RUSYA’NIN ARKTİKA POLİTİKASI BAĞLAMINDA KUZEY DENİZ ROTASI STRATEJİSİ

Küresel ısınma, 1990’lı yıllardan itibaren giderek artarak dünya üzerinde belirli coğrafi alanlarda değişimlere yol açmıştır. Bu alanlardan birisi de Arktika olmuş ve küresel iklim değişikliği ile bölgenin uluslararası politik dengeler açısından konumu önem kazanmıştır. Arktika bölgesi, buzulların erimesi ile beraber, sahip olduğu hidrokarbon kaynakları ve deniz yolu ulaşımındaki konumu nedeniyle dikkat çekmeye başlamıştır. Bu sebeplerden dolayı, Arktika, kıyıdaş devletler açısından yeni bir rekabet alanı oluşturmuştur. Arktika bölgesinde Rusya ile diğer kıyıdaş devletler arasında bazı sınır anlaşmazlıkları söz konusu olup, bu anlaşmazlıkların çözümü; tarafların farklı tezlere sahip olmaları ve bölgenin giderek artan önemi nedeniyle zor görünmektedir. Kıyıdaş devletlerin çoğunlukla NATO üyesi olması nedeniyle, Rusya, konuya Çin ve Orta Asya devletlerini de dahil ederek denge kurmak istemiştir. Çin açısından bölgenin önemi ekonomik temelli olmakla beraber, Rusya’nın bölgedeki çıkarları ile Çin’in çıkarları bazı noktalarda çelişmektedir. ABD ise, konuyu dikkatle takip etmekte olup, dünya üzerindeki yeni deniz rotalarını Çin’e kaptırmak istememektedir. Bu durum, ticaret savaşlarının akıbeti açısından önem taşımaktadır. Bu noktada, Rusya’nın bölge politikaları ve Kuzey Deniz Rotası stratejisi, hem bölgesel, hem de küresel dengeler açısından kritik role sahiptir. Bu çalışmada, Rusya’nın tarihsel süreçte ulusal güvenliği açısından önemli bir yere sahip olarak Arktika politikası ve bu bağlamda Kuzey Deniz Rotası stratejisi ele alınacaktır. Bu strateji çerçevesinde, Rusya’nın bölge politikaları, iş birliği arayışları ve Kuzey Deniz Rotası’nın Rusya açısından neden önemli olduğu değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Arktika, Rusya, Rus Dış Politikası, Kuzey Deniz RotaSI

NORTHERN SEA ROUTE STRATEGY OF RUSSIA WITHIN THE FRAMEWORK OF ARTIC POLICY

Global warming resulted in changes in particular geographical zones with a gradual increase since the 1990s. One of these zones is the Arctic and it has gained importance in terms of international political balances together with global climate change. The Arctic region has started to draw attention owing to its hydrocarbon resources and its location on sea route transportation together with the glacial melting. For this reason, the Arctic created a new zone for competition among the coastal states. Russia and other coastal states have border conflicts and resolution of these conflicts seems difficult since the conflicting parties have different arguments and the importance of the region is gradually increasing. As the coastal states are mostly member states of the NATO, Russia is trying to keep the balances by including other actors like China and the Central Asian states. The region has also an economic importance for China, yet Russia’s interests in the region conflict with the interests of China at some points. The United States on the other hand is carefully following up the developments in the region and does not want China to dominate the new global sea routes. This situation is significant for estimating the result of trade wars. Russia’s regional policies and its strategy for the Northern Sea Route have a critical role for regional and global balances. This study aims to deal with the Arctic policy of Russia, which has an important place for its national security in the historical course and its strategy for the Northern Sea Route. This study also discusses why Russia’s regional policies, the Northern Sea Route, and its search for cooperation are important for Russia within the context of this strategy.

Keywords:

Arctic, Russia, Russian Foreign Policy, Northern Sea Route,

PDF

___

Akhiyadov, Mokhmad (2019), “Yeni Bir Jeopolitik Mücadele Alanı: Arktik Bölgesi”, İNSAMER, 12.06.2019, Erişim Tarihi: 14.08.2021, Erişim Adresi: https://insamer.com/tr/yeni-bir-jeopolitik-mucadele-alani-arktik-bolgesi_2227.html.
Akpınar, Burcu Güçlü (2017), “Uluslararası Hukuk Çerçevesinden Arktik Güvenliği Politikalarının Analizi: Rusya ve ABD Örneği”, Savunma Bilimleri Dergisi, 16 (2), ss. 84-118.
BBC Türkçe (2021), “İklim krizi: Küresel ısınma ne demek, iklim değişikliğine dair göstergeler neler?”, 07.05.2021, Erişim Tarihi: 20.08.20201, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-51144765.
CNBC (2020), “Earth has hottest May on record, with 2020 on track to be one of the top 10 warmest years”, 05.06.2020, Erişim Tarihi: 20.08.20201, Erişim Adresi: https://www.cnbc.com/2020/06/05/climate-change-may-2020-is-hottest-month-on-record.html.
Discovering the Arctic, “Northwest and Northeast Passages?”, Erişim Tarihi: 11.08.2021, Erişim Adresi: https://discoveringthearctic.org.uk/arctic-challenges/troubled-water/northwest-northeast-passages/.
Erkan, Anıl Ç. & Eminoğlu, Ayça (2019), “Grand Strateji Olarak Kuşak ve Yol İnsiyatifinde Arktik: Kutup İpekyolu’nun Çin-Rusya Enerji İş Birliğindeki Rolü”, Akdeniz İİBF Dergisi, 2019 Özel Sayısı, ss. 145-173.
Euronews (2021), “Rekor sıcaklıklar, fırtınalar ve arktik kuşakta devam eden ısınma”, 16.07.2021, Erişim Tarihi: 20.08.20201, Erişim Adresi: https://tr.euronews.com/green/2021/05/14/avrupa-n-n-2020-iklimi-rekor-s-cakl-klar-f-rt-nalar-ve-arktik-kusakta-amans-zca-devam-eden.
Independent Türkçe (2021), “AB iklim değişikliği servisi: 2020 yılı, kayıtlardaki en sıcak yıl olan 2016 kadar sıcak geçti”, 08.01.2021, Erişim Tarihi: 20.08.20201, Erişim Adresi: https://www.indyturk.com/node/297271/ya%C5%9Fam/ab-iklim-de%C4%9Fi%C5%9Fikli%C4%9Fi-servisi-2020-y%C4%B1l%C4%B1-kay%C4%B1tlardaki-en-s%C4%B1cak-y%C4%B1l-olan-2016-kadar.
Kartal, Atahan B. & Dağıstan, Ferhat (2020), “Çin Kaynakları Açısından Çin Halk Cumhuriyeti’nin Arktik Politikası: Yüksek Kuzey’de Kar Dragonu”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, 16 (34), ss. 245-271.
Kavas, Alp Y. (2019), “Soğuk Savaş Sonrası Arktika Bölgesi Jeopolitiği ve Bölgesel İş Birliği Potansiyeli”, Akdeniz İİBF Dergisi, 2019 Özel Sayısı, ss. 25-44.
Kazokoğlu, Cüneyt (2014), “8 ülkenin gözü neden 'Kutup Bölgesi'nde?”, BBC Türkçe, 20.02.2014, Erişim Tarihi: 20.08.2021, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler/2014/02/140220_kutup_dairesi_enerji.
Kluge, Janis & Paul, Michael (2020), “Russia’s Arctic Strategy through 2035”, SWP Comment, 57, ss. 1-4.
Konyshev, Valery & Sergunin, Alexander & Subbotin, Sergei (2017), “Russia’s Arctic strategies in the context of the Ukranian crisis”, The Polar Journal, ss. 1-21.
Laruelle, Marléne (2020), “Russia’s Arctic Policy: A Power Strategy and Its Limits”, Russie. Nei. Visions, Mart 2020, 117, IFRI, ss. 1-29.
Lobner, Peter (2020), “Antarctica – What’s Under All That Ice?”, The Lyncean Group of San Diego, 07.01.2020, Erişim Tarihi: 13.08.2021, Erişim Adresi: https://lynceans.org/category/geography/.
Ministry of Transport of Russian Federation (2012), “The Federal Law of Shipping on the Water Area of the Northern Sea Route”, Erişim Tarihi: 20.08.2021, Erişim Adresi: http://www.nsra.ru/en/ofitsialnaya_informatsiya/zakon_o_smp.html.
Pitalev, Iliya (2020), “ABD’nin Arktik bölge ile ilgili iddiasına Rusya’dan yanıt”, Sputnik Türkçe, 17.05.2020, Erişim Tarihi: 20.08.2021, Erişim Adresi: https://tr.sputniknews.com/rusya/202005171042058744-abdnin-arktik-bolge-ile-ilgili-iddiasina-rusyadan-yanit/.
Rumer, Eugene & Sokolsky, Richard & Stronski, Paul (2021), “Russia in the Arctic- A Critical Examination”, Carnegie Endowment For International Peace, 29.03.2021, Erişim Tarihi: 20.08.2021, Erişim Adresi: https://carnegieendowment.org/2021/03/29/russia-in-arctic-critical-examination-pub-84181.
Sağsen, İlhan (2019), “Arktik bölgesi jeopolitiği”. Anadolu Ajansı, 22.04.2019, Erişim Tarihi: 20.08.2021, Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/analiz/arktik-bolgesi-jeopolitigi/1459727.
Seval, Hasan Fatih (2019), “Arktik Bölge’de Uluslararası Siyasi Düzen: Teorik Bir Yaklaşım”, Akdeniz İİBF Dergisi, 2019 Özel Sayısı, ss. 1-24.
Sohtaoğlu, Mete (2019), “Geleceğin Ortadoğu’su: ARKTİK”, Mücerret, 06.07.2019, Erişim Tarihi: 12.08.2021, Erişim Adresi: http://www.mucerret.com/yazarlar/gelecegin-ortadogusu-arktik/.
Sözcü (2021), “NASA iklim değişikliğini fotoğrafladı”, 05.01.2021, Erişim Tarihi: 10.08.2021, Erişim Adresi: https://www.sozcu.com.tr/2021/teknoloji/nasa-iklim-degisikligini-fotografladi-6197848/.
The Geography of Transport Systems, “Polar Shipping Routes”, Erişim Tarihi: 10.08.2021, Erişim Adresi: https://transportgeography.org/contents/chapter1/transportation-and-space/polar-shipping-routes/.
The World News Journal (2018), “Arktik’te Buzlar Eriyor, ‘Sular Isınıyor’”, 26.04.2018, Erişim Tarihi: 10.08.2021, Erişim Adresi: https://wnewsjournal.wordpress.com/2018/04/26/arktikte-buzlar-eriyor-sular-isiniyor/.
Yılmaz, Nihat & Çiftçi, Ali (2013), “Arktika Bölgesi’nin Siyasal Önemi ve Siyasal ve Hukuksal Statüsünün Karşılaştırmalı Değerlendirmesi”, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 31, ss. 1-16.