BATTAL GAZİ DESTANI’NDA GÖNDERGELER VE ANIŞTIRMALAR ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Folklor ürünlerinin en zengin türlerinden biri de destandır. Destanlar, çok uzun bir yaratım ve gelişim süreci sonunda günümüze kadar ulaşmışlardır. Destanlarda tarihî unsurların yanında milletlerin âdet, gelenek, görenek ve yaşayış tarzları ile ilgili başka kaynaklarda bulunmayan bilgiler de yer alır. Bu tür eserler yazı dilinin de önemli belgeleridir. Türk edebiyatının en çok tanınan ve bilinen destanlarından biri de Battal Gazi Destanı’dır. Destan hakkında yurt içinde ve dışında kitaplar ve makaleler yazılmış, adına bilgi şölenleri düzenlenmiştir. Battal Gazi Destanı Anadolu’nun sınır bölgelerinde Müslümanların Bizanslılarla yaptıkları savaşlar neticesinde doğmuştur. Destandaki kişiler iki farklı ideolojinin temsilcileri durumundadırlar. Çalışmamızda Battal Gazi Destanı’nda gönderge ve anıştırmalar incelenmiştir. İnceleme sonucunda gönderge ve anıştırmaların anlatının oluştuğu sosyal, kültürel, dinî çevre hakkında önemli bilgiler verdiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Battal Gazi, destan, gönderge, anıştırma

-

One of the richest kind of folkore are also epic. Epics at the end of a very long creation and development process has come up to the present. In addition to the historical elements in epics the information related with the tradition, costoms and life styles of the nations not found in any other sources is located. This kind of works is also important document of the written language. One of the most well-known and known epics of Turkish literature is the epic of Battal Gazi, too. The boks and articles were written about the epic in the country and abroad and symposiums were organized in the name of the epic. The Epic of Battal Gazi was born as a result of the wars between Muslims and Byzantines in the border regions of Anatolia. People in the epic are the representatives of two different ideologies. In our studies, the allusions and references in Battal Gazi Epic were examined. With the examination results, it was observed that the references and the allusions give information about the religious, cultural and social environment in which the narration was formed

Keywords:

Battal Gazi, epic, reference, allusion,

PDF

___

AKTULUM, K. (2007). Metinlerarası İlişkiler. İstanbul: Öteki Yayınevi.
AKTULUM, K. (2011). Metinlerarasılık / Göstergelerarasılık. Ankara: Kanguru Yayınları.
ARAK, H. (2006). Alman Halk Kahramanı Kral Rother ile Türk Halk Kahramanı Seyyid Battal Gazi’nin Tarihsel Gerçekliği. Millî Folklor, 72, 47 - 57.
ARAK, H. (2010). Kral Rother ve Seyyid Battal Gazi Destanları’nda İstanbul’u Fethetme Mücadelesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3 / 11, 33 - 43.
ATASOY, İ. vd. (2014). Sahabiler Ansiklopedisi. İstanbul: Nesil Yayınları.
BARS, M. E. (2014). Halk Anlatılarında Ölüm Delili Olarak “Kanlı Gömlek” Motifinin Kullanımı. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9 / 9, 259 - 270.
CİCİOĞLU, M. N. (2013). Kırgız Türkçesiyle Yazılmış Olan Seyyid Battal Gazi Destanı Üzerine Bir İnceleme. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8 / 4, 427 - 440.
DAŞDEMİR, Ö. (2012). Halk Hikâyesi Olarak Yusuf ile Züleyha. Erzurum: Fenomen Yayıncılık.
DEMİR, N. ve ERDEM, M. D. (2006). Türk Kültüründe Destan ve Battal Gazi Destanı. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 1, 97 - 139.
DUYMAZ, A. (2001). Kerem İle Aslı Hikâyesi Üzerinde Mukayeseli Bir Araştırma. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
EFE, A. (2007). Peygamberler Tarihi Ansiklopedisi. Ankara: Akçağ Yayınları.
ELMALILI M. H. YAZIR (2011). Kur’an-I Kerim’in Yüce Meali. İstanbul: Ravza Yayınları.
ERGİN, M. (1997). Dede Korkut Kitabı I. Giriş-Metin-Faksimile. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
KÖKSAL, H. (1984). Battalnâmelerde Tip ve Motif Yapısı. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Millî Folklor Araştırma Dairesi Yayınları.
KÖKSAL, H. (2007). Battal Gazi Destanı. Ankara: Akçağ Yayınları.
KÖPRÜLÜ, M. F. (2004). Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Akçağ Yayınları.
KÜLEKÇİ, N. (1999). Mesnevi Edebiyatı Antolojisi C. 2. Erzurum: Aktif Yayınevi.
ONAY, A. T. (1996). Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
ÖZARSLAN, M. (2006). Ferhat İle Şirin Mukayeseli Bir Araştırma. İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yayıncılık.
PAKALIN, M. Z. (1993). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü III. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
PALA, İ. (1995). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
PALA, İ. (2003). Tavan Arası. İstanbul: LM Yayınları.
SURUÇ, S. (2006a). Allah’ın Elçisi Hz. Muhammed’in Hayatı 1-Mekke Devri. İstanbul: Timaş Yayınları.
SURUÇ, S. (2006b). Allah’ın Elçisi Hz. Muhammed’in Hayatı 2-Medine Devri. İstanbul: Timaş Yayınları.