ŞARLMAN’IN ENDÜLÜS EMEVİ DEVLETİ’NE KARŞI DİPLOMATİK SAVAŞI MARCA HISPANICA OPERASYONU

Emevi ordusunun, Charles Martel liderliğindeki Franklara yenilmesi araştırmacılar tarafından İslam dininin yayılışının Hristiyanlarca durdurulması olarak değerlendirilmiştir. Bu savaşı takiben Karolenj ve Endülüs Emevi Devletlerinin çekişmesi, İslam-Hristiyan çatışmasının batıdaki temelini oluşturmuştur. Fakat Karolenj ve Endülüs Emevi Devletleri arasındaki rekabet, İslam-Hristiyanlık çatışmasının önceki yıllarının aksine daha sakin ve savaştan uzak bir yapıya bürünmüştür. Bu süreçte 778 yılında Şarlman’ın Endülüs Seferi ve 801 yılında Barcelona’nın ele geçirilmesi kırılma noktaları olmuştur. Bu iki sefer Endülüs’e yapılan iki askeri harekat olarak değerlendirilmesine rağmen aralarında siyasi ve diplomatik bir plan bağı bulunmaktadır. 790’lı yıllarda iç karışıklıklar ile boğuşan İber yarımadasına Şarlman’ın bu durumdan avantaj sağlama amaçlı askeri temelli Marca Hispanica Operasyonu’nu başlattığı genel bir görüdür. Ancak Endülüs seferinden itibaren Endülüs Emevi Devleti’nin iç sorunlar yaşaması için Şarlman’ın hamleler yaptığı düşünüldüğünde, Marca Hispanica Operasyonu’nu Endülüs Emevi Devleti’ni iç karışıklığa sürükleyerek bundan Karolenj Devleti adına çıkar sağlamayı amaçlayan bir “Diplomatik Savaş” olarak ele almak daha doğrudur. Bu operasyon genel kanının aksine 790’lı yıllarda değil 778 yılından sonra Şarlman tarafından izlenmiş bir politikadır. Bu sayede Şarlman, Marca Hispanica Operasyonu ile Karolenj Devleti’nin Müslümanlar ile ilişkilerini farklı bir boyuta taşımıştır. Çünkü iki din arasında, savaştan daha çok diplomasiye dayalı pasif bir mücadele doğmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Marca Hispanica, Şarlman, Endülüs

CHARLEMAGNE’S DİPLOMATİC WAR AGAİNST CALİPHATE OF CORDOBA: OPERATİON MARCA HİSPANİCA

PDF

___

 Adam Of Bremen, History Of The Archbishops Of Hamburg Bremen, Çev. Francis J. Tschan, New York: Columbia University Press, 1959.
 Al-Makkari, Ahmed İbn Muhammad, The History Of The Mohammedan Dynasties In Spain, Çev. Pascual De Gayangos, New York: Johnsonn Reprint Corporation, 1964.
 Astronomer, Son of Charlemagne; A Contemporary Life Of Louis The Pious, Çev.Allen Cabaniss, Syracuse University Press, 1961.
 Bachrach Bernard S., & Bachrach, David S., Warfare in Medieval Europe 400-1453, Londra & New York: Routledge 2017.
 Bachrach, Bernard S., “Charlemagne's Cavalry: Myth and Reality”, Military Affairs, Vol. 47, No. 4 Society for Military History, Aralık 1983.
 Bachrach, Bernard S., Charlemagne’s Early Campaigns (768–777), Leiden & Boston: Brill, 2013.
 Bachrach, Bernard S., Early Carolingian Warfare: Prelude to Empire, University of Pennsylvania Press, 2001.
 Bayrav, Süheyla, Chanson De Roland Edebiyat Ve Üslüp Tahlili, İstanbul: Multilingual Yayınları, 2001.
 Becher, Matthias, Karl Der Grosse, Berlin: Verlag C.H.Beck, 1987.
 Bjork ,Robert E., Edt. The Oxford Dictionary of the Middle Ages 1-2-3,4, Oxford: Oxford University Press, 2010.
 Blanks David R., & Frassetto, Michael, Edt., Western Views of Islam in Medieval and Early Modern Europe Perception of Other , New York: Saint Martin Press, 1999.
 Busch, Von Jörg W., Die Herrschaften Der Karolinger 714–911, Münih: Oldenbourg Verlag, 2011.
 Butt, John J., Daily Life in the Age of Charlemagne, Londra: Greenwood Press, 2002.
 Carolingian Chronicles: Royal Frankish Annals and Nithard’s History, Çev. Bernhard W. Scholz, University of Michigan Press 1999.
 Chandler, Cullen J. “Carolingian Catalonia: The Spanish March and the Franks, c.750–c.1050”, History Compass 11/9 (2013): 739–740.
 Chandler, Cullen J., "Between Court and Counts: Carolingian Catalonia and The Aprisio Grant, 778–897", Early Medieval Europe 2002 II (1), Oxford: Blackwell Publishers, 2002, 19-44.
 Chandler, Cullen J., "Heresy and Empire: The Role of the Adoptionist Controversy in Charlemagne's Conquest of the Spanish March ", The International History Review, 24:3, (2002).
 Chandler, Cullen J., Carolingian Catalonia: Politics, Culture, and Identity in an Imperial Province, 778–987, Cambridge: Cambridge University Press, 2019.
 Christys, Ann Christians in al-Andalus (711-1000), New York: Routledge, 2002.
 Clot, André, Müslüman İspanya 8-15.Yüzyıllar, Çev. Güllü Yıldız, İstanbul: Timaş Yayınları, 2021.
 Collins, Roger, Charlemagne, Macmillan Press, 1998.
 Costambeys Marios, & İnnes Matthew, & Mclean, Sean, The Carolingian World, Cambridge University Press, 2011.
 Coupland, Simon “The Carolingian Army and The Struggle Against Vikings” Viator Medieval And Renaissance Studies, Volume 35 (2004), 56.
 Davies, Norman, Avrupa Tarihi, Ankara: İmge Kitabevi, 2011.
 Davis, Steven, Leadership in Conflict- The Lessons of History, Hampshire: Macmillan Press, 1996.
 Eco, Umberto, Edt., Ortaçağ Cilt 1, Çev. Leyla Tonguç Basmacı, İstanbul: Alfa Yayınevi, 2012.
 Einhard, Life of Charlemagne, Çev. Sidney Painter, Ann Arbor Paperbacks-University Of Michigan Press, 1967.
 Einhard, Vita Karoli Magni, Çev. Özlem Genç, Gece Kitaplığı Yayınları Nisan 2016.
 El-Hajji, Abdurrahman A., “Andalusian Diplomatic Relations with the Franks During The Umayyad Period”, Islamic Studies, Vol. 6, No. 1 Islamic Research Institute, International Islamic University, Islamabad, Mart 1967: 21-46.
 Fichtenau, Heinrich, The Carolingian Empire The Age of Charlemagne, Çev. Peter Munz, New York & Evanston: Harper & Row, 1964.
 Fried, Johannes, Charlemagne, Çev. Peter Lewis, Harvard University Press, 2016.
 Hawting, Gerald R., The First Dynasty of Islam The Umayyad Caliphate AD 661-750, Londra & New York: Routledge, 2000.
 Hen, Yitzhak, "Charlemagne’s Jihad", Viator, Volume 37, Brespol, 2006: 33-51.
 Hitchcock, Richard, Muslim Spain Reconsidered From 711 to 1502, Edinburgh: Edinburgh University Press, 2014.  Ibnu'l Esir, El Kamil Fit Tarih 6.Cilt, Çev. Abdullah Köşe, Bahar Yayınları, 1991.
 Jackson J. Spielvogel, Western Civilization, Thomson Wadsworth, 7.Edisyon, 2009.
 Kaplan, Sena, “Endülüs Emevî Emirlerinden Hişâm B. Abdurrahman Dönemi”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (CÜİFD), XIX, 2 (15 Aralık 2015): 273-292.
 Kidner Frank L., & Bucur Maria, & Mathisen, & McKee Sally, & Weeks, Making Europe: People, Politics, and Culture, Boston & New York: Houghton Mifflin, 2009.
 Lewis, Archibald Ross, The Development of Southern French and Catalan Society 718-1050, Austin: The University of Texas Press, 1965.
 Lewis, Bernard & Menage & Pellat & Schacht, Edt. The Encyclopaedia of Islam Vol.III, Leiden: E.J. Brill, 1986.
 McKitterick, Rosamond, Charlemagne The Formation of a European Identity, Cambridge: Cambridge University Press.
 McKitterick, Rosamond, Edt., The New Cambridge Medieval History Volume 2 c.700–c.900, Cambridge University Press 2008.
 Mombert, Jacob Isidor, A History of Charles the Great (Charlemagne), Londra: Kegan Paul, Trench & Company, 1888.
 Noble, Thomas F. X., The Republic of St. Peter: The Birth of the Papal State, 680-825, Philadelphia: The University of Pennysylvania Press, 1984.
 O'Callaghan, Joseph F., A History Of Medieval Spain, İthaca & Londra: Cornell University Press, 1983.
 Ottewill-Soulsby, Samuel, “’Those Same Cursed Saracens’ Charlemagne's Campaigns in The Iberian Peninsula as Religious Warfare, Journal of Medieval History Volume 42, (2016).
 Ottewill‐Soulsby, Samuel, "Carolingian Diplomacy", The Encyclopedia of Diplomacy, John Wiley & Sons, 2018.
 Parker, Geoffrey Edt., The Cambridge Illustrated History of Warfare: The Triumph of the West, Cambridge: Cambridge University Press, 2009.  Pertz, Georg Heinrich, Edt., Monumenta Germenica Historia SS 1, Stuttgart, 1826.
 Pirenne, Henri, Hz.Muhammed ve Şarlman, Çev. Mehmet Ali Kılıçbay, Ankara: İmge Yayınevi, 2006.
 Rembold, Ingrid, Conquest and Christianization, Cambridge: Cambridge University Press, 2018.
 Reuter, Timothy, "Plunder and Tribute in the Carolingian Empire", Transactions of the Royal Historical Society , Vol. 35, Cambridge University Press, 1985, 75-94.
 Riché, Pierre, The Carolingians The Family Who Forged Europe, Çev. Michael Idomir Allen, Philadelphia: University Of Pennsylvania Press, 1993.
 Sholod, Barton, Charlemagne in Spain: The Cultural Legacy of Roncesvalles, Cenevre: Libraire Droz, 1966.
 Sun-Tzu, Savaş Sanatı, Çev. Adil Demir, İstanbul: Kastaş Yayınevi, 2008.
 TDV İslam Ansiklopedisi 15.Cilt, (Türkiye Diyanet Vakfı, İslâm Ansiklopedisi Genel Müdürlüğü, 1997.
 TDV İslam Ansiklopedisi 18.Cilt, (Türkiye Diyanet Vakfı, İslâm Ansiklopedisi Genel Müdürlüğü, 1998.
 Tieszen, Charles L., Christian Identity amid Islam in Medieval Spain, Leiden & Boston: Brill, 2013.
 Wallace-Hadrill, John Michelle, The Barbarian West A.D. 400-1000 The Early Middle Ages, New York & Evanston: Harper & Row Publishers, 1962.
 Watson, William Ernest, The hammer and the crescent: Contacts between Andalusi Muslims, Franks, and their successors in three waves of Muslim expansion into Francia, Doktora Tezi, University of Pennsylvania, 1990
 Watt, William Montgomery, İslam'ın Ortaçağ Avrupası Üzerindeki Etkisi, Çev. Ümit Hüsrev Yolsal, Ankara: Bilgesu Yayınevi, 2013.
 Whitehead, Frederick, Edt., La Chanson de Roland, Çev. Frederick Whitehead, Oxford: Basil Blackwell, 1956.
 Wickham, Chris, Framing the Early Middle Ages: Europe and the Mediterranean, 400-800, New York: Oxford University Press, 2005.
 Wolf Kenneth Baxter, Edt., Conquerors and Chroniclers of Early Medieval Spain, , Çev. Kenneth Baxter Wolf, Liverpool: Liverpool University Press, 1990.