Sevgi GÖRMÜŞ, Hülya ALAN, Kemal Onur ÖZMAN

Tourism and Consumption of Space: Thoughts on Safranbolu

Geleneksel yaşamın ana çekirdeği olan tarihi kent merkezleri aynı zamanda turizmin de merkezi olmuşlardır. İnsan ölçeğindeki bu merkezlerde birbirine bağlı sokaklar, odak noktalarının çeşitliliği ve karma kullanım nedeniyle yaya hareketliliği önemli oranda yoğundur. Söz konusu hareketlilikle birlikte bu merkezdeki geleneksel yaşamın devingen ve sürekli olduğu ve bunun kentteki geleneksel pratikleri koruduğu ve düşünülmektedir. Ancak turistler ile yerel kullanıcıların pratikleri örtüşmediği için bu merkezler geleneksel kentsel yaşamın temsil yeri olmaktan uzaklaşmaktadır. UNESCO Dünya Miras alanı olan Safranbolu tarihi kent merkezinde geleneksel yaşam pratiklerinin turist pratikleri ile etkileşimi bu çalışmanın temel konusudur. Kentteki tarihi yapılar ticari fonksiyonlar yüklenerek kullanılmaktadır. Safranbolu’ya gelen turistler arasta, cami, çarşı ve yeme-içme mekânları arasında benzer izler takip etmektedirler. Bu mekânlar birbirine bağlı sokaklarda ve bir aks üzerinde yer almaktadır. Ticaret fonksiyonuna sahip mekânların tarihi kentin bütününe alansal oranı düşük olmasına rağmen turist kalabalığı bu fonksiyonun olduğu mekânlarla sınırlı kalmaktadır. Ticari aksın dışına çıkıldığında turist yoğunluğunun önemli ölçüde azaldığı görülmektedir. Bu gözleme dayanarak turistlerin gündelik yaşam/peyzaj pratiklerinden çok geleneksel yaşam/peyzaj pratikleri ile ilgilendiği söylenebilir. Dolayısıyla Safranbolu tarihi kent merkezinde geleneksel peyzaj, turist ve yaya hareketini yönlendirmekte ve sınırlandırmaktadır. Bu noktadan hareketle, tarihi kentlerde turistlerin mekânsal deneyimleri ile yerel kullanıcıların mekân kullanım deneyimleri arasındaki ilişki ve etkileşim yaya hareketliliğinin temelini oluştururken kentin mekânsal dokusu ve mekânsal tüketimi ön plana çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Safranbolu, Mekân Tüketimi, Yaya Hareketliliği, Tarihi Kent, Türkiye

Tourism and Consumption of Space: Thoughts on Safranbolu

Historical city centers, which are the main core of traditional life, have also become tourism attraction. In these centers of human scale, pedestrian mobility is fairly dense due to theconnected streets, diversity of focal points, and mixed use. It is thought that the traditional life in this center is dynamic and constantly associated with this mobility and the preserved traditional practices in the city. However, since the practices of tourists and local users do not overlap, these centers are far from being representative of traditional urban life. The main point of this work is the interaction with the tourist practices of traditional life practices in the historic city center of Safranbolu, a UNESCO World Heritage Site. The historical structures in Safranbolu are mainly utilized based on their economic functions. Tourists visiting the city follow similar routes which include the ottoman bazaar (arasta), the mosque, the bazaar and the food&beverage places. These places are located on interconnected streets and on an axis. Although the spatial ratio of the places which have a commercial function is considerably low compared to the area of historical site, the tourist population is confined within this small zone where these kinds of activities exist. The tourist density decreases significantly out of this commercial axis. Based on this observation, it can be said that the tourists are mostly interested in traditional life/landscape practices rather than everyday life/landscape practices. Therefore, the traditional landscape in the old city center of Safranbolu guides and limits the tourist and the pedestrian movement. From this point of view, as the relationship and the interaction between the spatial practices of tourists and local people provides a basis for urban spatial pattern, the spatial texture and the spatial consumption come into prominence.

Keywords:

Spatial Consumption, Pedestrian Mobility, Historic City, Safranbolu, Turkey,

PDF

___

Cravatte, H. (1977). Introduction, Historic Town Centres in the Development of Present-Day Towns, Strasbourg: Council of Europe.
Kıycı, Ş. (2010). Bir İmaj Çeşidi olarak Destinasyon İmajı ve Turizmde Destinasyonun İmajının Ölçülmesi (Amasra Örneği). Zonguldak
Karaelmas University, Institute of Social Sciences, Master Thesis, Zonguldak
Koçan, N. (2012). Safranbolu'da Zaman ve Mekân, Safranbolu Belediyesi Kültür Yayınları, Karist Baskı Çözümleri, İstanbul.
Maguire, P. (1982). Issues in conservation and protection. In R.Zetter (ed.) Conservation of Buildings in Developing Countries, Oxford: Oxford Polytechnic.
Malik, A. (1993). ‘Muslim cities: recent history and possible future’ in S. Barakat (ed.) Architecture and Development in the Islamic World, pre-publication, York, 1993.
Metro-Roland, M. M. (2011). Tourists, signs and the city: the semiotics of culture in an urban landscape. -- (New directions in tourism analysis), Printed and bound in Great Britain by the MPG Books Group, UK.
Municipality of Safranbolu, (2015). Safranbolu Tarihi/Safranbolu Belediyesi, www.safranbolu.bel.tr. Last accessed: 10.06.2017.
Orbaşlı, A. (2000). Tourists in HistoricTownsUrban Conservationand HeritageManagement. ISBN 0-203-78724-2 (Adobe eReader Format), First published 2000 by E & FN Spon London and New York.
Rogers, P. (1982). Conservation and implementation. in R. Zetter (ed.) Conservation of Buildings in Developing Countries, Oxford: Oxford Polytechnic.
Safranbolu Municipality, (2017). Safranbolu’nun yerleşimi ve coğrafi özellikleri. http://www.safranbolu-bld.gov.tr/?/safranbolu/cografi-konum-94, Last accessed: 28.07.2017
Şendil, G.Z. (2017). Kent Kimliği: Safranbolu Örneği. Uludag University Institute of Social Sciences, Department of political science and public administration, Urbanization and Environmental Issues, Master Thesis
URL-1, (2017) Safranbolu. https://www.flickr.com/map/?fLat=41.243757&fLon=32.692222&zl=13&everyone_nearby= Last accessed: 10.06.2017.
URL-2, (2017). http://whc.unesco.org/en/list/614. Last accessed: 10.06.2017.
Urry, J. (2002). The Tourist Gaze. Second edition, SAGE Publications Ltd, London de Kadt, E. (1980) Tourism: Passport to Development? (ed.) New York: Oxford University Press.
Yalı, S. (2016). Kültürel Turistlerin seyahat tercihleri ve yiyecek içecek beklentileri: Safranbolu Örneği. Karabük University Institute of Social Sciences, Department of Tourism Management, Master Thesis, Karabük