DENEMELERDE TUTARLILIK İLİŞKİLERİ

Denemeler, yazarların deneyimlerini ve fikirlerini eleştirel bir biçimde, nesnellik ve gerçeklik gibi özelliklere bağlı kalmadan özgürce aktardığı türlerdir. Bu özelliklerin yanı sıra denemeler, dilsel ve biçimsel özellikleri açısından da diğer metin türlerinden farklılık göstermekte ve alanyazında farklı bakış açılarıyla ele alınmış ve birbirinden farklı metin türleri altında sınıflandırılmaktadır. Bu nedenle de tartışmalı bir tür olarak değerlendirilmektedir. Denemelerde metin yapısının betimlenmesi, anlamsal-mantıksal ilişkilerin ortaya çıkarılması önem taşımaktadır. Bu amaçla çalışmada denemelerde bağlantılılığı sağlayan tutarlılık ilişkileri incelenmiştir. Yapı Kredi Yayınları Kitap-lık dergisinde yer alan 25 deneme Kehler (2002) tarafından geliştirilen tutarlılık ölçütleri aracılığıyla çözümlenmiştir. Veri tabanını oluşturan denemelerin ne türden tutarlılık ilişkileri ile kurgulandığı ve bu ilişkilerin dağılım farkları incelenmiştir. Denemelerde tutarlılık ilişkilerinin tamamının kullanıldığı ve tutarlılığın en çok nedensel ilişkiler aracılığıyla gerçekleştiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Tutarlılık, deneme, benzerlik, neden-etki, bitişiklik

Keywords:

Tutarlılık, deneme, benzerlik, neden-etki, bitişiklik,

PDF

___

Bublitz, W. (1999). Introduction: views of coherence. In Bublitz, W., Lenk, U. & Ventola, E. (Eds.), Coherence in spoken and written discourse: How to create it and how to describe it (pp. 1–7). Amsterdam: John Benjamins.
Çapan Tekin, S. ve İşeri, K. (2022). Lisansüstü tezlerin yöntem bölümlerinde tutarlılık ilişkileri. Dil Dergisi, (173)1, 26-48.
Çelik, T., Demirgüneş, S. ve Alaca S. (2017). Dil ve edebiyat öğretiminde deneme türü: Tanpınar, T. S. Eliot, Camus örneği. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 773-786.
Duruk, E. (2018). A neo-humean analysis of Turkish “dE” in coherence relations. Journal of History Culture and Art Research, 7(2), 280-297.
Kavcar, C., Oğuzkan, A. F. ve Aksoy, Ö. (2007). Yazılı ve sözlü anlatım. Ankara: Anı Yayıncılık.
Kehler, A. (2002). Coherence, reference, and the theory of grammar. Stanford: CSLI Publications.
Knapp, P. & Watkins, M. (2005). Genre, text, grammar, Sydney: University of New South Wales Press.
Murodi, A. (2021). Examining coherence markers use on the abstracts of English graduate students final Academic writing. Unpublished Master Thesis, Jakarta: Syarif Hidayatullah State Islamic University Faculty of Educational Sciences.
Özdemir, E. (1994). Yazınsal türler. Ankara: Ümit Yayıncılık.
Sanders, T. J. M. (1992). Toward a taxonomy of coherence relations. Discourse Processes, 15, 1-35.
Sanders, T. J., Spooren, W. P. & Noordman, L. G. (1992). Toward a taxonomy of coherence relations. Discourse processes, 15(1), 1-35.
Şahbaz, N. K. (2008). Çocuk edebiyatında ihmâl edilmiş bir edebî tür: Deneme. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (15), 189-203.
Werlich, E. (1982). A text grammar of English. Heidelberg: Quelle&Meyer.