GAGAVUZCADAKİ DİYALEKTİK FARKLILIKLARIN OLUŞUMUNDA TARİHÎ-ETNİK ETKENLER ÜZERİNE

Ortodoks Hristiyan bir Türk grup olan Gagavuzlar, Bulgaristan, Yunanistan, Moldova ve Ukrayna gibi ülkelerde yaşamaktadırlar. Moldova’da yaşayan Gagavuzlar belli hakları olduğundan Gagavuzca eğitim görebilmektedirler. Moldova Gagavuzlarının yazı dili Komrat-Çadır Lunga ağzına dayanmaktadır. Bununla beraber güney ağzı olarak kabul edilen Valkaneş ağzı da bulunmaktadır. Merkezi ağız olan Komrat- Çadır Lunga ağzı ile Valkaneşt ağzı aslında Gagavuzların bir dönem yaşadıkları Bulgaristan’daki ağız farklılıklarına dayanmaktadır. Çalışmamızda tarihsel planda bu ağız farklılıkları arkasında yatan unsurlar incelenecektir.
Anahtar Kelimeler:

Ağız, Gagavuz, Gagavuzca, Moldova

In formation of dialectic differences in gagauz language on historical-ethnic factors

Gagauzs are an Orthodox Christian Turkic group. They live in countries such as Bulgaria, Greece, Moldova and Ukraine. Gagauz people living in Moldova can receive education in Gagauz language, because they have certain rights. The written language of Moldovan Gagauz is based on the Komrat-Çadır Lunga dialect. There is also the Valkaneş dialect, which is accepted as the southern mouth. The Comrat-Çadır Lunga dialect which is the central dialect and the Valkaneş dialect are actually based on the dialect differences in Bulgaria, where the Gagauz people lived for a while. In our study, the factors behind these dialect differences in the historical plan will be examined.

___

  • Obraztsı narodnoy literaturı tyurkskih plemen. İzdannıye V. Radlovım. Ç. X. Nareçiya bessarabskih gagauzov. Tekstı sobranı i peredenı V. Moşkovım. SPb., 1904. s. XXX.
  • Moşkov V. A. (1904). Turetskiye plemena na balkanskom poluostrove. İzv. RGO. T. XI, s. 426.
  • Guboglo M. H. (1967). Malıye Tyurkoyazıçnıye narodı Balkanskogo polu-ostrova (K Voprosu o Proishojdenii Gagauzov). Avtoref. Tez. Moskva.
  • Pokrovskaya L. A. (1961). O Primenenii ponyatıy “yazık” i “dialekt” k Gagauzskomu yazıku. Limba şi Literatura Moldovenyaske. No: 3, s. 39
  • Pokrovskaya L. A. (1966). O proishojdenii diyalektov Gagauzskogo yazıka. voprosı dialektologii Tyurkskih yazıkov. Baku.