II. Dünya Savaşı’nın Sonu ve Truman Doktrini’nin Ortaya Çıkışı
II. Dünya
Savaşı, tüm dünyada büyük bir yıkıma neden olmuştu özellikle Avrupa coğrafyası
büyük oranda tahrip edilmişti. Yıkımın izlerini silmek için bir kalkınma
hamlesi başlatılmıştı. ABD ve SSCB, yeni süreçte etkinliğini arttırmak için
kendine taraftar bulmaya çalışmış, yakın ilişki kurdukları devletleri askeri,
siyasi ve ekonomik yönden desteklemişti. Verilen desteğin arkasındaki temel
amaç, az gelişmiş ülkeleri yardım ve kalkınma adı altında denetim altında alma
isteğiydi.
Sovyetlerin
1946 yılı ile birlikte Ortadoğu, Hint Okyanusu ve Akdeniz’e inme gayreti,
bölgede hâkimiyetini kaybetmek istemeyen İngiltere’yi kaygılandırmıştı ancak bu
hamleyi durduracak yeterli gücü de yoktu. İngiltere’nin Mart 1947’den itibaren
savaş sonrasında Türkiye ve Yunanistan’a yapılmaya başlanan yardımı
durduracağını ABD’ye bildirmesi, ABD’nin yardım sürecini hızlandıran önemli bir
faktör olmuştu. İngiltere’nin yerini alan ABD, Sovyetlerin yayılmacı
politikasına karşılık dünyanın dört bir yanında kendi yayılma siyasetini
geliştirmiştir.
İngiltere’nin
oluşturduğu kurulu düzenin ABD’ye devredilmesi Sovyet Rusya’nın işini son
derece zorlaştırmıştı. Soğuk Savaş Döneminin başlangıcında önemli bir gelişme
olarak kabul edilen bu devir; Akdeniz ve Ortadoğu’da ABD’nin söz sahibi
olmasını kolaylaştırmıştı. ABD Başkanı Harry S. Truman’ın 4 Mart 1947 tarihinde
Türkiye ve Yunanistan’a askeri yardımda bulanacağını ilan etmesi bölgedeki güç
yarışlarına yeni bir boyut kazandırmıştı.
Anahtar Kelimeler:
Truman, Soğuk Savaş, ABD, Yunanistan, Türkiye
The End of World War II and Emergence of the Truman Doctrine
The Second World War caused a great destruction all
over the world, especially the European geography. There was a development push
to erase the traces of destruction. The US and the USSR tried to find
supporters in order to increase their effectiveness in the new process and
supported the states they had close relations with in the military, political
and economic direction. The main purpose behind the support provided was the
desire to receive underdeveloped countries under the name of aid and
development.
The efforts of the Soviets to go down to the Middle
East, the Indian Ocean and the Mediterranean in 1946, worried Britain that did
not want to lose control of the region but there was not enough power to stop
this movement. The announcement of the United Kingdom to the United States to
stop aid to Turkey and Greece after the war since March 1947 was an important
factor in accelerating the aid process for the United States. The United
States, which is based in the United Kingdom, has developed its own
expansionist policies through the world to stop the Soviet expansionist policy.
The
transfer of the British constitution to the US has made Soviet Russia's
business extremely difficult. This period, considered as a significant
development at the beginning of the Cold War Period, it made easier for the US
to have a voice in the Mediterranean and the Middle East. US President Harry S.
Truman's declaration of military aid to Turkey and Greece on 4 March 1947 has
given a new dimension to the power races in the region.
___
- “The American Project”, The Times, Thursday, Jun 12, 1947; pg. 5.
- Altan, M., Süperler ve Türkiye: Türkiye’de Amerikan ve Sovyet Yatırımları, İstanbul, 1986.
- Arı, Tayyar, Uluslararası İlişkiler ve Dış Politika, İstanbul, 2002.
- Başkaya, Fikret, Az Gelişmişliğin Sürekliliği, İstanbul, 2001.
- Bilge, A. Suat, Türk-Sovyet Birliği İlişkileri 1920-1964 Güç Komşuluk, Ankara, 1992.
- Bostanoğlu, Burcu, Türkiye-ABD İlişkilerinin Politikası, Ankara, 1999.
- Esenbel, Melih, Türkiye’nin Batı İttifaka Yönelişi, İstanbul, 2000.
- Gevgili, Ali, Yükseliş ve Düşüş, İstanbul, 1987.
- Gönlübol, M., A. H., Ülman ve Diğerleri, Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1945), Ankara, 1996.
- Gürün, Kamuran, Türk-Sovyet İlişkileri (1920-1945), Ankara,1991.
- Hogan, Michael J., Blueprint For Recovery, http://usa.usembassy.de/ etexts/marshall/pam-blu.htm, (17.08.2017).
- http://ayintarihi.com, 25.06.1947, (17.08.2017).
- http://ayintarihi.com, 28.04.1947, (17.08.2017).
- https://www.trumanlibrary.org/whistlestop/study_collections/doctrine/large/documents/index.php?documentid=5-2&pagenumber=1, (17.08.2017).
- Kalyon, Levent, “Truman Doktrini Üzerine Bir Analiz”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 11, Haziran 2010.
- Kazgan, Gülten, Tanzimat’tan 21. Yüzyıla Türkiye Ekonomisi, İstanbul, 2004.
- Kennedy, Paul, Büyük Güçlerin Yükseliş ve Çöküşleri (1500’den 2000’e Ekonomik Değişme ve Askeri Çatışmalar), çev. Birtane Karanakçı, İstanbul.
- Kocabaş, Süleyman, T.C. Devleti Tarihi, İnönü Dönemi Milli Şef Dönemi-Demokrasiye Geçiş (1938-1950), İstanbul, 2009.
- Küçük, Yalçın, Türkiye Üzerine Tezler, Cilt 2, İstanbul, 2007.
- Malkoç, Eminalp, “Türk Basınında Truman Doktrini ve Türkiye’ye Amerikan Yardımları (1947-1950)”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Dergisi, Sayı: 9, Yıl: 5/2006.
- McNeil, William H., Dünya Tarihi, çev. Alaeddin Şenel, İstanbul, 1989.
- Milward, Alan S., The Reconstruction of Western Europe 1945-1951, California, 1984.
- Oran, Baskın, Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşı’ndan Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt I, İstanbul, 2003.
- Orkunt, Sezai, Türkiye ABD Askeri İlişkileri, İstanbul, 1978.
- Sander, Oral, Siyasi Tarih (1918-1994), Ankara, 2002.
- Sander, Oral, Türk Amerikan İlişkileri (1947-1994), Ankara, 1979.
- Sever, Ayşegül, Soğuk Savaş Dönemi ve Türkiye Olaylar Kronolojisi (1954-1975), İstanbul, 1997.
- Tekeli, İlhan ve Selim İlkin, Cumhuriyetin Harcı Modernitenin Altyapısı Oluşurken, Cilt 3, İstanbul, 2004.
- Telli, Ferhat, İdeolojilerin Dünya Savaşı Soğuk Savaş, İstanbul, 1998.
- Uçarol, Rıfat, Siyasi Tarih (1789-1999), İstanbul, 2000.
- Ülman, A. Haluk, II. Dünya Savaşı’nın Başından İtibaren Truman Doktrinine Kadar Türk- Amerikan Diplomatik Münasebetleri (1939-1947), Ankara, 1961.
- Yalçın, D., Y. Akbıyık ve Y. Özkaya, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi II, Ankara, 2006.
- ISSN: 2149-9535
- Başlangıç: 2016
- Yayıncı: Serkan YAZICI
Sayıdaki Diğer Makaleler
Kâtip Çelebi’nin Penceresinden Osmanlı Devlet ve Toplum Hayatına İlişkin Bazı Düşünceler
II. Dünya Savaşı’nın Sonu ve Truman Doktrini’nin Ortaya Çıkışı
İkinci Bayar Hükümetini Sarsan Yolsuzluk Hadiselerine İki Örnek: Satie ve İmpeks
Şah Cihan Döneminde Babürlü-Osmanlı Diplomatik İlişkileri
Bağımsız Ermenistan Yolunda Vazgeçilmez Bir Unsur Olarak Silahlanma (1890-1895)
19. Yüzyılın Sonunda Büyük Britanya’nın Dış Siyasetinde Doğu Sorunu