TÜRKÇENİN YABANCI DİL OLARAK ÖĞRETİMİNDE HEDEF KİTLENİN / “ÖĞRENEN”İN ÖNEMİ

Türkçe, dünyanın en eski ve en çok konuşulan dillerinden biridir.Son yıllarda Orta Asya’da (özellikle Türk boy ve topluluklarının yaşadıkları bölgelerde), Orta Doğu’da, Avrupa Birliği ülkelerinde ve Türkiye’de yaşanan değişmeler ve gelişmeler Türkçeye (Türkiye Türkçesine) olan ilgiyi de artırmıştır. Ana dilleri, lehçeleri, yaş grupları, eğitim ve kültürel düzeyleri farklı olan insanlar, dünyanın birçok bölgesinden ve ülkesinden Türkçe öğrenmek için Türkiye’ye gelmekte veya kendi ülkelerinde ilgili birimlerde Türkçe öğrenmektedirler. Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenme, kimi zaman bir istekten kimi zaman da zorunluluktan kaynaklanmaktadır. Nitekim komşuluk ve akrabalık ilişkileri, dinî, askerî, ticari, ilişkiler,göç, turizm, eğitim ve öğretim Türkçe öğrenmenin temel sebepleri arasında yer almaktadır. Türkiye’de ve yurt dışında Türkçe öğreten pek çok kurum ve kuruluş bulunmaktadır. Bunların hedef kitlenin durumunu, dil öğrenme amaçlarını ve ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak kendilerini yenilediklerini; belirlenen amaçlar ve ihtiyaçlar doğrultusunda eğitim öğretim koşullarını oluşturduklarını söylemek mümkün değildir. Söz konusu kurum ve kuruluşların büyük bölümünde Türkçe öğretimi hâlâ yetersiz kadrolarla ve geleneksel anlayışla sürdürülmektedir. Bu makalede Türkçeninyabancı dil olarak öğretiminde birçokfaktörün hedef kitlenin / “öğrenen”in durumuna (yaşına, ana diline, lehçesine, dil yeterliğine, zekâ düzeyine, cinsiyetine, öğrenme stiline, kültürüne, kaygı, motivasyon ve tutum özelliklerine), amaçlarına ve ihtiyaçlarına uygun şekilde düzenlenmesi gerektiği vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Türkçe öğretimi, hedef kitle / öğrenen, öğreten, yabancı dil

___

Akpınar, M. ve Açık, F. (2010). Avrupa dil gelişim dosyası bağlamında, yabancılara Türkçe öğretiminde deyim ve atasözlerinin öğrenme - öğretme sürecine aktarımı. III. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu Bildirileri, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Alyılmaz, C. (2010). Türkçe öğretiminin sorunları. TurkishStudies International PeriodicalfortheLanguages, LiteratureandHistory of TurkishorTurkic, 5/3, 728-749.
Alyılmaz, S. (2017). Türkçede nesne tekrarlı fiiller. İstanbul.
Alyılmaz, S. ve Şengül, K. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde dil öğrenme stratejileri. İstanbul.
Arslan, N. ve Durukan, E. (2014). Yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarında söz varlığı unsurlarının incelenmesi. International Journal of Language Academy, 2/4, 247/265.
Atilla, J. (2001). Ural dilleri konuşanların Türkçe öğrenmede karşılaştıkları sorunlar. Millî Eğitim Bakanlığı, Avrupa Konseyi 2001 Avrupa Dilleri Yılı: Avrupa’da Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Sempozyum Bildirileri.
Bağcı Ayrancı, B. ve Temizyürek, F. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminin bilim dili olarak Türkçeye katkısı. TurkishStudies International PeriodicalfortheLanguages, LiteratureandHistory of TurkishorTurkic, 12/17, 33-54.
Bakır, S. (2014). Türkiye’deki yabancılara Türkçe öğretim merkezleri ve Atatürk Üniversitesi Dil Eğitimi Uygulama ve Araştırma Merkezi (Dilmer). Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 51, 435-456.
Başkan, Ö. (2006). Yabancı dil öğretimi ilkeler ve çözümler. İstanbul.
Bhela, B. (1999). Nativelanguageinterference in learning a secondlanguage: Exploratorycasestudies of nativelanguageinterferencewithtargetlanguageusage. International EducationJournal, 1(1).
Biçer, N. (2012). Hunlardan günümüze yabancılara Türkçe öğretimi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 1(4), 107-133.
Biçer, N. (2017). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde ana dilinin etkisi. TurkishStudies International PeriodicalfortheLanguages, LiteratureandHistory of TurkishorTurkic, 12(14), 41-58.
Biçer, N., Çoban, İ. ve Bakır, S. (2014). Türkçe öğrenen yabancı öğrencilerin karşılaştığı sorunlar: Atatürk Üniversitesi örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(29), 125-135.
Bölükbaş, F. ve Keskin, F. (2010). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde metinlerin kültür aktarımındaki işlevi. TurkishStudies, 5(4), 221-235.
Byram, M.,Zarate, G. &Neuner, G. (1997). Socioculturalcompetence in languagelearningandteaching. Strasbourg: Council of Europe Publishing.
Caferoğlu, A. (1984). Türk dili tarihi I-II. İstanbul.
Er, O., Biçer, N. ve Bozkırlı, K. Ç. (2012). Yabancılara Türkçe öğretiminde karşılaşılan sorunların ilgili alan yazını ışığında değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 1(2), 51-69.
Ercilasun, A. B. (2007). Türk dili tarihi. Ankara.
Gemalmaz, E. (2010). Türkçenin derin yapısı.(yay. haz. C. Alyılmazve O. Mert), Ankara.
Griffiths, C. (2003). Patterns of languagelearningstrategyuse. System, 31(3), 367-383.
Gümüş, M. (2006). Akraba dillerin öğretiminde morfolojik yapılar ve Türkçe öğretiminde ders kitapları. CusupBalasagın Kırgız Milli Üniversitesi Carçısı, 4, 349-358.
Johanson, L. (2002). Türk dili haritası üzerine keşifler. Ankara.
Mckay, S. L. ve Hornberger, N. H. (eds.) (2009). Sociolinguisticsandlanguageteaching. Cambridge.
Mert, O. (2002). Türkçenin eğitim ve öğretimi üzerine bir bibliyografya denemesi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 19, 34-381.
Mirici, İ. H. (2017). Avrupa dilleri öğretimi ortak çerçeve programı veAvrupa dil portfolyosu nedir?http://adp.meb.gov.tr/nedir.php, erişim: 03.8.2017.
Odlin, T. (1989). Language transfer: Cross-linguisticinfluence in languagelearning. Cambridge.
Skehan, P. (1991). Individualdifferences in second-languagelearning. New York.
Swan, M. (1997). Theinfluence of themothertongue on secondlanguagevocabularyacquisitionanduse. (eds. SchmittandMcCarthy). Vocabulary: Description,AcquisitionandPedagogy, CUP, s. 156–180.