Genç Almanya Birliği “Jungdeutschland-Bund’un (JDB)” Yöneticilerinden Heinrich Leonhard Emanuel Von Hoff’un Osmanlı Devleti Bünyesindeki Faaliyetleri

Cihan Harbi sürekli seferberlik gerektiren çok cepheli bir yıpratma savaşına dönüşürken, Osmanlı makamları daha verimli ve kapsamlı bir paramiliter eğitim ağı kurmaya karar verdiler. Bunun için 1916 yılında Alman subay Heinrich Leonhard Emanuel von Hoff (1868-1941) İstanbul’a çağrıldı. Genç Almanya Birliği’ni rol model alan Emanuel von Hoff kısa zaman içinde teşkilatlanma sürecini başlattı. İmparatorluğun son döneminde paramiliter dernekler aracılığıyla gençliğin politik inşasının siyasi ve askeri elitlerin kontrolünde gerçekleştirilmeye çalışıldığına dikkat çeken bu çalışma, Alman askeri misyonunun gayrı resmi üyesi olarak Osmanlı topraklarında bulunan Emanuel von Hoff’un Osmanlı Genç Dernekleri’ndeki faaliyetlerini takip etmeyi hedeflemektedir. Bu amaçla Osmanlı Devleti’ne gelişini tetikleyen etmenler nelerdi? Genç Dernekleri’ni teşkilatlandırma sürecinde nasıl bir politika izledi? Kabullenme ve reddetme kıskacında topluma nüfuz etmek için ne gibi argümanlar üretti? Devleti idare edenlerle arasında nasıl bir diyalog vardı? Son olarak Genç Dernekleri deneyiminin noktalanması ve ülkesine geri dönüş nedenleri üzerine duruldu. Bu sorulara cevap bulmak için dönemin matbuatı, Osmanlı Genç Dernekleri Mecmuası, Emanuel von Hoff’un kaleme aldığı makale ve kitapçıklar ve konuyla ilgili araştırma eserler incelendi.

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı Genç Dernekleri, Cihan Harbi, Genç Almanya Birliği, von Hoff

The Activities of Heinrich Leonhard Emanuel Von Hoff, One of the Managers of the Young Germany Union “Jungdeutschland-Bund (JDB)” in the Ottoman Empire

As the World War I turned into a multi-front war of attrition that required constant mobilization, Ottoman authorities decided to establish a more efficient and comprehensive paramilitary training network. For this, German officer Heinrich Leonhard Emanuel von Hoff (1868-1941) was called to Istanbul in 1916. Emanuel von Hoff, who took the Young German Union as a role model, started the organization process in a short time. This study draws attention to the fact that the political construction of the youth was tried to be carried out under the control of the political and military elite through paramilitary associations in the last period of the empire. It also aims to follow the activities of Emanuel von Hoff, who was in the Ottoman lands as an unofficial member of the German military mission, in the Ottoman Youth Associations. For this purpose, what were the factors that triggered his arrival in the Ottoman Empire? What kind of policy did he follow in the process of organizing the Youth Associations? What kind of arguments did he produce to convince the society? What kind of dialogue was there between him and the rulers of the state? Finally, this study focuses on the ending of the Youth Associations experience and the reasons for von Hoff’s return to his country. In order to find answers to these questions, the press of the period, the Ottoman Youth Associations Journal, the articles and booklets written by Emanuel von Hoff, and research works on the subject are scrutinized.

Keywords:

Ottoman Youth Associations, World War, Young Germany Union, von Hoff,

PDF

___

“Edirne’de Genc Dernekleri Teşkilatı”, Tasvîr-i Efkâr 1897, (7 Teşrinievvel 1332 (20 Ekim 1916).
Fon Hoff. “Gençlik ve Harb”, Osmanlı Genç Dernekleri Mecmuası 6, (1 Şubat 1334/1 Şubat 1918).
Fon Hoff. Osmanlı Genç Dernekleri Teşkili Hakkında Kanun-ı Muvakkat ve Talimatname. İstanbul: Evkaf-ı İslamiye Matbaası, 1334/1916).
Fon Hoff. “Genç Derneklerinin Şimdiye Kadar Teşkilat ve Tevessü’ü”, Osmanlı Genç Dernekleri Mecmuası 1, (1 Eylül 1333/1917).
Fon Hoff. “Bazı Umumi Terbiye Meselelerine Dair”, Osmanlı Genç Dernekleri Mecmuası 1, (1 Eylül 1333/1 Eylül 1917).
Fon Hoff. “Genç Dernekleri Talimlerinin Harb-i Hazıradaki Kıymeti: Alman Dinçleri Hidmet-i Askeriyyeye Nasıl Hazırlanıyorlar?”, Osmanlı Genç Dernekleri Mecmuası 5, (1 Kanunusani 1334/1 Kasım 1918).
Fon Hoff. “İki Kıt‘anın Karşılıklı Arazi Oyunları [Alman Genç Dernekleri Cep Defteri’nden]”, Osmanlı Genç Dernekleri Mecmuası 11, (1 Temmuz 1334/1 Temmuz 1918).
Fon Hoff. “Genç Derneklerinde Arazi Tatbikatından İki Kıtanın Karşılıklı Arazi Oyunları [Alman Genç Dernekleri Cep Defteri’nden]”, Osmanlı Genç Dernekleri Mecmuası 12, (11 Ağustos 1334/11 Ağustos 1918).
Fon Hoff. “Genç Derneklerinde Dinçlerin Talim ve Terbiyesi: Zabit, Gençlerin Mürebbisi Olarak”, Osmanlı Genç Dernekleri Mecmuası 7, (1 Mart 1334/1 Mart 1918).
Fon Hoff. Osmanlı Genç Derneklerinde Hıfz-üs-sıhha Kavaidi ve Hastalık, Kaza Vuku’unda Yapılacak Tedabir. İstanbul: Evkaf-ı İslamiye Matbaası, 1334/1916).
Fon Hoff. “Genç Derneklerinde Terbiye-i Bedeniyye: Almanya’da Terbiye-i Bedeniyye”, Osmanlı Genç Dernekleri Mecmuası 4, (1 Kanunuevvel 1333/1 Aralık 1917).
Fon Hoff. “Alman Gençleri’nin Harb Hizmetinde İstihdamı”, Osmanlı Genç Dernekleri Mecmuası 4, (1 Kanunuevvel 1333/1 Aralık 1917).
Fon Hoff. “Genç Derneklerinde Fedakarlık: Alman Siperlerine Aid Hakiki Bir Vak‘a”, Osmanlı Genç Dernekleri Mecmuası 7, (1 Mart 1334/1 Mart 1918).
Fon Hoff, “Genç Dernekleri'nin Şimdiye Kadar Teşkilatı ve Tevsii”, Osmanlı Genç Dernekleri Mecmuası 1, (1 Eylül 1333/14 Eylül 1917).
Fon Hoff, “Mukaddime”, Osmanlı Genç Dernekleri Mecmuası 1, (1 Eylül 1333/1 Eylül 1917).
Fon Hoff, “Harb Tecrübeleri”, Osmanlı Genç Dernekleri Mecmuası 8, (1 Nisan 1334/1 Nisan 1918).
Fon Hoff, “Nüfusun İstatistiği”, Osmanlı Genç Dernekleri Mecmuası 3, (1 Teşrinisani 1333/1 Kasım 1917).
Fon Hoff, “İki Kıtanın Karşılıklı Arazi Oyunları”, Osmanlı Genç Dernekleri Mecmuası 12, (1 Ağustos 1334/1 Ağustos 1918).
Fon Hoff. “Osmanlı Genç Derneklerinin Teşkilat ve Tekamülü”, İkdam 7106, (11 Teşrinisani 1332/24 Kasım 1916).
“Genç Dernekleri Hakkında Bir Konferans”, Tasvîr-i Efkâr 1766, (22 Nisan 1332/5 Mayıs 1916).
“Genç Dernekleri, Arazi Üzerinde Tatbikat”, Tasvîr-i Efkâr 1773, (1 Haziran 1332/14 Haziran 1916).
“Mekâtib-i Umûmiye Genc Dernekleri Müfettişliğ”, Tasvîr-i Efkâr 1808, (6 Temmuz 1332/19 Temmuz 1916).
“Genç Dernekleri”, İkdam 6964, (18 Haziran 1332/1 Temmuz 1916).
“Genç Dernekleri Teftişatı”, İkdam 7092, (28 Teşrinievvel 1332/10 Kasım 1916).
İkdam 6864, (10 Mart 1332/23 Mart 1916).
İkdam 6973, (27 Haziran 1332/10 Temmuz 1916).
“Osmanlı Genç Dernekleri Teşkilatı”, İkdam 6912, (27 Nisan 1332/14 Mayıs 1916).
Selim Sırrı [Tarcan]. “Genç Dernekleri ve Yanlış Telakkiler”, Osmanlı Genç Dernekleri Mecmuası 1, (1 Eylül 1333/14 Eylül 1917).
“Teşkilata Memur Miralay Fon Hoff Beyin Beyanatı”, İkdam 6907, (22 Nisan 1332/5 Mayıs 1916).
Vedat Örfi. “Kuvvetli Bir Gençlik Nasıl Elde Edilir?”, Osmanlı Genç Dernekleri Mecmuası 19, (1 Kanunuevvel 1335/1 Aralık 1919).
“Vilayette [Eskişehir] Genç Dernekleri Teşkilatı”, İkdam 7040, (4 Eylül 1332/17 Eylül 1916).
Yunus Nadi. “Gençliğin Terbiyesi”, Tasvîr-i Efkâr 2221, (13 Eylül 1333/13 Eylül 1917).
Yunus Nadi. “Genc Dernekleri Teşkîlâtı”, Tasvîr-i Efkâr 1954, (3 Kanunuevvel 1332/16 Aralık 1916).
Alkan, Necmettin. “Wilhelm Colmar von der Goltz”, İslâm Ansiklopedisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2020: 478-480.
Beşikçi, Mehmet. “Militarizm, Topyekûn Savaş ve Gençliğin Seferber Edilmesi: Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı İmparatorluğu’nda Paramiliter Dernekler”, Tarih ve Toplum Yeni Yaklaşımlar 248, (Bahar 2009): 49-92.
Cora, Yaşar Tolga, “Asker-Vatandaşlar ve Kahraman Erkekler: Balkan Savaşları ve Birinci Dünya Savaşı Döneminde Beden Terbiyesi Aracılığıyla İdeal Erkeğin Kurgulanması”, Erkek Millet Asker Millet: Türkiye’de Militarizm, Milliyetçilik, Erkeklikler, ed. Nurseli Yeşim Sünbüllüoğlu. İstanbul: İletişim Yayınları, 2013: 45-74.
Cupers, Kenny. “Governing through nature: camps and youth movements in interwar Germany and the United States”, Cultural Geographies 15/2, (Nisan 2008): 173-205.
Demirci, Aliyar. “Tek Parti Döneminde Siyaset-Gençlik İlişkilerine Bir Örnek: Gençlik Teşkilatı Tasarıları”, AÜSBF Dergisi 58/2, (2003): 55-77.
Donson, Andrew. “Why Did German Youth Become Fascists? Nationalist Males Born 1900 to 1908 in War and Revolution”, Social History 31/3, (Ağustos 2006): 337- 358.
Gencer, Mustafa. “Von Hoff Paşa’nın Paramiliter Osmanlı Genç Dernekleri Umumi Müfettişliği”, Savaşanların Gözüyle Türk-Alman İttifakı (1914-1918), Ed. Necmettin Alkan ve Eyyub Şimşek. İstanbul: Kronik Kitap, 2018: 207-221.
Gillis, John R. “Contrasting Styles of English and German Youth, 1900-33”, History of Education Quarterly 13/3, (Güz 1973): 249-260.
Güven, İsmail. “Osmanlı’dan Günümüze İzciliğin Gelişimi ve Türk Eğitim Tarihindeki Yeri”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 36/1-2, (2003): 65- 73.
Herrmann, Ulrich. “Der "Jüngling" und der "Jugendliche" Männliche Jugend im Spiegel polarisierender Wahrnehmungsmuster an der Wende vom 19. zum 20. Jahrhundert in Deutschland”, Geschichte und Gesellschaft 11/2, (1985): 205-216.
Maksudyan, Nazan. “Agents or Pawns?: Nationalism and Ottoman Children during the Great War”, Journal of the Ottoman and Turkish Studies Association 3/1, (May 2016): 139-164.
Özçakır, Sabri. “Meşrutiyet Çocuklarının Yetiştirilmesinde Terbiyevî Oyunların Rolü”, OTAM 43, (Bahar 2018):141-164.
Özçakır, Sabri ve İbrahim Yıldıran. “II. Meşrutiyet Dönemi Beden Eğitiminde Çağdaş Dönüşümler (1908-1918”, SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 14/1, (2016): 15-28.
Sarısaman, Sadık. “Birinci Dünya Savaşı’nda İhtiyat Kuvveti Olarak Kurulan Osmanlı Genç Dernekleri”, OTAM 11, (2000): 439-501.
Sarısaman, Sadık. “Osmanlı Güç Dernekleri”, Abdülhaluk M. Çay Armağanı 2. Cilt, yay. haz. Atilla Şimşek ve Yaşar Kalafat. Ankara: Işık Ofset, 1998: 833-846.
Şirin, Funda Selçuk. “The Traumatic Legacy of the Balkan Wars for Turkish Intellectuals”, War and Nationalism, The Balkan Wars, 1912-1913 and Their Sociopolitical Implications, ed. Hakan Yavuz ve Isa Blumi. Utah: The University of Utah Press, 2013: 679-704.
Taşkesenlioğlu, M. Yasin. “Türkiye’de İzcilik Teşkilatı’nın Kuruluşu”, CTAD 10, (Güz 2009): 102-116.
Toprak, Zafer. “İttihat ve Terakki’nin Paramiliter Gençlik Örgütleri”, B.Ü. Beşerî Bilimler Dergisi VII, (1979): 95-113.
Toprak, Zafer. “1909 Cemiyetler Kanunu”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi 1. Cilt. İstanbul: İletişim Yayınları, 1983: 205-208.
Toprak, Zafer. “II. Meşrutiyet Dönemi’nde Paramiliter Gençlik Örgütleri”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi 2. Cilt. İstanbul: İletişim Yayınları, 1985: 377-381.
Toprak, Zafer. “Meşrutiyet ve Mütareke Yıllarında Türkiye’de İzcilik”, Toplumsal Tarih 52, (Nisan 1998): 13-20.
Ueberhorst, Horst. “The Importance of the Historians' Quarrel and the Problem of Continuity for the German History of Sport”, Journal of Sport History 17/2, (Yaz 1990): 232-244.
Ünder, Hasan. “30’ların Ders Kitaplarından ve Kemalizm’in Kaynaklarından Biri Millet-i Müsellaha ve Medeni Bilgiler”, Tarih ve Toplum 192/32, (Aralık 1999): 48-56.
Üstel, Füsun. “Türk Ocakları”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce IV: Milliyetçilik, der. Murat Gültekingil ve Tanıl Bora. İstanbul: İletişim Yayınları, 2009: 263-268.
Williams, John Alexander. “Ecstasies of the Young: Sexuality, the Youth Movement, and Moral Panic in Germany on the Eve of the First World War”, Central European History 34/2, (2001): 163-189.
Yetkin, Sabri. “İttihat ve Terakki’nin Paramiliter Gençlik Örgütleri: Osmanlı Genç Dernekleri ve Bunların Yayın Organlarındaki Milliyetçi Söylemler”, Mersin Üniversitesi 1. Ulusal Tarih Kongresi: Tarih ve Milliyetcilik, Bildiriler Kitabı. Mersin, 1997: 420-428.
Akcan, Erol. İttihat ve Terakki Fırkası’nın Paramiliter Gençlik Kuruluşları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2015.
Ateş, Sanem Yamak. Asker Evlatlar Yetiştirmek: II. Meşrutiyet Dönemi'nde Beden Terbiyesi, Askeri Talim ve Paramiliter Gençlik Örgütleri. İstanbul: İletişim Yayınları, 2012.
Beşikçi, Mehmet. Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Seferberliği. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2015.
Goltz, Colmar Von Der. Millet-i Müselleha (Ordu-Millet). yay. haz. İsmet Sarıbal. Çankırı: Çankırı Karatekin Ünversitesi Yayınevi, 2013.
Doğan, Atila. Osmanlı Aydınları ve Sosyal Darwinizm. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2006.
Dündar, Fuat. Modern Türkiye’nin Şifresi: İttihat ve Terakki’nin Etnisite Mühendisliği: 1913-1918. İstanbul: İletişim Yayınları, 2008.
Grüsshaber, Gerhard. The 'German Spirit' in the Ottoman and Turkish Army, 1908-1938: A History of Military Knowledge Transfer. Berlin/Boston: De Gruyter Oldenbourg, 2018.
Güler, Zeynep. “Osmanlı Ordusu’nun Modernleşmesinde von der Goltz Paşa’nın Rolü”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, 2017.
Hall, Richard. Balkan Savaşları 1912-1913, I. Dünya Savaşı’nın Provası. çev. M. Tanju Akad. İstanbul: Homer Kitabevi, 2003.
Kış, Salih. Osmanlı Ordusunda Alman Ekolü Von Der Goltz Paşa (1883-1895). Konya: Palet Yayınları, 2017.
Krethlow, Carl Alexander. Generalfeldmarschall Colmar Freiherr von der Goltz Pascha: Eine Biographie. Paderborn: Schoeningh Ferdinand GmbH, 2012.
Kurt, Ümit. Türk’ün Büyük, Biçare Irkı: Türk Yurdu’nda Milliyetçiliğin Esasları (1911 1916). İstanbul: İletişim Yayınları, 2012.
Özçakır, Sabri. II. Meşrutiyet Dönemi Beden Eğitiminde Çağdaş Dönüşümler. Ankara: Gazi Kitabevi, 2019.
Tunaya, Tarık Zafer. Türkiye’de Siyasal Partiler I. İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları, 1988.