Kur'ân’da Medîne Yahudilerinin Farklı Yahudilik İnanç ve Anlayışları Üzerine Bir Bakış Denemesi
Hicret'ten sonra nazil olan ayetlerde müslümanlar ile yahudiler arasında pek çok olayın cereyan ettiği, her iki toplum arasında dini anlayış farklılıklarının baş gösterdiği çok açık bir biçimde gözlenmektedir. Müslümanlar ile yahudiler arasında Medîne döneminde ortaya çıkan inanç ve tutum farklılıkları Kur'ân--ı Kerîm'de yer almış ise de Medîne yahudilerinin bu inanç ve tutumlarının Hz. Musa'dan itibaren ortaya konan Yahudilik ile bir paralellik arz edip etmediği önemli bir mesele olarak dillendirilmiştir. Zira özellikle son birkaç asırdır bu konularda araştırma yapan kim-- seler Medîne yahudilerinin inanç ve tutumlarından bazısının genel Yahudilik çizgi-- sine uymadığını, Kur'ân'ın getirmiş olduğu eleştirilerin tüm Yahudiliği bağlamaya-- cağını söylemişlerdir. Bu çalışmada Medîne yahudilerinin Kur'ân-ı Kerîm'de ifadesini bulan problemli inanç ve algıları temel başlıklar haline sunulmaya çalışılıp Allah, peygamber, kitap ve ahiret inançları tek tek incelenecektir. Medîne yahudilerinin --atalarından farklı olarak-- Üzeyr'i Allah'ın oğlu kabul etmeleri, Cebrâil'i düşman görmeleri ve kıble konusunda farklı bir tavır göstererek müslümanlara karşı cephe almaları müstakil olarak işlenecektir. Kur'ân'da yahudilerin birçok inanç probleminden bahsedil-- mekle beraber biz en çok tartışılan bu üç konuyu seçmeyi uygun gördük. Konu hem tefsir, siyer, İslam tarihi ve hadis kaynakları yardımıyla hem de modern, Batı dünyasına ait çalışmalarla ortaya konmaya çalışılacaktır.
An Overview on the Different Beliefs and Understanding of the Jews of Medina in Koran
It has frankly been observed in the verses of Koran revealed after Hijra that several incidents have been ocuured between muslims and jews, and differences about religion approach between two groups. The differences in beliefs and attitudes revealed between muslims and jews during Medina period have been mentioned in Koran. But it has been questioned that whether this beliefs and attitudes of jews of Medina have similarity with Judaism which has been exhibited since Moses. Re— searchers who have been working on this issue for last several centuries say that some of beliefs and attitudes of jews of Medina different from general Judaism and the criticism of Koran has not include all of the jews. In this study, problematic beliefs and perceptions of jews of Medina about God, prophets, scripture, afterlife will be examined. Unlike their ancestors, theirs accepting Uzeyr as the son of God and Gabriel as an enemy, and their hostile attitudes about qibla will be independently studied. There are many belief problems of jews in Koran but we chose these three subject which the most discussed. The issue will be studied with the help of source of Tefsir, Siyer, Islamic Historiy, Hadith as well as modern, western studies about Koran.
___
- Adam, Baki, “Üzeyr’in Allah’ın Oğulluğu Problemi”, Yahudilik ve Hıristiyanlık Açısından Kur’an’ın Tartışmalı Konuları, Pınar Yayınları, İstanbul 2011.
- Arslantaş, Nuh, Emeviler Döneminde Yahudiler, Gökkubbe Yayınları, İstanbul 2005.
- ___ “Hz. Peygamber’in Çağdaşı Yahudilerin İnanç—İbadet ve Dini Hayatları ile İlgili Bazı Tespitler”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakiiltesi Dergisi (MÜİFD), sy. 34, İstanbul 2008, s. 55-92.
- el-Belâzurî, Ahmed b. Yahya, Fütühu’l—Büldan: Ülkelerin Fetihleri (trc. Mustafa Fayda), Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 2002, 2. bs.
- el-Câbirî, Muhammed Abid, Medhal ila’l—Kur’ani’l—Kerim, Merkezu Dirâsâti’l-Vahdeti’l— Arabiyye, Beyrut 2007, 2. bs.
- Câhiz, Ebü Osman Amr b. Bahr, el—Mahtârfi’r—red ala’n—Nasâra (thk. Muhammed Abdullah eş—Şerkâvî), Dâru’l-Cîl, Beyrut 1991.
- Cevad Ali, el—Mufassal fi tarihi’l—Arab kahle’l—İslam, I—X, Mektebetü’n—Nehda, Bağdad 1970.
- Derveze, İzzet, Kur’ân’a Göre Hz. Muhammed’in Hayati (trc. Mehmet Yolcu), I—İI, Denge Yayınları, İstanbul 2012, 3. bs.
- Ebü Hayyan el—Endelüsî, Muhammed b. Yüsuf, el—Bahru’l—muhit (Adil Ahmed Abdül— mevcud, Ali Muhammed Muavvız), İ—VİII, Dâru’l—Kütübi’l—İlmiyye, Beyrut 1993.
- Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’an Dili, İ—VIIİ, Matbaa—ı Ebuzziya, İs— tanbul 1936.
- Erbaş, Ali, İlahi Dinlerde Melek İnancı (Doktora Tezi 1992), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- ___, “Melek”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), Ankara 2004, XXIX, 37-39.
- Fahreddin er-Râzî, Ebü Abdullah Fahreddin Muhammed b. Ömer, Tefsirü’l—Fahri’r-Râzî el—miiştehir hi’t—Tefsiri’l-kehir ve Mefâtihi’l-gayh, I—XXXIİ, Daru’—Fikr, Beyrut 1981.
- Geiger, Abraham, Judaism and Islam, The M.D.C.S.P.C.K. Press, Vepery 1898.
- Gökkır, Necmettin, “Kur’an’da Medine Yahudilerinin Kimliği”, X. Tefsir Akademisyenleri Buluşması Kur’an Nüzulünun Medine Dönemi Sempozyumu, Kahramanmaraş Belediyesi, Kahramanmaraş 2013, s. 197-217.
- Güç, Ahmet, “Kıble”, DİA, Ankara 2002, XXV, 364-365.
- Gürkan, Salime Leyla, Yahudilik, İSAM Yayınları, İstanbul 2012, 4. Bs.
- Hamidullah, Muhammed, İslam Peygamberi (trc. Mehmet Yazgan), Beyan Yayınları, İs— tanbul 2004.
- Hirsch, Emil G., “Ezra The Scribe”, The Jewish Encyclopedia, I—XH, Ktav Publishing H0- use, NeW York (t.y.), V, 321-322.
- Hirschberg, H. Z’ew, “Arabia”, Encyclopedia ]udaica, Keter Publishing House, ]erusalem, ts., 2. ed., 11,293—296.
- İbn Atiyye el—Endelüsî, Ebü Muhammed Abdulhak b. Galib, el-Muharreru’l—yeciz fi tefsiri’l—Kitâbi’l—Azîz (thk. Abdüsselam Abdüşşafî Muhammed), I—VI, Dâru’l-Kü— tübi’l—İlmiyye, Beyrut 2001.
- İbn Hişam, Ebü Muhammed Cemâluddin Abdülmelik, es—Siretii’n—Neheyiyye (thk. Süheyl Zekkar), İ—İİ, Daru’l—Fikr, Beyrut 1992.
- Jacobs, Louis, ]ewish Law, Behrman House, West Orange 1968.
- el—Kurtubî, Ebü Abdillah Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr, el-Câmi’ li ahkâmi’l —Kur’ân (thk. Abdullah b. Abdu’l—Muhsin et-Türkî), I—XXİV, Müessesetü’r—Risâle, Beyrut 2006.
- Kutluay, Yaşar, İslam ve Yahudi Mezhepleri, Anka Yayınları, İstanbul 2001, 2. bs.
- Lings, Martin, Hz. Muhammed’in Hayati (trc. Nazife Şişman), İnsan Yayınları, İstanbul 2006.
- Marcus, David, “Ezra”, Encyclopedia ]adaica, Keter Publishing House, Jerusalem, ts., 2. ed., Vl, 652-654.
- Mukatil bin Süleyman, Tefsir—i Kebi (trc. M. Beşir Eryarsoy), İ—İV, İşaret Yayınları, İstan— bul 2006.
- en—Nedvî, Ebu’l—Hasen Ali, es—Siretii’n—Nebeviyye, Dâru’ş—Şurük, Cidde 1989, 8. bs.
- Öztürk, Mustafa, Kissalarin Dili, Ankara Okulu, Ankara 2013, 4. bs.
- Paçacı, Mehmet, Çağdaş Dönemde Kur’an’a ve Tefsire Ne Oldu?, Klasik Yayınları, İstanbul 2008.
- Serdar, Murat, “Semavi Dinlerde Dört Büyük Melek (Cebrail, Mikail, İsrafil, Azrail)”, Fı- rat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11/13, 2008, s. 227—245.
- et—Taberî, Ebü Cafer Muhammed b. Cerîr, Camia’l—beyan an te’vil-i âyi’l-Kur’an (thk. Ab— dullah b. Abdu’l—Muhsin et—Türkî), İ—XXVİ, Dâru’l—Hicr, Kahire 2001.
- Uğur, Hakan, Tevrat’ın Kur’an’a Arzı, Emin Yayınları, Bursa 2011.
- ez-Zemahşerî, Ebu’l—Kâsım Muhammed b. Ömer, el-Keşşâf an hakâiki ğavâinizi’t-tenzil ve ayani ’l-ekavil fi vacühi’t-tevil (thk. Adil Ahmed Abdülmevcud, Ali Muhammed Muavvız), I-VI, Mektebetü’l-Ubeykân, Riyad 1998.
- ISSN: 1305-2632
- Başlangıç: 2004
- Yayıncı: İSTANBUL SABAHATTİN ZAİM ÜNİVERSİTESİ