Fuad Sezgin'in "Buhârî'nin Kaynakları" Kitabı Üzerine Değerlendirmeler

Fuad Sezgin'in Buhârî'nin Kaynakları adlı kitabı, 'hadis rivayetinin uzun bir dönem sadece ezberden yapıldığı' şeklindeki kanaati sorgulamakta ve Sahîh-i Buhârî temelinde bu düşüncenin yanlışlığını ispatlamaya çalışmaktadır. Kitabın ana konusunu oluşturan bu meseleyle alakalı olarak Sezgin, Buhârî'nin hadisleri tasnif etmede kendinden önceki yazılı kaynaklara uyduğunu ve Sahîh'teki mu'allak rivayetlerin de 'daha önce yazılan kitaplardan doğrudan aktarılanlar' anlamına geldiğini savunmaktadır. Ayrıca Sahîh'in farklı nüshalarına, özellikle de Yûnînî nüshasına değinmekte ve Buhârî'nin Tefsir bölümündeki kaynaklarını ve bu kaynaklardan yaptığı alıntıları ayrıntılı bir şekilde incelemektedir. Bu makale bütün bu konuları ele alırken Sezgin'in yanlış olduğuna kanaat getirilen yaklaşımları üzerinde durmakta ve Buhârî'yle ilgili yapılan çalışmalarda pek değinilmeyen meselelere odaklanmaktadır.

Notes on Fuad Sezgin's Book Buhârî'nin Kaynakları (Bukhari's References)

Fuad Sezgin's book titled Buhari'nin Kaynakları (Bukhari's References), criticizes persuasion that 'hadith had been transmitted for a long time only by memory' and tries to prove the mistake of that idea based on Sahîh al-Bukhârî. Regarding that assumption which is the main subject of the book, Sezgin argues that Bukhârî has benefited from the earlier sources when he classified ahadith of his book and that the mu'allaq ahadiths (hanging traditions) in Sahîh al-Bukhârî 'have been directly taken from earlier sources'. In addition, Sezgin deals with different versions of Sahîh alBukhârî, especially with Yûnînî, and focuses on Buhari's references and his quotations from these sources in the chapter of Tafsîr. While this article discusses these subjects, it examines Sezgin's approaches that are deemed inaccurate and emphasizes some topics about Bukhârî which have not been discussed in earlier studies.

___

  • Abdullah Aydınlı, "Muallak", DİA, İstanbul, 2005, 30/309.
  • Abdurrezzak, el-Musannef (thk. Habîburrahman el-A'zamî), el-Mektebü'l-İslâmî, Beyrut, 1983
  • ..............., Tefsîru'l-Kur'ân (thk. Mustafa Müslim Muhammed), Mektebetu'r-rüşd, Riyâd, 1989.
  • Ahmet Yaman, "Yahyâ b. Zekeriyyâ", DİA, İstanbul, 2013, 43/270.
  • Ali Albayrak, Sahîh-i Buhârî'nin Tashihi (Yayınlanmamış kitap çalışması). Ali Yardım, "İbn Ebî Şeybe", DİA, 19/443.
  • Arafat Aydın, Ali Albayrak, "Sahîh-i Buhârî Nüshalarına Dair Yeni Bulgular: Bulak Baskısı, Yûnînî Yazmaları ve Abdullah b. Sâlim Nüshası" İslâm Araştırmaları Dergisi, 35 (2016), 1-39.
  • Arafat Aydın, "Yazma Eserlerdeki Semâ' Kayıtlarında Dâru'l-hadisler", Anadolu'nun İslamlaşma Sürecinde Dâru'l-hadisler Sempozyumu, 8-9 Eylül 2012, Çankırı, ss. 103-127.
  • Buhâri, Muhammed b. İsmail, Sahîhu'l- Buhârî, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.
  • Cum'a Fethî Abdülhalîm, Rivâyâtu'l-Câmi'i's-sahîh ve nusehıhî, Dâru'l-felâh, Mısır, 2013.
  • Ebû Lübâbe Hüseyn, Ebu'l-Velîd Süleyman b. Halef el-Bâcî ve kitâbuhû "et-Ta'dîl ve'ttecrîh limen harrace lehu'l-Buhârî fi'l-Câmi'i's-sahîh", Dâru'l-livâ', Riyâd, 1986.
  • Ebû Ubeyd Kâsım b. Sellâm, Kitâbü'l-Îmân, (thk. Nasîruddîn el-Elbânî), el-Mektebü'l- İslâmî, Beyrut, 1983.
  • Erdinç Ahatlı, "Terceme", DİA, İstanbul, 2011, 40/483-484.
  • İbn Ebî Şeybe, el-Kitâbu'l-musannef, (thk. Muhammed Abdüsselam Şahin), Dâru'lkütubi'l-'ilmiyye, Beyrut, 1995.
  • .................., Kitâbu'l-Edeb (thk. Muhammed Rıza Kahveci), Dâru'l-beşâiri'l- İslâmiyye, Beyrut, 1990
  • ..................., el-Müsned (thk. 'Âdil el-Gazâvî ve Ahmed el-Mezîdî), Dâru'l-vatan, Riyad, 1997.
  • İbn Hacer, Fethu'l-Bârî, Dâru ihyâi't-türâsi'l-'Arabî, Lübnan, 1982.
  • ............, Tağlîku't-ta'lîk (thk. Sa'îd Abdurrahman Musa), el-Mektebu'l-İslâmî, Beyrut, 1985.
  • ............, Takrîbu't-tehzîb (thk. Ebu'l-Eşbâl Sağîr Ahmed), Dâru'l-'âsıme, Riyad, 1416.
  • Kastallânî, İrşâdü's-sârî, Dâru ihyâi't-türâsi'l-'Arabî, Beyrut, ts.
  • Mehmet Efendioğlu, "Saîd b. Mansûr", DİA, İstanbul, 2008, 35/562.
  • M. Yaşar Kandemir, "el-Câmi'u's-Sahîh", DİA, İstanbul, 1993, 7/114-123.
  • Nevevî, el-Minhâc şerhu Sahîhi Müslim b. Haccâc, (thk. Şeyh Halil Şîhâ), Dâru'l-Ma'rife, Beyrut, 1997
  • Sa'îd b. Ebî 'Arûbe, Kitâbu'l-menâsik (thk. 'Âmir Hasan Sabrî), Dâru'l-beşâiri'l- İslâmiyye, Beyrut, 2000.
  • Said b. Mansur, Sünen (thk. Sa'd el-Humeyyid), Dâru's-sumey'î, Riyad, 1993
  • Süyûtî, Tedrîbu'r-râvî (thk. Muhammed Avvâme), Dâru'l-yüsr, Medine, 2016.
  • Zeyd Taban, Buhârî'nin Muallak Hadisleri, (Lisans Bitirme Tezi), İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, İstanbul, 2013.
  • Züheyr b. Harb, Kitâbu'l-'İlm (thk. ve terc. Salih Tuğ), İÜ Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1984.