Türk Devlet Geleneğinde Ahilik Teşkilatı’nın Yeri ve Önemi

Çalışmanın konusu Türk tarihinde oldukça önemli bir yere sahip olan ve uzun yıllar varlığını sürdürerek tarihte kalıcı izler bırakan Ahilik Teşkilatı’nın Türk devlet geleneği içindeki yeri ve önemidir. Çalışmanın amacı bir benzetme yapmak gerekirse tıpkı bir joker gibi nerede bir ihtiyaç nerede bir eksik varsa bunu tamamlamak için her an hazır bekleyen, tarihimize birçok uygulama ve kültürü mirası bırakan bu teşkilatın kökeni, gelişimi, etkilerini ve yüzlerce yıllık bir geleneğe dayanan Türk devlet geleneğinde nasıl bir konumda olduğunu incelemektir. İnceleme yaparken araştırma yöntemi olarak literatür taraması kullanılmıştır. İncelemeler sonucunda görülmektedir ki yüzyıllarca varlığını sürdüren Ahilik Teşkilatı, Türk devlet geleneğinde de Türk tarihinin tamamında da oldukça önemi bir role sahip olmuş büyük etkiler yaratmıştır. İlk Türk devletlerinin kurulmasıyla oluşmaya başlayan Türk devlet geleneğinin güçlenmesi ve devamlılığında en önemli kurumlardan biri Ahilik Teşkilatı olmuştur. Türk devlet geleneğini inşa eden toplumsal yapı ve kültür, inanç, bağımsızlık hedefi gibi unsurlar Ahilik Teşkilatı’nın da en temel unsurları olmuş ve teşkilat bu çerçevede uygulamalar geliştirerek aynı zamanda devlet geleneğinin güçlenmesine de hizmet etmiştir. Halk ve devlet birlikteliğinin esas alındığı Türk devlet geleneğinde Ahilik Teşkilatı’nın, bu anlayışı oldukça güçlendirici bir kurum olduğu görülmektedir. Çünkü Ahilik Teşkilatı halkın eğitimi, istihdamı, güvenliği gibi birçok ihtiyacını karşılayan ve en temel gayesi mükemmel topluluklar yetiştirmek olan bir teşkilattır.

Anahtar Kelimeler:

Ahilik Teşkilatı, Devlet, Yönetim, Fütüvvet Teşkilatı, Ticaret

The Place and Importance of the Ahilik Organization in Turkish State Tradition

The subject of the study is the place and importance of the Ahi Organization, which has a very important place in Turkish history and left permanent traces in history by continuing its existence for many years, in the Turkish state tradition. The aim of the study, to make an analogy, is the origin, development, effects of this organization, which is always ready to complete wherever there is a need or a deficiency, just like a joker, and has left a legacy of many practices and cultures to our history, and what kind of a role it has in the Turkish state tradition, which is based on a tradition of hundreds of years. to examine its position. The research method used for analysis was a literature review. As a result of the examinations, it is seen that the Ahi Organization, which has existed for centuries, has had a very important role in the Turkish state tradition and in the whole of Turkish history and has had significant effects. One of the most important institutions in the strengthening and continuity of the Turkish state tradition, which started to be formed with the establishment of the first Turkish states, was the Ahi Organization. Elements such as the social structure and culture, belief, and the goal of independence that built the Turkish state tradition have also been the most fundamental elements of the Ahi Organization and the organization has also served to strengthen the state tradition by developing practices within this framework. In the Turkish state tradition, which is based on the unity of the people and the state, it is seen that the Ahi Organization is an institution that strengthens this understanding. Because the Ahi Organization is an organization that meets many needs of the people such as education, employment and security, and its main aim is to raise perfect communities.

Keywords:

Ahilik Organization, State, Administration, Fütüvvet Organization, Ttrade Commerce,

PDF

___

AKÇAKAYA, Murat (2018), “Ahi Teşkilatı”, Türk-İslam Tarihinde Yönetim Uygulamaları (Ed. Murat Akçakaya), Gazi Kitapevi, Ankara, ss.411-494.
AKSOY, Aysel (2018), “13. ve 14. Yüzyılda Anadolu’da Ahi Teşkilatı Etkisi ve Siyaseti”, Medeniyet ve Toplum Dergisi, S.2(1), ss.19-35.
ARSLAN, Hüseyin (2015), “Ahilik Teşkilatı’nın Sosyo-İktisadi Yapısı ve Örneklik Değeri”, Akademik Bakış Dergisi, S.49, ss.248-272.
AYİŞ, Mehmet Şirin (2019), “Anadolu’nun İslamlaşmasında Ahi Evren ve Ahiliğin Rol Modelliği”, Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.1(13), ss.91-116.
AYİŞ, Mehmet Şirin (2021), “Anadolu’nun İslamlaşmasında Ahi Evren ve Ahiliğin Rol Modelliği”, Ahi Evran (Ed. Hakan Sarı, Yusuf Koşar), Ihlamur Yayınevi, İstanbul, ss.225-242.
BALCI, Deniz (2019), “Bir Kurum ve Eğitim Örneği Olarak Ahilik Teşkilatında Eğitim”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.33(46), ss.363-384.
BALCI, Deniz (2021), “Ahilik Kültürü”, Ahi Evran (Ed. Hakan Sarı, Yusuf Koşar), Ihlamur Yayınevi, İstanbul, ss.67-84.
BAYRAM, Mikail (1991), Ahi Evran ve Ahi Teşkilatının Kuruluşu, Damla Yayınevi, Konya.
BEKÇİ, İsmail, APALI, Ali ve ÇULCU, Tuğba (2021), “Ahilik Sisteminin Gelişimi ve Mali Yapısı ile 1872-1875 Yıllarına Ait Ahi Evran Vakfının Muhasebe Kayıtlarının İncelenmesi”, Bilimname, S.3, ss.273-304.
BULUT, Ersin (2009), “Anadolu Selçuklu Devleti Zamanında Kurulan Sosyal Müesseselerin Devlet Yönetimine Etkileri”, Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars.
ÇETİN, Nurullah (2021), “Gökhan Maraş’ın Ahi Evran Romanı”, Ahi Evran (Ed. Hakan Sarı, Yusuf Koşar), Ihlamur Yayınevi, İstanbul, ss.312-319.
ÇOBAN, Mustafa (2018), “Değerler Eğitimi ve Ahilik İlkeleri”, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.4(1), ss.87-102.
DURAK, İbrahim ve YÜCEL, Atilla (2010), “Ahiliğin Sosyo-Ekonomik Etkileri ve Günümüze Yansımaları”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.15(2), ss.151-168.
ESMER, Yusuf ve ALAN, Mehmet Asif (2018), “Ahilik Teşkilatı’nda Kalite Yönetim Anlayışı”, Sosyal Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, S.6(2), ss.X(1-15).
GÜNEY, Adnan (2002), “Türk Siyasal Kültüründe Devlet Anlayışı”, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
KALELİ, Hüseyin ve TOPUZ, Hüseyin (2010), “Eski Türk Devletlerinde Sosyal Devlet Geleneği ve Ahilikte Esnaf Sandığının Rolü”, Ahmet Yesevi Üniversitesi Habarşısı, S.1-2(67-68), Haypbı3-Cayip 2010, Türkistan-Kazakistan.
KARAMAN, Ramazan (2004), “Türk Ahi Teşkilatının İşleyişi ve Çorum Tarihinde Ahilik”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.1, ss.93-109.
KARASOY, Yakup (2003), “Ahi Kelimesi ve Türk Kültüründe Ahilik”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S.15, ss.355-376.
KAYA, Umut (2013), “Değerler Eğitiminde Bir Meslek Teşkilatı: Ahilik”, Değerler Eğitimi, S.11(46), ss.41-69.
KIYAK, Abdulkadir (2017), “İslam’ın Yardımlaşma ve Dayanışma Prensibinin Sosyal Hayata Aksettirilmesinde Ahiliğin Rolü: Fütüvvetnâmeler Ekseninde”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, S.6(5), ss.2494-2511.
KIZILER, Hamdi (2015), “Osmanlı Toplumunun Sosyal Dinamiklerinden Ahilik Kurumu”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, S.4(2), ss.408-423.
KÖKENİ, Arif Hüdai ve ÖRNEK BÜKEN, Nüket (2018), “Ahi Evran ve Ahilik ile Hekimlik Ahlakı Üzerine Bir Değerlendirme”, Lokman Hekim Dergisi, S.8, ss.54-70.
OKUMUŞ, Ejder, SARITAŞ, Kamil, YORULMAZ, Ayşe, HAZAR, Fatma ve ALTAY, Şeyma (2018), “Ahilik Kültürü ve Günümüze Yansımaları (Eskişehir Örneği)”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi ilahiyat Fakültesi Dergisi, S.4(8), ss.7-38.
ÖZTÜRK, Nurettin (2015), “Ahilik Teşkilatı ve Günümüz Ekonomisi, Çalışma Hayatı ve İş Ahlakı Açısından Değerlendirilmesi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.7, ss.1-12.
YÜKSEL, İbrahim (2021), “Meslek Ahlakı Tartışmaları ve Ahilik”, Ahi Evran (Ed. Hakan Sarı, Yusuf Koşar), Ihlamur Yayınevi, İstanbul, ss.167-197.
YÜKSEL, Muhammed Bahaeddin (2017), “Temel Dinamikleri Açısından Fütüvvet ve Ahiliğin Kur’anı Referansları”, Tefsir Araştırmaları Dergisi, S.1(2). ss.270-311.