Yayın Ltd. Şti. İstanbul.
Demirci, Abdullah (2000). “Köyden Kente Göç ve Gerede Örneği”, Geçmişten Günümüze Gerede Sempozyumu: 1999. Gerede Belediye Başkanlığı. Gerede Kültür ve Dayanışma Vakfı. Gerede. s. 273-282.
Dikmen, Çiğdem Belgin (2013). “Sustainability of Cultural Heritage: Two mansions Protected Through Adaptive Reuse in Yozgat”, Gazi University Journal of Science Part B: Art, Humanities, Design And Planning GUJ Sci Part:B. 2(1):69-85.
Dikmen, Çiğdem Belgin ve Toruk Ferruh (2013). “Tarihi Yapıların Yeniden İşlevlendirilerek Kullanımı: Üç Farklı Ölçekte Müze Deneyimi”, 8. Türk Kültürü Kongresi. Eskişehir.
Dikmen, Çiğdem Belgin ve Toruk Ferruh Arşivi. (2014).
Dikmen, Çiğdem Belgin ve Toruk Ferruh (2015). “In the Context of Socio-Cultural Sustainability Evaluation of Gerede (Krateia) Inns Region”. International Sustainable Building Symposium. Ankara. s. 526-533.
Dikmen, Çiğdem Belgin ve Toruk Ferruh (2017). “In the Context of Socio-Cultural Sustainability Evaluation of Gerede (Krateia) Inns Region”. Tubav Bilim Dergisi, Ankara.Cilt 10. Sayı 2. s. 11-26.
Dikmen, Çiğdem Belgin ve Toruk Ferruh (2015).
“Gerede Yukarı Hamam Restorasyonuna İlişkin Değerlendirmeler”. 5. Tarihi Eserlerin Güçlendirilmesi ve Geleceğe Güvenle Devredilmesi Sempozyumu. Erzurum. Cilt II, s. 431-444.
Erkoçoğlu, Fatih (2000). “Gerede’de Osmanlı’dan Kalma Vakıflar ve Tarihi Eserler”, Geçmişten Günümüze Gerede Sempozyumu: 1999. Gerede Belediye Başkanlığı. Gerede Kültür ve Dayanışma Vakfı. Gerede. s. 81-103.
Evliya Çelebi, Evliya Çelebi Seyahatnamesi (1999) (Hazırlayan: Zekeriya Kurşun, Seyit Kahraman ve Yücel Dağlı). Yapı Kredi Yayınları. İstanbul. II. Kitap. s. 91.
Gültekin, Arzuhan Burcu ve Dikmen Çiğdem Belgin (2006). “Mimari Tasarım Sürecinde Ekolojik Tasarım Ölçütlerinin İrdelenmesi”. VI. Ulusal Ekoloji ve Çevre Kongresi Biyologlar Derneği Yayını, İzmir. s. 159-167.
Türkoğlu, Ömer (1999). Kastamonu Vilayeti Salnamelerinde (H. 1312/M. 1894) Çankırı Sancağı. Çankırı Valiliği Yayınları. Çankırı.
Kaşmer, Ramazan (2000). “Gerede’de Dericilik ve Tarihi Seyri”. Geçmişten Günümüze Gerede Sempozyumu: 1999. Gerede Belediye Başkanlığı. Gerede Kültür ve Dayanışma Vakfı. Gerede. s.257-273.
Kohler, Niklaus (1999). “The Relevance of the Green Building Challenge: An Observer’s Perspective”. Building Research & Information. Canada. Volume 27. Issue 4/5. p. 309-320.
Kuban, Doğan (2010). “Türkiye’de Kentsel Koruma, Kent Tarihleri ve Koruma Yöntemleri”. Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul.
Özkaya, Yücel (2000). “XIX. Yüzyıl Ortalarında Gerede’nin İdari ve Sosyal Durumu”. Geçmişten Günümüze Gerede Sempozyumu: 1999. Gerede Belediye Başkanlığı. Gerede Kültür ve Dayanışma Vakfı. Gerede. s. 163-169.
Şahin, Kamil (2000). “Gerede’nin Demografik Yapısı Üzerine Bazı Gözlemler”. Geçmişten Günümüze Gerede Sempozyumu: 1999. Gerede Belediye Başkanlığı. Gerede Kültür ve Dayanışma Vakfı. Gerede. s. 115-120.
Tekeli, İlhan (1989). “Kentsel Korumada Değişik Yaklaşımlar Üzerine Düşünceler”. Türkiye II. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu. Ankara.
Turhan, Mümtaz (1994). Kültür Değişimleri: Sosyal Psikoloji Bakımından Bir Tetkik. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları. İstanbul.