PÜSKÜRTME BETONDA YÜZEY HAZIRLIĞININ ÖNEMİ

Yüzey hazırlığı hem püskürtme betonda hem de geleneksel betonda onarım/güçlendirme işlemlerinin en önemli unsurudur. Yüzey hazırlığı ana hatlarıyla, bozuk beton tabakasının tamamen kaldırılması, değiştirilmesi, alt tabakanın durumu, aderans malzemelerinin kullanılması ve yüzeyin temizlemesinden oluşmaktadır. Uygun yüzey hazırlığıyla alt tabaka ve taze püskürtme beton arasında iyi bir mekanik yapışmayı sağlamak önemlidir. Özellikle, tabakalar halinde püskürtme beton uygulanması durumunda, tabakalar arasında mutlaka iyi bir aderans sağlanmalıdır. Aderans arttırıcıların kullanımı da dahil olmak üzere hiç bir şey iyi yüzey hazırlığına değişilmez. Püskürtme beton uygulamalarında görülen problemlerin büyük bir çoğunluğunun nedeni yüzey hazırlığının doğru bir şekilde yapılmamasından kaynaklanmaktadır. Bu çalışmada püskürtme betonla güçlendirmede uygulanan yüzey hazırlıkları uygulamalarına yer verilmiştir. Ayrıca konu ile ilgili olarak örnek bir uygulama yapılmıştır. Yapılan deneysel çalışmada kuru sistem püskürtme betonla güçlendirilmiş betonarme kiriş numunelere uygulanan yüzey hazırlığının etkinliği incelenmeye çalışılmış ve kum püskürtme tekniğinin pratikte kullanılışının güvenilirliği sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Kuru sistem püskürtme beton, kum püskürtme, aderans, yüzey hazırlığı

IMPORTANCE OF SURFACE PREPARTION IN SHOTCRETE

Surface preparation is most important part of spraying of concrete in both conventional concrete repair/strengthening of the process. Surface preparation main lines are, broken concrete layer is removed completely, change the status of the lower layer, the use of materials and surface cleaning for aderans formed. The problem of surface preparation is because of large majority of shotcrete applications are not done properly. In this study, we have been given shotcrete applied to strengthen concrete applications, surface preparation. Moreover, a sample application has been made. Configuration experimental study reinforced beams samples strengthened with shotcrete of dry system applied for review of the effectiveness of surface preparation has been working and sandblast method used in practice are presented reliability.

Keywords:

Dry system shotcrete, sandblast, adhesion, surface preparation,

PDF

___

Şekil 4. Kuru karışım püskürtme betonla güçlendirilmiş kirişin eğilme deneyi sonrası durumu
Bulgular ve Tartışma
Deneysel çalışma programının tamamlanmasından sonra betonarme kiriş numunelere
uygulanan kum püskürtme işleminin püskürtme betonla eski beton yüzeyleri arasında yeterli
aderansı sağladığı gözlenmiştir. Aslında püskürtme işlemi doğasından dolayı iyi bir aderans
sağlar. Bununla birlikte, kum püskürtmeyle temizlenmemiş yüzeyler üzerine atış yapıldığında
zayıf aderans gözlenmiştir. Püskürtme kaplaması ince ve kalıp kullanılmadan yapıldığı için
püskürtme beton taze iken numunelerin sarsılmamasına dikkat edilirse iyi bir aderansla
sonuçlandığı gözlenmiştir. Kum püskürtme uygulandığında, yüzeyde kum cepleri, gevşeklik,
çökme, boşluk vb. meydana gelme olasılığına fırsat verilmediğinden aderansda bir problem yaşanmamıştır.
Sonuç ve Öneriler
Yüzey hazırlığı hem püskürtmede hem de yerine yerleşmiş betonda onarım işlemlerinin en
önemli unsurudur. Büyük ölçüde, beton değiştirilmesi, alt tabakanın doygunluğu, aderans
malzemelerinin kullanılması (püskürtmede nadir bulunur) ve yüzeyin temizlemesi konularını
içerir. Bu işlemler çevre şartları (yüzey durumu: düşey ya da tavan, donatı olması) ve hem
kısa dönem hem de uzun dönem aderans dayanımı için oldukça önemlidir ve böylece onarım doğru olur.
Uygun bir yüzey hazırlığı için yapılması gereken bütün adımları içeren yüzey hazırlığı,
onarım maliyetinin büyük bir kısmına mal olduğu ve onarım maliyetinin % 50 sine ulaştığı
açıktır. Bu sebepten dolayı, yüzey hazırlığını ihmal etmemek önemlidir (Beauprè, 2004).
Uygulamada en iyi kaliteyi sağlamak için birçok faktör düşünülmelidir. Püskürtme beton
önemli avantajlarına ve yeteneklerine rağmen, prosedürlere uyulmadığı takdirde sonuç
başarısız ve kalitesiz olacaktır. Tüm adımlar doğru bir şekilde uygulandığında, bu işlemlerin
onarım/güçlendirme maliyetinin büyük bir kısmını kapsadığı için maliyet açısından da yüzey
hazırlığını ihmal etmemek önemlidir.
Püskürtme beton uygulamasında özellikle uygun bir yüzey hazırlığı kombinasyonuna, uygun
malzeme karışımına, doğru püskürtme uygulamasına ve püskürtme ekibinin yeteneğine dikkat edilmelidir.
Aka ve Celep, 1978. Püskürtme Beton ve Uygulaması. İstanbul Teknik Üniversitesi, Müh. Mim. Fakültesi, Betonarme, Ahşap ve Çelik Yapılar Kürsüsü, 19s. İstanbul.
Anonim, 1995. Guide to Shotcrete.Reported by ACI Committee 506. ACI 506 R- 90, Reapproved 1995.
Anonim, 2005. U.S. Army Corps of Engineers, Engineering and Design Standart Practice for Shotcrete. Department of the Army U.S. Army Corps of Engineers, Distribution Restriction Statement. CECW-EG Engineering Manual No 1110-2-2005, Washington.
Beauprè, D., 2004. Surface Preparation for Shotcrete Repairs. American Concrete Association, Shotcrete Magazine Winter, 6,1, 18-19.
Bekişoğul, Ş., 1993. Beton Kaplamalı Kanallarda Sızdırmazlık Önlemleri Mastik Asfalt ve Püskürtme Beton Uygulaması. D.S.İ. Matbaası, İşletme ve Bakım Dairesi Başkanlığı, 24-49s. Ankara.
Brennan, E., 2005. Quality and Shotcrete. Shotcrete, American Shotcrete Association, Shotcrete Magazine Winter, 7,1, 8-9.
Brennan, E., 2005. Testing Shotcrete for Bond. American Shotcrete Association, Shotcrete Magazine Winter, 7,1, 8-9.
Çakıroğlu Alkan M., 2007. Doktora Tezi. Betonarme Kirişlerin Güçlendirilmesinde Püskürtme Betonun Alternatif Bir Yöntem Olarak Kullanılması. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen bilimleri Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı, Isparta.
Rutenbeck, T., 1999. U.S. Department of the Interior Bureau of Reclamation 1999. Repairing Concrete With Shotcrete (A Primer for Bureau of Reclamation Staff), Technical Service Center Civil Engineering Services Materials Engineering and Research Laboratory Denver, Colorado, 398 pp.
Topçu, İ.B., 2006. Beton, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Eskişehir Şubesi, Yayın No:2, 189-190s., Eskişehir.
Shotcrete. Shotcrete Technology for Concrete Repair. Section 53. 403pp.
Yerlikaya, M., 2006. Püskürtme Beton. 19s. İnternet Sitesi. www.beksa.com.tr/celiktel2.pdf. Erişim Tarihi: 16.03.2004.
Zaffaroni, P., Pistolesi, C., Dal Negro, E., Coppola, L., Collepardi, M., 2001. AITES-ITA 2001 World Tunnel Congress Progress in Tunneling After 2000. Industrialisation in Tunnel Construction Tunnel Upgrading and Widening, June 10-13, II, 2-3, Milano.