Örgütsel Muhalefet ve Sonuçları Üzerine Bir İnceleme

Örgütler, insanlardan oluşan sosyal yapılardır. Örgütlerin, önceden belirlenen amaçlara ulaşabilmeleri, rakipleri karşısında rekabet üstünlüğü elde edebilmeleri ve devamlılıklarını sağlayabilmeleri açısından sahip oldukları insan kaynağı önemli bir yere sahiptir. Çalışanlar, örgütte yer alan politikalar, uygulamalar, süreçler vb. ile ilgili olarak örgütünden ayrı fikir ve görüşlere sahip olabilirler. Bu durumda, örgütsel muhalefet davranışı gündeme gelmektedir. Çalışanlar, sahip olduğu muhalif görüşlerini, örgüt içerisindeki veya örgüt dışındaki taraflara ifade edebilirler. Örgütsel davranış çalışmaları, örgütlerdeki çalışan davranışlarını anlamak ve yönetim ve organizasyon alanındaki bilgi birikimine katkı sağlamak açısından önemlidir. Örgütsel davranış alanında, üzerine çalışmalar yapılan konulardan biri de örgütsel muhalefettir ve örgütsel muhalefet davranışı bazı olumlu ve olumsuz sonuçlara yol açabilmektedir. Bu çalışmanın amacı, örgütlerde ortaya çıkan muhalefet davranışını ve bu davranışın sonuçlarını literatür çerçevesinde açıklamaktır. Bu amaç doğrultusunda öncelikle, örgüt, muhalefet ve örgütsel muhalefet kavramları üzerinde durulmuştur. Ardından, örgütsel muhalefeti tetikleyen olaylar ve örgütsel muhalefet stratejileri açıklanmıştır. Bu açıklamalardan sonra, literatürde örgütsel muhalefet ile ilgili yapılan çalışmalara ve örgütsel muhalefetin sonuçlarına yer verilmiştir. Son olarak, örgütsel muhalefet hakkında genel bir değerlendirme yapılmış ve önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Muhalefet, Örgüt, Örgütsel Davranış, Örgütsel İletişim, Örgütsel Muhalefet

A Review on Organizational Dissent and its Consequences

Organizations are social structures comprised of individuals. Human resources hold a significant position in enabling organizations to achieve predetermined goals, gain a competitive advantage over competitors, and ensure their continuity. Employees may have different ideas and opinions from their organization regarding policies, practices, processes, etc. in the organization. In this case, organizational dissent behavior comes to the fore. Employees can express their dissenting opinions to audiences within the organization or external audiences. Organizational behavior studies are important in understanding employee behaviors in organizations and contributing to knowledge in the field of management and organization. In the field of organizational behavior, one of the subjects studied is organizational dissent, and organizational dissent behavior can lead to some positive and negative consequences. The aim of this study is to explain the dissent behavior in organizations and the consequences of this behavior within the framework of the literature. Firstly, the concepts of organization, dissent, and organizational dissent are emphasized. Subsequently, the events that trigger organizational dissent and the strategies employed in organizational dissent are explained. Following these explanations, existing literature on organizational dissent and its consequences are discussed. Lastly, a comprehensive evaluation of organizational dissent is provided, along with recommended suggestions.

Keywords:

Dissent, Organization, Organizational Behavior, Organizational Communication, Organizational Dissent,

PDF

___

ABBAS, Qamar., SOOMRO, Hassan J. ve SHAR, Ameer H. (2020), “Role of Affinity Seeking Behavior Strategies in Predicting Organizational Dissent mediated by Empowerment Justice among Teaching Assistants/Research Associates of Various Public Sector Universities of Sindh”, South Asian Journal of Management Sciences, S.14(2), ss.247-262.
ACARAY, Ali (2018a), “Örgütsel Muhalefet Üzerine Pozitif Psikolojik Sermayenin Etkisi: Eğitim Sektöründe Bir Çalışma”, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.6(ICEESS’18 Özel Sayısı), ss.83-91.
ACARAY, Ali (2018b), “Örgütsel Muhalefetin Kişisel Değerler ve Psikolojik İyi Oluş İle İlişkisinin İncelenmesi” BMIJ, S.6(3), ss.171-189.
AGUN, Hazel (2020), “A Qualitative Study on the Antecedents and Consequences of Organizational Dissent in the IT Sector”, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
BAKAN, İsmail, DOĞAN, İnci F. ve PURLU, Akif (2019), “Örgütlerde İletişim Tarzının Çalışanların Muhalif Davranışları Üzerindeki Etkisi”, BMIJ, S.7(5), ss.2225-2247.
BELDEK, Emine G. (2017), “Örgütsel Özdeşleşmenin Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Muhalefet ile İlişkisi: Görgül Bir Araştırma”, Örgütsel Davranış Araştırmaları Dergisi, S.2(1), ss.16-47.
EROĞLU, Şeyma G. ve ALGA, Erdal (2017), “Örgütsel Muhalefetin Örgütsel Değişim Üzerindeki Etkisi: Hizmet Sektörü Örgütlerinde Bir Araştırma”, Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, S.3(3), ss.140-158
GARNER, Johny T. (2013), “Dissenters, Managers, and Coworkers: The Process of Co-Constructing Organizational Dissent and Dissent Effectiveness”, Management Communication Quarterly, S.27(3), ss.373-395.
GOODBOY, Alan K. (2011), “Instructional Dissent in the College Classroom”, Communication Education, S.60(3), ss.296-313.
GÜNEY, Salih (2015), Örgütsel Davranış, Nobel Yayıncılık, İstanbul, 3. Baskı.
HALENS-HART, Rose ve DOLECHEK, Rachel (2022), “Introduction to Professional Development: A Business Communication Approach”, Open Educational Resources, Fort Hays State University Press, Cansas City (US), S.5, https://scholars.fhsu.edu/all_oer/5 (Erişim Tarihi: 16.03.2023).
İZGÜDEN, Dilruba ve ERDEM, Ramazan (2018), “Hastane Çalışanlarında İletişim Doyumunun Örgütsel Muhalefet Davranışları Üzerine Etkisi”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, S.21(2), ss.243-272.
KASSING, Jeffrey W. (1997), “Articulating, Antagonizing, and Displacing: A Model of Employee Dissent”, Communication Studies, S.48(4), ss.311-332.
KASSING, Jeffrey W. (1998), “Development and Validation of the Organizational Dissent Scale”, Management Communication Quarterly, S.12(2), ss.183-229.
KASSING, Jeffrey W. (2002), “Speaking Up: Identifying Employees’ Upward Dissent Strategies”, Management Communication Quarterly, S.16(2), ss.187-209.
KASSING, Jeffrey W. (2008), “Consider This: A Comparison of Factors Contributing to Employees’ Expressions of Dissent”, Communication Quarterly, S.56(3), ss.342-355.
KASSING, Jeffrey W. ve ARMSTRONG, Todd A. (2002), “Someone’s Going to Hear About This Examining the Association between Dissent-Triggering Events and Employees’ Dissent Expression”, Management Communication Quarterly, S.16(1), ss.39-65.
KASSING, Jeffrey W. ve AVTGIS, Theodore A. (1999), “Examining the Relationship between Organizational Dissent and Aggressive Communication”, Management Communication Quarterly, S.13(1), ss.100-115.
KASSING, Jeffrey W. ve DICIOCCIO, Rachel L. (2004), “Testing a Workplace Experience Explanation of Displaced Dissent”, Communication Reports, S.17(2), ss.113-120.
KASSING, Jeffrey W., PIEMONTE, Nicole M., GOMAN, Carmen C. ve MITCHELL, Curtis A. (2012), “Dissent Expression as an Indicator of Work Engagement and Intention to Leave”, Journal of Business Communication, S.49(3), ss.237-253.
KAVUKOĞLU, Tutku E. ve DÖNMEZ, Elif (2021), “Sağlık Çalışanlarının Psikolojik Sözleşme Düzeyinin Örgütsel Muhalefet ile İlişkisi”, ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, S.8(19), ss.9-22.
KAYA, Harun (2008), “Kamu ve Özel Sektör Kuruluşlarının Örgütsel Kültürünün Analizi ve Kurum Kültürünün Çalışanların Örgütsel Bağlılığına Etkisi: Görgül Bir Araştırma”, Maliye Dergisi, S.155, ss.119-143.
KOÇEL, Tamer (2018), İşletme Yöneticiliği, Beta Yayıncılık, İstanbul, 17. Baskı.
NAKTİYOK, Serkan (2019), “Örgütsel Muhalefet”, Örgütsel Davranış Düzleminde Güncel Kavramlar (Ed. Canan Nur Karabey, Gökhan Kerse), Gazi Kitabevi, Ankara, ss.167-193.
OXFORD LEARNER’S DICTIONARY (2021), Oxford Advanced Learner’s Dictionary, https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/dissent_1?q=dissent (Erişim Tarihi: 02.05.2021).
ÖTKEN, Ayşe B. ve CENKÇİ, Tuna (2013), “Beş Faktörlü Kişilik Modeli ve Örgütsel Muhalefet Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma”, Öneri Dergisi, S.10(29), ss.41-51.
ÖZDEMİR, Murat (2010), “Ankara İli Kamu Genel Liselerinde Görev Yapan Yönetici ve Öğretmenlerin Örgütsel Muhalefete İlişkin Görüşleri”, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
ÖZDEMİR, Murat (2013), “Genel Liselerde Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Muhalefete İlişkin Görüşleri: Ankara İli Örneği”, Eğitim ve Bilim Dergisi, S.38(168), ss.113-128.
PAYNE, Holly J. (2007), “The Role of Organization-Based Self-Esteem in Employee Dissent Expression”, Communication Research Report, S.24(3), ss.235-240.
PIANESI, Adriano (2017), “Is Organizational Dissent Important? The Consequences of Speaking Up When You Disagree at Work”, Smart Brief Corporate Web Page (E-Article), 14 December 2017, https://www.smartbrief.com/original/2017/12/organizational-dissent-important-consequences-speaking-when-you-disagree (Erişim Tarihi: 21.06.2021).
SAZKAYA, Merve K. ve TUĞRUL, Eray (2022), “The Moderating Role of Perceived Supervisor Support on the Relationship Between Organizational Dissent and Intention to Leave”, Istanbul Management Journal, S.93, ss.21-37.
TDK – TÜRK DİL KURUMU (2021), Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük, TDK Yayını, Ankara, https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 02.05.2021).
TUNCER, Murathan ve YILDIRIM, Mustafa (2022), “Ulusal Kültürün Örgütsel Muhalefet Üzerine Etkisi: Bir Kamu Kurumunda Saha Çalışması”, İşletme Araştırmaları Dergisi, S.14(3), ss.2704-2722.
ÜLGEN, Hayri ve MİRZE, S. Kadri (2014), İşletmelerde Stratejik Yönetim, Beta Yayıncılık, İstanbul, 7. Baskı.
YILDIRIM, Ahmet (2020), “Örgütsel Adalet Algısının Örgütsel Muhalefet Davranışına Etkisi: Eğitim Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.25(2), ss.203-219.
YILDIRIM, Ahmet ve TOKGÖZ, Aytekin (2020), “Kayırmacılık Algısının Örgütsel Muhalefet Davranışı Üzerindeki Etkisi”, Alanya Akademik Bakış Dergisi, S.4(3), ss.541-560.
YILDIRIM, Mehmet ve DENİZ, Mehmet (2020), “Çalışanların Örgütsel Demokrasi Algılarının Örgütsel Muhalefet Davranışına Etkisi: Bir Alan Araştırması”, Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, S.6(24), ss.397-413.
YOL, Öznur ve ZİNCİRLİ, Muhammed (2022), “Öğretmen Algılarına Göre Örgütsel Muhalefet ve Örgütsel Dışlanma Arasındaki İlişki”, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S.23(3), ss.1898-1920.
ZENGİN, Yunus (2019), “Örgütsel Muhalefet”, Olumsuz Boyutlarıyla Örgütsel Davranış (Ed. Erdoğan Kaygın, Gözde Kosa), Eğitim Yayınevi, Konya, ss.317-338.