CEZA MAHKEMELERİ ARASINDA BEKLETİCİ SORUN KARARI

Görülmekte olan bir ceza davasında, dava konusu sorunun çözümü, bazı hallerde ceza mahkemesinin yetki alanı dışında kalan bir sorunun çözümüne bağlı olabilmektedir. Bekletici sorun olarak adlandırılan bu sorunlar bağlantının bir neticesidir. Bu duruma ilişkin olarak Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 218’inci maddesinin birinci fıkrası yol gösterici niteliktedir: “Yüklenen suçun ispatı, ceza mahkemelerinden başka bir mahkemenin görev alanına giren bir sorunun çözümüne bağlı ise; ceza mahkemesi bu sorunla ilgili olarak da bu kanun hükümlerine göre karar verebilir. Ancak bu sorunla ilgili olarak görevli mahkemede dava açılması veya açılmış davanın sonuçlanması ile ilgili olarak bekletici sorun kararı verebilir.” Çalışmada, söz konusu hükmün lafzi olarak yorumlanması ile ceza mahkemelerinin bir başka ceza mahkemesinin kararını bekletici sorun sayamayacağı sonucuna ulaştık. Doktrinde Türk Ceza Kanunu’nun 127. maddesinde düzenlenmiş olan “İsnat edilen ve suç oluşturan fiilin ispat edilmiş olması halinde kişiye ceza verilmez. Bu suç nedeniyle hakaret edilen hakkında kesinleşmiş bir mahkûmiyet kararı verilmesi halinde, isnat ispatlanmış sayılır.” hükmünün kıyas yoluyla ceza mahkemeleri arasında bekletici sorun kararı verilebileceği görüşü eleştirilmiştir. İstisna hükümlerde kıyas metodu uygulanamayacağı için ceza mahkemeleri arasında bekletici sorun kararı verilemeyeceği sonucuna vardık. Böylesi durumlarda mümkün olduğunca mahkemeler arası bağlantı nedeniyle davaların birleştirilmesi ile sınırlı ve zorunlu durumlarda başvurulmak üzere ceza mahkemeleri arası bekletici sorun kararı verilmesine imkân tanıyacak şekilde CMK m. 218/1 hükmünün revize edilmesi gerektiği kanaatine vardık.

Anahtar Kelimeler:

Ceza Davası, Bekletici Sorun, Bağlantı, Lafzi Yorum, Kıyas

PDF

___

AKKAŞ, A. Hulusi: “Ceza Mahkemelerinin Ek Yetkisi (CMK md. 218)”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:6, S:2, Y:2015, ss. 1-28.
AKKAŞ, A. Hulusi: Ceza Muhakemesi Bağlamında Yargı Mercileri Kararlarının Birbirleri Üzerindeki Etkisi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2016.
BAYRAKTAR, Köksal/YILDIZ, Kemal/AKSOY-RETORNAZ, Eylem/ AKYÜREK, Güçlü/SONAY-EVİK, Vesie/EVİK, Ali Hakan/KANGAL, Zeynel T./MEMİŞ-KARTAL, Pınar/SINAR, Hasan/ALTUNÇ, Sinan/AYTEKİN- İNCEOĞLU, Asuman/BOSTANCI-BOZBAYINDIR, Gülşah/ERMAN, Barış: Özel Ceza Hukuku Cilt IV, Malvarlığına Karşı Suçlar, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2018.
CENTEL, Nur/ZAFER, Hamide: Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta Yayıncılık, 19. Bası, İstanbul, 2020.
DE GUZMAN, Vera M: “The Prejudice of the Prejudicial Question: Examining and Re-Examining the Doctrine of the Prejudicial Question.” Ateneo Law Journal, C:52, S:3, Aralık 2007, ss. 600-611. HeinOnline.
DEMİRAĞ, Fahrettin: Örneklerle Ceza Muhakemesi Hukuku İşlemleri ve Adli Yazışmalar, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2018.
DÖNMEZER, Sulhi: Ceza Hukuku Özel Kısım – Kişilere ve Mala Karşı Cürümler, Filiz Kitabevi, 12. Baskı, İstanbul, 1997.
EREM, Faruk: Ceza Usulü Hukuku, Sevinç Matbaası, 4. Baskı, Ankara, 1973.
EREM, Faruk: Ümanist Doktrin Açısından Türk Ceza Hukuku Cilt I, Sevinç Matbaası, 11. Baskı, Ankara, 1976.
GÖZLER, Kemal: Hukuka Giriş, Ekin Yayınevi, 13. Baskı, Bursa, 2016.
GÜNGÖR Devrim/OKUYUCU-ERGÜN, Güneş: “Ceza Muhakemesinde Bekletici Sorun Kararının Dava Zamanaşımının Durmasına Etkisi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, C:22, S:83, Y:2009, ss. 68-72.
HEINRICH, Bernd: Ceza Hukuku Genel Kısım - I (Cezalandırılabilirliğin Temel Esasları – Tamamlanmış ve Teşebbüs Edilen Suçlarda Suçun Yapısı), (Ed. Yener ÜNVER), Adalet Yayınevi, Ankara, 2014.
İÇEL, Kayıhan/ÖNDER, Ayhan: Açıklamalı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1964.
KUNTER, Nurullah/YENİSEY, Feridun: Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta Yayınevi, İstanbul, 2000.
MALKOÇ, İsmail: Açıklamalı Türk Ceza Kanunu Cilt 2, Yazarın Kendi Yayını, Ankara, 2013.
OLGAÇ, Samet Can: “Zincirleme Suç Kapsamındaki Suçlardan Birisi Hakkında Verilen Hükmün Diğer Suça İlişkin Yargılamaya ve Hükme Etkisi”, Terazi Hukuk Dergisi, C:15, S:167, Y:2020, ss. 1461-1474.
ÖNDER Ayhan: Şahıslara ve Mala Karşı Cürümler ve Bilişim Alanında Suçlar, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1994.
ÖZBEK, V. Özer/DOĞAN, Koray/BACAKSIZ, Pınar/TEPE, İlker: Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayınları, 11. Baskı, Ankara, 2018.
ÖZEN, Mustafa: Öğreti ve Uygulama Işığında Ceza Muhakemesi Hukuku, Adalet Yayınevi, 3. Baskı, Ankara, 2019.
ÖZTÜRK, Bahri (Editör), TEZCAN, Durmuş /ERDEM, Mustafa Ruhan/ SIRMA, Özge/SAYGILAR, Yasemin/ALAN, Esra: Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 14. Baskı, Ankara, 2020.
PARLAR, Ali/HATİPOĞLU, Muzaffer: 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu Yorumu Cilt 1, Yazarın Kendi Yayını, Ankara, 2008.
PARLAR, Ali/HATİPOĞLU, Muzaffer: Türk Ceza Kanunu Yorumu Cilt 1, Seçkin Yayıncılık, 3. Baskı, Ankara, 2010.
SOYUBELLİ, Fethullah: Ceza ve Hukuk Mahkemesi Kararlarının Birbirine Etkisi, Hâkim Yayınları, Ankara, 2013.
ŞAHİN Cumhur: Ceza Muhakemesi Kanunu Gazi Şerhi, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2005.
ŞEN, Ersan/ARDA Büşra: “Birleştirme Uyuşmazlığı”, Haber 7 İnternet Makalesi, 10.12.2016, https://www.haber7.com/yazarlar/prof-dr-ersansen/2232329-birlestirme-uyusmazligi, E.T:8.2.2021.
TAŞ, Burak: “Bilgi Vermeme Suçu”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:29, S:2, Y:2021, ss. 1305-1342.
TAŞDEMİR, Kubilay: Ceza Hukukunda Zamanaşımı, Cantekin Matbaacılık, Ankara, 2011.
TANER, Tahir: Ceza Muhakemeleri Usulü, İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 608, İstanbul, 1955.
TOROSLU, Nevzat/FEYZİOĞLU, Metin: Ceza Muhakemesi Hukuku, Savaş Yayınevi, Ankara, 2019.
TOROSLU, Nevzat/TOROSLU, Haluk: Ceza Hukuku Genel Kısım, Savaş Yayınevi, Ankara, 2019
TOSUN, Öztekin: Türk Suç Muhakemesi Hukuku Dersleri – Cilt I (Genel Kısım), Acar Matbaacılık Tesisleri, 4. Bası, İstanbul, 1994.
ÜNVER, Yener/HAKERİ, Hakan: Ceza Muhakemesi Hukuku Cilt 1, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019.
ÜZÜLMEZ, İlhan: “Hakaret Suçu”, Ceza Hukuku Dergisi, S:12, Y:2010, ss. 41-71.
YENİSEY, Feridun/NUHOĞLU, Ayşe: Ceza Muhakemesi Hukuku Ders Kitabı, Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2014.
YONGALIK, Aynur: “İstisnalar Dar Yorumlanır Kuralı ve Değerlendirilmesi” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:60, S:1, Y:2011, ss. 1-18.
YURTCAN, Erdener: Ceza Avukatının El Kitabı, Türkiye Barolar Birliği Yayınları:51, 4. Baskı, Ankara, 2003.
ZAFER, Hamide: Ceza Hukuku Genel Hükümler (TCK m.1-75), Beta Yayıncılık, 7. Bası, İstanbul, 2019.