Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Derslerinde Teknoloji Kullanma Durumları

Bu araştırmanın amacı sosyal bilgiler öğretmenlerinin derslerinde teknoloji kullanma durumlarına yönelik görüşlerini tespit etmektir. Çalışma nitel araştırma türlerinden biri olan temel nitel araştırma deseni ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın araştırma grubunu, 2022-2023 eğitim-öğretim yılı Erzurum İli Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı, Palandöken ve Yakutiye İlçelerinde görev yapan 10 tane sosyal bilgiler öğretmeni oluşturmaktadır. Bu çalışmada elde edilen veriler, araştırmacı tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış mülakat soruları ve ses kayıt cihazı ile elde edilmiştir. Araştırmada elde edilmiş olan veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda öğretmenlerin tamamının teknoloji ile ilgili araçlar kullandığı ve bu araçlar içerisinde en fazla etkileşimli tahtanın tercih edildiği sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmaya göre teknolojik aletlerle ilgili teknik sorunların yaşanması ve internet erişim sorununun olması öğretmenler tarafından en fazla belirtilen sorunlar içerisinde yer almaktadır. Çalışmaya katılan öğretmenlerin tamamı teknoloji kullanımının derse katkı sağladığını belirtmiştir. Buna yönelik olarak teknolojik aletlerin dersi somutlaştırdığı, öğrencilerin ilgisini çektiği, dersi görsel anlamda zenginleştirdiği ve öğrencileri aktif hale getirdiği gibi görüşlerin öne çıktığı tespit edilmiştir. Araştırmanın sonuçları doğrultusunda EBA etkinliklerinin geliştirilip zenginleştirilmesi, ders konularına uygun daha fazla içerik üretilmesi, öğrencilerin dikkatini çekecek uygulamaların arttırılması, öğretmen ve öğrenci etkileşimine açık içeriklerin üretilmesi gibi öneriler de bulunulmuştur.

The Situation of Social Studies Teachers Using Technology in Their Lessons

The aim of this research is to determine the opinions of social studies teachers about the use of technology in their lessons. The study was carried out with the basic qualitative research design, which is one of the qualitative research types. The research group of the study consists of 10 social studies teachers working in the districts of Palandöken and Yakutiye, affiliated to the Erzurum Provincial Directorate of National Education in the 2022-2023 academic year. The data of this study were obtained with semi-structured interview questions prepared by the researcher and a voice recorder. The data obtained in the research were analyzed by content analysis. As a result of the data obtained, it was concluded that all of the teachers used technology-related tools and the smart board was the most preferred among these tools. According to the study, experiencing technical problems with technological devices and having internet access problems are among the most frequently mentioned problems by teachers. All of the teachers who participated in the study stated that the use of technology contributed to the lesson. In this regard, it has been determined that the technological tools embody the lesson, attract the attention of the students, enrich the lesson visually, and activate the students. In line with the results of the research, suggestions were made such as developing and enriching EBA activities, producing more content suitable for course topics, increasing the applications that will attract students' attention, and producing content open to teacher and student interaction.

___

  • Açıkalın, M. (2016). Sosyal bilgilerde teknoloji kullanımı- Teknoloji destekli sosyal bilgiler öğretimi. D. Dilek (Ed.), Sosyal bilgiler eğitimi içinde (1. baskı, ss. 679-694). Pegem Akademi.
  • Ahmetoğlu, S. S., & Oğuz Haçat, S. (2018). T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinde etkileşimli tahta kullanımına yönelik öğrenci görüşlerinin incelenmesi. Tarih Okulu Dergisi, 11(37), 109-140. http://dx.doi.org/10.14225/Joh1409
  • Akpınar, E., Aktamış, H., & Ergin, Ö. (2002). Fen Bilgisi dersinde eğitim teknolojisi kullanılmasına ilişkin öğrenci görüşleri. Turkısh Onlıne, 4(1) 93-100.
  • Aksoy, H.H. (2003). Eğitim kurumlarında teknoloji kullanımı ve etkilerine ilişkin bir çözümleme. Bilim Eğitim ve Toplum, 1(4), 4-23.
  • Aktürk, V., Yazıcı, H., & Bulut, R. (2013). Sosyal bilgiler dersinde animasyon ve dijital harita kullanımının öğrencilerin mekânı algılama becerilerine yönelik etkileri. Marmara Coğrafya Dergisi, (28), 1-17.
  • Albayrak, İ. (2017). Uzaktan eğitim sistemi, uzaktan eğitim sisteminde sanal sınıf ortamı ve sanal sınıf ortamında sınıf yönetimi, [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Trakya Üniversitesi, Edirne, Türkiye.
  • Avcı, M., & Memişoğlu, H. (2016). Kültürel miras eğitimine ilişkin sosyal bilgiler öğretmenlerin görüşleri. İlköğretim Online, 15(1) 104-124. http://dx.doi.org/10.17051/io.2016.42123
  • Azı, F. B. (2020). Artırılmış gerçeklik uygulamalarının sosyal bilgiler dersinde akademik başarı ve ders tutumlarına etkisi, [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya, Türkiye.
  • Baloğlu Uğurlu, N. (2014). Sosyal bilgiler eğitiminde teknoloji araçlarının kullanımı. M. Safran (Ed.), Sosyal bilgiler öğretimi içinde (3. baskı, ss. 243-265). Pegem Akademi.
  • Batdı, V., Akyol. A., & Arslan M. (2022). Eğitimde metaverse kullanımı. T. Talan & V. Batdı (Ed.), Teknoloji çağında eğitim ve güncel yaklaşımlar içinde (1. baskı, ss.23-51). Efe Akademi Yayınları.
  • Bilgili, A.S. (2019). Sosyal Bilgilerin Temelleri (9. baskı). Pegem Akademi.
  • Boz, İ., & Özerbaş, M. A. (2020). Sınıf öğretmenlerinin matematik dersinde teknoloji kullanımlarına ilişkin görüşleri. Bilim Eğitim Sanat ve Teknoloji Dergisi, 4(2), 56-66.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (17. baskı). Pegem Akademi.
  • Coşkun, S. (2001). İlköğretim okulu 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler derslerinde materyal/teknoloji kullanım durumu, [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
  • Çalışkan, H., & Altundaş, B. (2016, Temmuz). Öğrencilerin sosyal bilgiler derslerinde etkileşimli tahta kullanımına yönelik tutumlarının incelenmesi [Sözlü bildiri sunumu]. V. Uluslararası Sosyal Bilgiler Eğitimi Sempozyumu, Denizli, Türkiye.
  • Çoban, A., & İleri, T. (2013). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin öğretim teknolojileri ve materyalleri kullanma düzeyleri ve kullanamama sebepleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 194-213.
  • Çoklar, A.N., & Tercan, İ. (2014). Etkileşimli tahta kullanan öğretmenlerin etkileşimli tahta kullanımına yönelik görüşleri. İlköğretim Çevrimiçi, 13(1), 48-61.
  • Çöl, M., & Karaca, F. (2020). 2005 ve 2017 Sosyal bilgiler öğretim programlarına göre sosyal bilgiler dersinde teknoloji kullanımının öğretmen gözünden değerlendirilmesi. Uluslararası Bilim ve Eğitim Dergisi, 3(1), 47-56.
  • Dere, İ., & Ateş, Y. (2020). Sosyal bilgiler derslerinde teknolojik araç ve materyal kullanımı: Bir durum çalışması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 496-514. http://dx.doi.org/10.17556/erziefd.665782
  • Ekici, S., & Yılmaz, B. (2013). FATİH Projesi üzerine bir değerlendirme. Türk Kütüphaneciliği, 27(2), 317-339.
  • Erden, M.K., & Uslupehlivan, E. (2020). Eğitimde teknoloji kullanımının bugünü ve geleceğine ilişkin öğretmen adaylarının düşüncelerinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 109-126.
  • Erginer, E. (2016). Öğretim İlke ve Yöntemleri (7. baskı). Pegem Akademi.
  • Gedik, R. (2020). Sanal gerçeklik teknolojisinin ortaokul sosyal bilgiler dersi iklimler konusunda kullanılması üzerine öğrenci görüşleri. Journal of Innovative Research in Social Studies, 3(1), 33-53.
  • Glover, D., Miller, D., Averis, D., & Door, V. (2007). The evolution of an effective pedagogy for teachers using the interactive whiteboard in mathematics and modern languages: an emprical analysis from the secondary sector. Learning Media and Technology, 32(1), 5–20.
  • Işık, A. (2013). Elektronik kitapların eğitimde kullanılabilirliği. Bartın University Journal of Faculty of Education, 2(2), 395-411.
  • İneç, Z. F., & Akpınar, E. (2017, 4-6 Mayıs). Sosyal bilgilerde otantik öğrenme: yöntem, teknik ve yeni yaklaşımlar [Sözlü bildiri sunumu]. Uluslararası Sosyal Bilgiler Eğitimi Sempozyumu VI, Eskişehir, Türkiye.
  • Kaya, B. (2008). Sosyal bilgiler dersinde teknoloji kullanımı. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 189-205.
  • Korkmaz, E., & Korkmaz, C. (2015). Öğretmen adaylarının etkileşimli tahta kullanımına yönelik görüşleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 477-497.
  • MEB (Millî Eğitim Bakanlığı) (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
  • Merriam, S. B. (2018). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber (S. Turan, Çev. Ed.). Nobel Yayıncılık.
  • Nalçacı, A., & Ercoşkun, M. H. (2005). İlköğretim sosyal bilgiler derslerinde kullanılan materyaller. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (11), 141-154.
  • Özel, E. (2014). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin öğretim teknolojilerine yönelik tutum ve davranışları. Doğu Coğrafya Dergisi, 19(31), 129-144. https://doi.org/10.17295/dcd.53769
  • Öztürk, C., Keskin, S., & Keskin, Y. (2004). İlköğretim okulu 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler derslerinde materyal/teknoloji kullanım durumu. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 19(19), 107-120.
  • Picard, P.M., (2009). Technology Based İnterviews: Constructing Better Student Attitudes Toward Hıstory By Usıng Technology To Develop A Technology Based Intervıew Archıve Of The Great Depressıon, [Yayınlanmamış doktora tezi]. Columbia Üniversitesi, New York, USA.
  • Say, S. & Pan, V. (2017). The effect of instruction with augmented reality astronomy cards on 7th grade students’ attitudes towards astronomy and academic achievement. The Turkish Online Journal of Educational Technology, (December Special Issue for INTE), 295-301.
  • Şimşek, A., & Kaymakçı, S. (2015). Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretimi (1. baskı). Pegem Akademi.
  • Şimşek, Ü., & Yıldırım, T. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının eğitimde teknoloji kullanımına ilişkin tutum ve görüşleri. International Journal of Human Sciences, 13(1), 632-649. http://dx.doi.org/10.14687/ijhs.v13i1.3506
  • Tekerek, M., Altan, T., & Gündüz, İ. (2014). Fatih projesinde tablet pc kullanımına yönelik öğrenci tutumlarının incelenmesi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 7(2), 21-27. https://doi.org/ 10.12973/bid.2017
  • Ulusoy, K., & Gülüm, K. (2009). Sosyal bilgiler dersinde tarih ve coğrafya konuları işlenirken öğretmenlerin materyal kullanma durumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 85-99.
  • Wilson, E. K. (2003). Preservice secondary social studies teachers and technology integration. Journal of Computing in Teacher Education, 20(1), 29-39.
  • Yanpar Şahin, T. (2004). Sosyal bilgiler öğretiminde oluşturmacı yaklaşım sonucunda ortaya çıkan öğrenen çalışmalarının değerlendirilmesi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi, 6(9), 1-12.
  • Yeşiltaş, E., & Kaymakçı, S. (2014). Sosyal bilgiler öğretim programının teknoloji boyutu. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 5(16), 314-340.
  • Yeşiltaş, E. (2014). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Öğretim Materyalleri ve Teknolojileri. M. Safran (Ed.), Sosyal bilgiler öğretimi içinde (3. baskı, ss. 226-241). Pegem Akademi.
  • Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (10. baskı). Seçkin.
  • Yıldırım, S. (2007). Current Utilization of ICT in Turkish Basic Education Schools: a Review of Teacher's ICT Use and Barriers to Integration. International Journal of Instructional Media, 34(2), 171-186.
  • Yılmaz, A., & Şeker, M. (2016). Sosyal bilgiler öğretiminde materyal tasarımı. D. Dilek (Ed.), Sosyal bilgiler eğitimi içinde (1. baskı, ss. 545-570). Pegem Akademi.