TÜRKİYE EKONOMİSİNDE AR-GE YATIRIMLARININ BÜYÜME SÜRECİ ÜZERİNDE ETKİSİ
Günümüz ekonomileri yoğun bir rekabet ile karşı karşıyadırlar. Bu durum sadece küreselleşmenin getirdiği rekabet değil aynı zamanda bilgi ve teknolojik alandaki gelişimin bir sonucudur.1980’li yıllardan itibaren popüler hale gelen içsel büyüme teorileri Ar-Ge’nin ekonomik büyümedeki rolünü gözler önüne sermiştir. Bu nedenle Ar-Ge’ye ayrılan paylar ve yapılan harcamalar büyümenin gerçekleşmesinde ve hızlanmasında önemli bir etken olarak öne çıkmaktadır. Bu çalışmada 1995-2019 yılları verileri kullanılarak Ar-Ge yatırımları patent ve yüksek teknoloji ihracatı gibi değişkenlerin zaman serileri analizleri kullanılarak ekonomik büyüme üzerindeki etkileri incelenmiştir. Yapılan Johansen Eşbütünleşme analizi ile değişkenler arası eşbütünleşme görülmüş ve uzun dönemde değişkenlerin birlikte hareket ettiği görülmüştür. Granger Nedensellik testi ile de değişkenler arası nedensellik ilişkisine bakılmış yüksek teknoloji ihracatının gayrisafi yurt içi hasılaya oranından patent başvuru sayısına tek yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiş diğer değişkenler arasında ise nedensellik ilişkisi bulunamamıştır. Son olarak toplu ve tek tek değişkenler arası En Küçük Kareler yöntemi regresyon analizi yapılmış toplu olarak açıklayıcılık düzeyi %25 iken model anlamsız buluşmuştur. Tekli analizde Ar-Ge yatırımları %23 açıklayıcılık düzeyinde ve %5 önem seviyesinde anlamlı bulunmuş ve diğer değişkenler ise açıklayıcılığı düşük ve anlamsız bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler:
Ar-Ge yatırımları, Ar-Ge göstergeleri, Ekonomik Büyüme, Zaman Serisi Analizleri
___
- AGHION, P., & HOWITT, P. (1992). A Model of Growth Through Creative Destruction. Econometrica, 323-351.
- AKINCI, M., & SEVİNÇ, H. (2013). Ar&Ge Harcamaları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: 1990 – 2011 Türkiye Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi The Journal of International Social Research, 7-17.
- ALTINTAŞ, H., & MERCAN, M. (2015). Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: OECD Ülkeleri Üzerine Yatay Kesit Bağımlılığı Altında Panel Eşbütünleşme Analizi*. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 345 - 376.
- BLANCO, L., PRIEGER, J., & GU, J. (2013). The Impact of Research and Development on Economic Growth and Productivity in the US States. Pepperdine University School of Public Policy Working Papers.
- ÇAPİK , E., & KAYGISIZ , A. D. (2018). Ar-Ge Harcamaları ve Yüksek Teknolojili Ürün İhracatının Büyümeye Etkisi: Türkiye Örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi / Journal of Management and Economics Research, 301-314.
- DERELİ, D. D., & SALĞAR , U. (2019). Ar-Ge Harcamaları ile Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme. Journal of Life Economics, 345-360.
- DUMAN, K., & AYDIN, K. (2018). Türkiye’de Ar-Ge Harcamaları ile Gsyih İlişkisi. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 49-66.
- GENÇ, M. C., & TANDOĞAN, D. (2020). Türkiye’de Ar-Ge’nin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Fourier Yaklaşımla Kalıntı Temelli Eşbütünleşme Testi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 339-348.
- GÜLMEZ, A., & AKPOLAT, A. G. (2014). Ar-Ge & İnovasyon ve Ekonomik Büyüme: Türkiye ve AB Örneği İçin Dinamik Panel Veri Analizi. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1-17.
- GÜLMEZ, A., & YARDIMCIOĞLU, F. (2012). OECD Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Eşbütünleşme ve Panel Nedensellik Analizi (1990-2010). Maliye Dergisi, 335-353.
- GROSSMAN, G. M., & HELPMAN, E. (1991). Trade, knowledge spillovers, and growth*. European Economic Review , 517-526.
- GROSSMAN, G. M., & HELPMAN, E. (1994). Endogenous Innovation in the Theory of Growth. Journal of Economic Perspectiv, 23-44.
- İĞDELİ, A. (2019). Ar-Ge ve Eğitim Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2517-2538.
- KÖSE, Z., & GÜLTEKİN, H. (2020). Ar-Ge Yatırımları, Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı ve Ekonomik Büyüme İlişkisi Üzerine Bir İnceleme: Seçilmiş OECD Ülkeleri. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 93-115.
- KORKMAZ, S. (2010). Türkiye’de Ar‐Ge Yatırımları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli ile Analizi. Journal of Yasar University, 3320‐3330.
- LICHTENBERG, F. R. (1992). R&D Investment and International Productivity Differences. NBER Working Paper Series, 1-37.
- LUCAS, R. E. (1988). On The Mechanics of Economic Development. Journal of Monetary Economics, 3-42.
- M.SOLOW, R. (1956). A Contribution to the Theory of Economic Growth. The Quarterly Journal of Economics, 65-94.
- OECD. (2021, Nisan 28). Organisation for Economic Co-operation and Development: https://data.oecd.org/rd/gross-domestic-spending-on-r-d.htm adresinden alındı
- ÖZCAN, B., & ARI, A. (2014). Araştırma-Geliştirme Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Veri Analizi. Maliye Dergisi, 39-55.
- ROMER, P. M. (1986). Increasing Returns and Long-Run Growth. The Journal of Political Economy, 1002-1037.
- ROMER, P. M. (1989). Endogenous Technological Change. NBER Working Paper Series.
- SAMIMI, A. J., & ALERASOUL, S. M. (2009). R&D and Economic Growth: New Evidence from Some Developing Countries. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 3464-3469.
- SÖKMEN, F. Ş., & AÇCI, Y. (2017). BRICS-T Ülkelerinde Ar-Ge Harcamalarının Ekonomik Büyümeye Etkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 83-100.
- SCHUMPETER, J. A. (1942). Capitalizm, Socializm and Democracy. London and New York: Routledge.
- TÜRK PATENT. (2021, Haziran 3). Türk Patent ve Marka Kurumu: https://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/statistics/ adresinden alındı
- WORLD BANK. (2021, Haziran 6). WORLD BANK DATA: https://data.worldbank.org adresinden alındı
- WORLD BANK. (2021, HAZİRAN 8). WORLD BANK:https://tcdata360.worldbank.org/indicators/mnfc.TX.VAL.TECH.MF.ZS? country=BRA&indicator=2010&viz=line_chart&years=1988,2019 adresinden alındı
- Yanrui, W. (2010). Innovation and Economic Growth in China. The University of Western Australia.
- YUMING, W., LI, Z., & JX, L. (2007). Cointegration and causality between R&D expenditure and economic growth in China: 1953-2004. International Conference on Public Administration.
- ISSN: 2602-2192
- Başlangıç: 2017
- Yayıncı: Ordu Üniversitesi