MUHİBBÎ DÎVÂNI’NDA EĞLENCE MECLİSLERİ VE ÇEŞİTLİ UNSURLARI

İnsanoğlunun en eski geleneklerinden biri olan eğlence gerek toplumsal / gündelik hayatın gerekse Divan şiirinin vazgeçilmez unsurlarından biridir. Şairler teşbih, istiare, mecaz, vb. sanatlar ile gündelik yaşamdaki eğlenceye dair unsurları şiirlerine yansıtmışlardır. Muhibbi‟nin 16. asrın önemli şairlerinden ve Osmanlı Devleti‟nin en önemli hükümdarlarından biri olması sebebiyle onun şiirlerine yansıyan eğlence meclisleri ve çeşitli unsurlarının incelenmesinin hem Osmanlı gündelik hayatının saray penceresinden görünüşü hem de Divan şiirinin toplumsal hayattan kopuk olmadığının bir kez daha gözler önüne serilmesi açısından önemli olduğu kanaatindeyiz. Muhibbî Dîvânı‟nın Coşkun Ak tarafından yapılan neşrinde yer alan 3122 şiirde eğlence meclisleri ve bu meclislerin çeşitli unsurları ile ilgili beyitlerin taranması ve elde edilen toplam 1083 adet beytin incelenmesi ile oluşturulmuş olan bu makalede söz konusu unsurların hangi yönleri ile Muhibbî‟nin şiirlerine yansıdığının tespit ve değerlendirilmesine çalışılmıştır.

ENTERTAINMENT COUNCILS IN MUHIBBI’S DIVAN AND THEIR VARIOUS ELEMENTS

Entertainment in social / daily life as one of the oldest traditions of mankind is one of the indispensable elements of Divan poetry. The poets reflected elements of arts and entertainment in everyday life into their poetry by figures of speech like simile, metaphor, comparison, etc. As Muhibbi is one of the major poets of 16th century and one of the most important rulers of the Ottoman Empire, we think examining his poems and various elements of his poetry are important in terms of reflecting on entertainment councils and various aspects of consideration of the appearance from both the Ottoman daily life out of palace window and divan poetry that was actually a part of the Ottoman daily life, back then. This article was formed by the examination of 1083 couplets (related to entertainment councils and various elements of those councils) out of 3122 poems in Muhibbi's Divan that was published by CoĢkun Ak and it has been evaluated and determined that which aspects of those elements were reflected in Muhibbi's poetry.

___

ZÖHRE, A. (2016). Muhibbî Dîvânı’nda Sosyal Hayat. Sakarya Üniversitesi SBE Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sakarya.
ZAVOTÇU, G. (2013). Klasik Türk Edebiyatı Sözlüğü- Kişiler-Hayvanlar- Bitkiler- Tabiat Güçleri- Kişileştirilmiş Varlık ve Kavramlar. İstanbul: Kesit Yayınları.
UYGUN, M. N. (2007). “Ney”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.33, İstanbul.
ŞENTÜRK, A. A. ve KARTAL, A. (2004). Üniversiteler İçin Eski Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Dergâh Yay.
SERDAROĞLU, V. ( 2006). Sosyal Hayat Işığında Zâtî Dîvânı. Ġstanbul: İSAM Yay.
SANAL, H. (2002). “Kös”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.26, Ankara.
PAKALIN, M. Z. (1983). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C. 2, İstanbul: MEB Yay.
ÖZTUNA, Y. (2000). Türk Mûsikîsi Kavram ve Terimleri Ansiklopedisi. Ankara: AKM yay.
ÖZCAN, A. (1994b). “Def”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.8. İstanbul.
ÖZCAN, A. (1994a). “Davul”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.9. İstanbul.
OZANOĞLU, T. (2011). Anadolu Halk Çalgıları- Telli Çalgılar. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü.
ONAY, A. T. (2000). Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve İzahı. Ankara: Akçağ Yay.
KARAKAYA, F. (2012). “Ud”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.42, İstanbul.
KARAKAYA, F. (2010). “Tambur”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.39, İstanbul.
KARAKAYA, F. (2006b). “Nefir”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.32, İstanbul.
KARAKAYA, F. (2006a). “Nakkâre”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.32, İstanbul.
KARAKAYA, F. (2002). “Kemençe”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.25, İstanbul.
KARAKAYA, F. (2001). “Kanun”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.24, İstanbul.
GÜLDAŞ, A. (1993). “Çeng”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.8. İstanbul.
ERDEM, S. (1992). “Buhurdan”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.6, İstanbul
EMECEN. F. (2010). “Süleyman I”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 38, İstanbul.
DUYGULU, M. (2009). “Saz”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.36, İstanbul.
DEVELLİOĞLU, F. (2002). Osmanlıca- Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi.
ÇELEBİOĞLU, A. (1994). Kanûnî Sultân Süleymân Devri Türk Edebiyatı. İstanbul: MEB Yay.
AK, C. (2010). “Süleyman I”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 38, İstanbul.
AK, C. (1987). Muhibbî Dîvânı- İzahlı Metin. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.