Uluslararası Hukukta Yapay Zekâ Teknolojisi

Teknolojik gelişmeler her geçen gün hayatımızı değiştirmekte ve şekillendirmektedir. İnsanoğlunun en önemli teknolojik keşiflerinden biri de yapay zekâdır. Yapay zekâ, hayatın birçok alanında kullanılan bir teknolojidir. Bilişim, tıp, sanayi ve hukuk gibi alanlarda aktif bir şekilde kullanılan bu teknolojiye artık evimizi süpürürken bile rastlamak mümkündür. Hızla gelişen teknoloji ile birlikte yapay zekâ da kendine yeni alanlar bulmaktadır. Bu çalışmada birçok alanda kullanılan yapay zekâ teknolojisinin uluslararası hukuk alanında kullanılıp kullanılamayacağı araştırılmıştır. Öncelikle yapay zekâ teknolojisi hakkında genel anlamda tanımlamalar yapılmış, devamında ise yapay zekânın, hukuk dâhil mevcut kullanım alanları örnekler ile birlikte değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeler referans alınarak yapay zekânın uluslararası hukuk disiplininde kullanılabileceği alanlar ile bu alanlarda nasıl kullanılabileceğine yönelik aşamalı yöntemler önerilmiştir. Son olarak da yapay zekânın uluslararası hukuk alanında kullanımına ilişkin riskler analiz edilmiştir. Günümüz teknolojisi ile birçok insanın hayatını etkileyecek kararlar verebilecek bir yapay zekâ oluşturmak henüz mümkün değildir. Ancak teknolojik gelişim hızı ve ihtiyaçlar dikkate alındığında konunun tartışılması ve nasıl olacağı konusunda fikirsel üretimlere başlanılması gerektiği düşünülmektedir. Bu çalışma da bu konuda bir altlık görevi üstlenerek genel bir perspektif sunmayı hedeflemiştir.

Anahtar Kelimeler:

Teknoloji, Yapay Zekâ, Uluslararası Hukuk

Artificial Intelligence Technology in International Law

The Technological advancements are constantly shaping and transforming our lives. One of the most significant technological discoveries made by humankind is artificial intelligence (AI). AI is a technology that is actively used in various areas of life, including information technology, medicine, industry, and law. Nowadays, we even encounter AI in everyday tasks like cleaning our homes. With the rapid development of technology, AI is finding new applications in different fields. This study explores the potential use of AI technology in the field of international law. Initially, general definitions and explanations of AI technology were provided, followed by an evaluation of its current usage in various areas, including law, with the support of examples. Based on these assessments, potential areas within the discipline of international law where AI could be utilized were identified, and progressive methods for incorporating AI into these areas were proposed. Lastly, an analysis of the risks associated with the use of AI in international law was conducted. With today's technology, it is not yet possible to create an artificial intelligence that can make decisions that will affect the lives of many people. However, considering the speed of technological development and needs, it is thought that the subject should be discussed and intellectual productions should be started on how it will be. This study aims to present a general perspective by acting as a base on this subject.

Keywords:

Technology, Artificial İntelligence, İnternational Law,

PDF

___

AKYASAN BİRSEN, Gönül (2020), "Sosyal Medyada Paylaşılan İçerik Nedeniyle Kişilik Hakkı İhlalleri", Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
ALTIN ÖZTÜRK, Gülnihal (2013), "Uluslararası Çatışma Bölgeleri: Doğu Türkistan ve İnsan Hakları İhlalleri", Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi, S.1(1), ss.67-79.
ASLAN, Mesut ve YILDIZ, Abdülaziz (2021), "Yapay Zekâ'nın Uluslararası İlişkiler Alanında Yarattığı Değişimler", Third Sector Social Economic Review, S.56(4), ss.2401-2416.
AYGÜL, Musa (2004), "Milletlerarası Ticarî Sözleşmelerde Lex Mercatoria’nın Uygulanması", Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.12(3-4), ss.45-85.
CAN, Mücella (2019), "İnsan Hakları ve Demokrasi Arasındaki İlişkinin Felsefi Analizi", Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.22(4), ss.2155-2167.
CANER, Oğuz (2016), "Uluslararası Gözetim Sözleşmesi", Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, S.3(22), ss.563-583.
CHRISTENSEN, Chris (2013), "Review of Biographies of Alan Turing", Cryptologia, S.37(4), ss.356-367.
ÇEÇEN, Anıl (2020), İnsan hakları, Astana Yayınları, Ankara, 5. Baskı.
ÇİFTÇİOĞLU, Ceylan ve BOZKURT, Ömer (2021), "İnsan Haklarının Etik İle İlişkisi", Turkish Academic Research Review, S.6(2), ss.661-696.
DEDE, Abdulbâki (2019), "Sosyal Bilimlerde Etik Sorunlar", Mukaddime, S.10(2), ss.711-714.
DEMETRİOU, A. Georgios (2011), "Mobile Robotics İn Education And Research", Mobile Robots-Current Trends (Ed. Zoran Gacovski), İntechOpen, Rijeka, ss.27-48.
DÖNMEZ, Fazlı Enes (2021), "Uluslararası Ticari Sözleşmelerin Hazırlanması ve Uyuşmazlık Çözüm Yolları", Malatya Turgut Özal Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Dergisi, S.2(1), ss.1-24.
ERDOĞAN, Gökhan (2021), "Yapay zekâ ve Hukukuna Genel Bir Bakış", Adalet Dergisi, S.66, ss.117-192.
EREN, T. Mesut (2021), "Türkiye ile Avrupa Birliği Arasındaki Gümrük Birliği’nin Gatt’ın XXIV. Maddesine Aykırılığı ve Olası Sonuçları", Marmara Üniversitesi Avrupa Topluluğu Enstitüsü Avrupa Araştırmaları Dergisi, S.29(1), ss.117-139.
ESEN, Gülsüm (2019), "Yapay Zekâ: Geçmişi ve Geleceği", Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.19(1), ss.308-311.
FINK, Michele (2020), "Legal Analysis of International Trade Law and Digital Trade", Dırectorate - General for External Polıcıes Polıcy Department (E-Document), https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2020/603517/EXPO_BRI(2020)603517_EN.pdf (Erişim Tarihi: 21.06.2023).
GEYİK, Hatice (2016), "Devletlerin İnsancıl Hukuk Kurallarının İhlâli Nedeniyle Sorumluluğu", Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.24(2), ss.57-91.
GOLDFARB, Avi ve Trefler, Dan (2018), "How Artificial İntelligence İmpacts İnternational Trade", World Trade Report, ss. 140-149.
GÖKMEN, Aytaç (2012), "Tarife ve Tarife Dışı Engeller: Uluslararası Ticaret Uygulamaları, Ayırt Edici Özellikler ve Türkiye", Ekonomi Bilimleri Dergisi, S.5(1), ss.16-28.
GULYAMOV, Said ve BAKHRAMOVA Mokhinur (2022), "Digitalization of International Arbitration and Dispute Resolution by Artificial Intelligence", World Bulletin of Management and Law, S.9, ss.79-85.
GÜNEŞ, Ahmet (2012), "Uluslararası Çevre Hukuku Üzerine Bir İnceleme", Journal of Istanbul University Law Faculty, S.70(1), ss.83-114.
GÜNTAY, Vahit (2020), "Geleceğin Güvenliğinde Yapay Zekânın Askerileştirilmesi ve Uluslararası Hukuk", TASAM 6. Güvenlik Konferansı Tebliğ Özet Kitapçığı, 5-6 Kasım 2020, İstanbul, ss.41.
GÜVEN, Koray (2014), "Lex Mercatorıa and Internatıonal Arbıtratıon", Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülten, S.34(2), ss.1-57.
HAMET, Pavel ve TREMBLAY, Johanne (2017), "Artificial intelligence in medicine", Metabolism Journal, S.69, ss.36-40.
İNCE, Hüseyin, İMAMOĞLU, S. Esin ve İMAMOĞLU, S. Zeki (2021), "Yapay Zekâ Uygulamalarının Karar Verme Üzerine Etkileri: Kavramsal Bir Çalışma", International Review of Economics and Management, S.9(1), ss.50-63.
İŞLER, Buket ve KILIÇ, Mehmet (2021), "Eğitimde Yapay Zekâ Kullanımı ve Gelişimi", Yeni Medya Elektronik Dergisi, S.5(1), ss.1-11.
İYİGÜN, Necla Öykü (2021), "Yapay Zekâ ve Stratejik Yönetim", TRT Akademi, S.6(13), ss.675-679.
KARMAZA, O. Oleksandra, KOROİED, O. Sergi, MAKHİNCHUK, M. Vitalii, STRİLKO, Valentyna ve IOSYPENKO, T. Solomiia (2021), "Artificial İntelligence İn Justice", Linguistics and Culture Review, S.5(4), ss.1413-1425.
KAYMAK, S. Kübra Nur ve ÇUBUKÇU, Gökçin (2020), "Apple Logosunun Değişim Süreci ve Apple İçin Alternatif Bir Logo Tasarım Uygulaması ve Ölçümlenmesi", International Design and Art Journal, S.2(1), ss.49-66.
KAYPAK, Şafak (2012), "Çevre Hukukunun Ulusal ve Uluslararası Boyutları", Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.(10), ss.205-242.
KIR, Şeyda ve ŞENOCAK, Dilek (2022), "Açık ve Uzaktan Öğrenme Sistemlerinde Yapay Zekânın Öğrenen Destek Hizmeti Bağlamında Kullanımı", Dijital Teknolojiler ve Eğitim Dergisi, S.1(1), ss.36-56.
KORU, Onur (2021), "Uluslararası Sözleşme Metinleri Kapsamında: Ciddi Ölçüde Sınır Aşan Çevresel Kirliliğe Neden Olma Yasağı Üzerine Gelişmelerin Değerlendirilmesi", İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.7(2), ss.289-314.
KUIPERS, Benjamin, FEIGENBAUM, A. Edward, HART, E. Peter, NILSSON, J. Nils, "Shakey: From Conception to History", Ai Magazine, S.38(1), ss.88-103.
MIJWEL, M. Maad (2015), “History of Artificial Intelligence”, Computer Science, College of Science, S.1(1), ss.1-5.
MURATOĞLU, Tahir (2016), "Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Kuruluşu, Görevleri ve Yargılama Usulü", Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, S.(27), ss.307-364.
ÖZTÜRK DİLEK, Gizem (2019), "Yapay Zekâ’nın Etik Gerçekliği", Ankara Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, S.2(4), ss.47-59.
PEKEL, Abdulkadir (2019), "İnsan Haklarının Evrenselliği ve Kültürel Görecelilik", Liberal Düşünce Dergisi, S.24(96), ss.111-118.
PİRİM, Harun (2006), "Yapay Zekâ", Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, S.1(1), ss.81-93.
RORY, Cellan-Jones (2014), “Hawking: Yapay Zekâ İnsanlığın Sonunu Getirebilir”, BBC NEWS (E-Haber), https://www.bbc.com/turkce/haberler/_hawking_yapay_zeka (Erişim Tarihi: 20.10.2022).
SARIOGLU, Burcu ve DEVELİ, E. İldem (2022), "Pazarlamada Kampanya Yönetimi ve Yapay Zekâ Kullanımı", Uluslararası Halkla İlişkiler ve Reklam Çalışmaları Dergisi, S.5(2), ss.91-124.
SHUBHENDU, S. Shukla ve VİJAY, Jaiswal (2013), "Applicability of artificial intelligence in different fields of life", International Journal of Scientific Engineering and Research, S.1(1), ss. 28-35.
SUCU, İpek ve ATAMAN, Elif (2020), "Dijital Evrenin Yeni Dünyası Olarak Yapay Zeka ve Her Filmi Üzerine Bir Çalışma", Yeni Medya Elektronik Dergisi, S.4(1), ss.40-52.
ŞEKER, Ensar (2020), "Yapay Zekâ Tekniklerinin/Uygulamalarının Siber Savunmada Kullanımı", Uluslararası Bilgi Güvenliği Mühendisliği Dergisi, S.6(2), ss.108-115.
TAŞDEMİR, Fatma (2016), "Devlet Merkezli Uluslararası Hukuk Sistemi ve Devlet Dışı Silahlı Aktörler", Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.11(2), ss.85-120.
TOPAL, Çağatay (2017), "Alan Turing'in Toplumbilimsel Düşünü: Toplumsal Bir Düş Olarak Yapay Zekâ", Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, S.57(2), ss.1340-1304.
TURAN, Tülay, KEMALOĞLU, Nazan ve KÜÇÜKSİLLE, Ecir (2020), "Hukuk’ta Yapay Zekâ: Çalışmalar ve Gelecek Öngörüleri", Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, S.11(2), ss.246-255.
UZUN, Tuğçe (2020), "Yapay Zekâ ve Sağlık Uygulamaları", İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.3(1), ss.80-92.
VARLİ, Nazife (2020), "Kültürlerin İnsan Hakları İhlallerine Etkileri ve Çözüm Önerisi", Journal of Human and Social Sciences, S.3(2), ss.622-638.
WALLACE, S. Richard (2009), "The anatomy of ALICE", Parsing The Turing Test: Philosophical and Methodological Issues in the Quest for the Thinking Computer (Ed. Robert Epstein, Gary Roberts, Grace Beber), Springer, Netherlands, ss.181-210.
WİLLİAMSON, Ben (2016), "Digital Education Governance: Data Visualization, Predictive Analytics, and ‘Real-Time’Policy İnstruments", Journal of education policy, S.31(2), ss.123-141.
YAKİN, Muhammed ve LİNDEN, Kelly (2021), "Adaptive E‐learning Platforms Can İmprove Student Performance and Engagement İn Dental Education", Journal of Dental Education, S.85(7), ss.1309-1315.
YARDIMCIOĞLU, Mahmut ve ŞITAK, Başak (2020), "Yapay Zekâ Teknolojisinin Muhasebe Alanına Yansımaları: Literatür İncelemesi", Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.5(2), ss.342-353.
YILMAZEL, Sefa Can (2022), "Yapay Zekâ Çağında Diplomasi", Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, S.132(260), ss.91-112
YİRMİBEŞOĞLU, Ş. Gözde ve YAŞAR DİNÇER, Fatma Cande (2018), "Uluslararası Ticaret Bağlamında Klasik Realizm, Neo-Realizm ve Neo-Liberalizm", Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.3, ss.114-127.