Güleycan AKGÖZ AKTAŞ, Melisa EBEOĞLU DUMAN

Genişletilmiş Anne Bekçiliği Kavramsal Modelinin Anneye Özgü Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi

Bu çalışmada, iki ana kategoride ve sekiz alt türde tanımlanan genişletilmiş anne bekçiliği kavramsal modelinin anneye özgü çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmaya, okul öncesi dönemde çocuğa sahip ve yaş ortalaması 32.71 (SS = 4.17) olan toplam 385 anne katılmıştır. Katılımcılardan Anne Bekçiliği Ölçeği-Anne Formu, Anlamsal Farklılık Ölçeği-Anne Olarak Ben, Çocuk Yetiştirmede Günlük Zorluklar Ölçeği, Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeği, Babalık Rolü Algı Ölçeği, Ebeveyn Yetkinlik Ölçeği ve demografik bilgi formunu doldurmaları istenmiştir. Anne bekçiliği alt türlerinin oluşturulması için yürütülen Kümeleme Analizi sonucunda, birbirinden ayırt edilebilen dört anne bekçiliği alt türü elde edilmiştir. Kararlı annelik kategorisini temsil eden bu alt türler içinde en yaygın görüleni kolaylaştırıcı anne bekçiliği iken; en az rastlananı pasif engelleyici bekçilik olmuştur. Çalışmanın Tek Yönlü Varyans Analizlerinde, annelik öz değerlendirmesi yüksek olan ve eşlerinin ebeveynlik rolü ile yetkinliğini daha olumlu algılayan annelerin, teşvik düzeyi yüksek olan bekçilik alt türlerini daha çok gösterdiği bulunmuştur. Çocuk yetiştirmede yaşadığı günlük zorluklar ile geleneksel cinsiyet rollerine bağlılığı fazla olan annelerin ise engel düzeyi yüksek olan alt türleri benimsediği görülmüştür. Araştırma sonuçlarının anne bekçiliği alt türlerine ilişkin kısıtlı alanyazın için bir çerçeve oluşturacağı düşünülmektedir. Ancak gelecekte anne bekçiliği alt türlerini anlamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler:

Anne Bekçiliği, Teşvik, Kontrol, Engel, Anne Bekçiliği Alt Türleri

The Evaluation of the Expanded Conceptual Model of Maternal Gatekeeping in terms of Mother-Specific Variables

This study is aimed to examine the expanded conceptual model of maternal gatekeeping, which is defined in two broad types and eight subcategories, in terms of various mother-specific variables. A total of 385 mothers with a preschool child with a mean age of 32.71 (SD = 4.17) participated in the study. The participants were asked to fill in the Maternal Gatekeeping Scale-Mother Form, Semantic Differentiation Scale-Myself as Mother, Parenting Daily Hassles Scale, Gender Roles Attitude Scale, Perception Measurement for Father’s Role, Parental Self-Efficacy Scale and, the demographic information form. As a result of the K-Means Clustering Analysis carried out to establish the maternal gatekeeping subcategories, four distinguishable maternal gatekeeping subcategories were obtained. Among these types, which represent polarized mothers, the most common one was facilitative gate openers; the least common was passive gate snubbers. According to the results of One-Way Analyses of Variance, it was found that mothers with high maternal self-assessment and a more positive perception of their spouse's parenting role and competency were more likely to show maternal gatekeeping subcategories with higher levels of encouragement. It was observed that mothers with high daily hassles in raising children and high attitudes to traditional gender roles adopted subcategories with high discouragement levels. It is thought that the results of the study will form a framework for the limited literature on maternal gatekeeping types. However, further studies are needed to understand the subcategories of maternal gatekeeping in the future.

PDF

___

Akgöz-Aktaş, G. (2017). Baba katılımı ve çocuk uyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi: Anne bekçiliği ve evlilik uyumunun etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
Aktaş, G. A. ve Aydın, A. (2020). Anne Bekçiliği Ölçeği Anne Formunun Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Türk Psikoloji Yazıları, 23(45), 63-77.
Allen, S. M. ve Daly, K. J. (2007). The effects of father involvement: An updated research summary of the evidence. Centre for Families, Work & Well-Being, University of Guelph.
Allen, S. M. ve Hawkins, A. J. (1999). Maternal gatekeeping: mothers’ beliefs and behaviors that inhibit greater father involvement in family work. Journal of Marriage and the Family, 61(1), 199-212.
Altenburger, L. E., Schoppe-Sullivan, S. J. ve Dush, C. M. K. (2018). Associations between maternal gatekeeping and fathers’ parenting quality. Journal of Child and Family Studies, 27(8), 2678-2689.
Aytac, F. K. (2021). Is it love? The mediating role of traditional motherhood between maternal warmth and maternal gatekeeping. Current Psychology, 1-15.
Camisasca, E., Miragoli, S., Di Blasio, P. ve Feinberg, M. (2019). Co-parenting mediates the influence of marital satisfaction on child adjustment: The conditional indirect effect by parental empathy. Journal of Child and Family Studies, 28(2), 519-530.
Cannito, M. (2020). The influence of partners on fathers’ decision-making about parental leave in Italy: Rethinking maternal gatekeeping. Current Sociology, 68(6), 832-849.
Cannon, E. A., Schoppe-Sullivan, S. J., Mangelsdorf, S., Brown, G. L. ve Sokolowski, M. S. (2008). Parent characteristics as antecedents of maternal gatekeeping and fathering behavior. Family Process, 47(4), 501-519.
Caprara, G. V., Regalia, C., Scabini, E., Barbaranelli, C. ve Bandura, A. (2004). Assessment of filial, parental, marital, and collective family efficacy beliefs. European Journal of Psychological Assessment, 20(4), 247-261.
Chen, B. B. (2020). The relationship between Chinese mothers’ parenting stress and sibling relationships: A moderated mediation model of maternal warmth and co-parenting. Early Child Development and Care, 190(9), 1350-1358.
Coltrane, S. (2000). Research on household labor: Modeling and measuring the social embeddedness of routine family work. Journal of Marriage and family, 62(4), 1208-1233.
Crnic, K. ve Ross, E. (2017). Parenting stress and parental efficacy. Parental stress and early child development içinde (ss. 263-284). Springer, Cham.
Crnic, K. A. ve Greenberg, M. T. (1990). Minor parenting stresses with young children. Child Development, 61(5), 1628-1637.
Cummings, E. M., Goeke-Morey, M. C. ve Papp, L. M. (2004). Everyday marital conflict and child aggression. Journal of Abnormal Child Psychology, 32(2), 191-202.
Çalışır, H. (2003). İlk kez anne olan kadınların annelik rolü başarımlarını etkileyen etmenlerin incelenmesi [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Ege Üniversitesi.
Demir, S. ve Gündüz, B. (2014). Ebeveyn yetkinlik ölçeğinin uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25), 309-322.
Ebeoğlu, M. (2021). Ergenlik döneminde baba katılımının incelenmesi: Ekolojik Sistemler Kuramı Perspektifi [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Ege Üniversitesi.
Fagan, J. ve Barnett, M. (2003). The relationship between maternal gatekeeping, paternal competence, mothers' attitudes about the father role, and father involvement. Journal of Family Issues, 24(8), 1020-1043.
Gaunt, R. (2008). Maternal gatekeeping: Antecedents and consequences. Journal of Family Issues, 29(3), 373-395.
Gaunt, R. ve Pinho, M. (2018). Do sexist mothers change more diapers? Ambivalent sexism, maternal gatekeeping, and the division of childcare. Sex Roles, 79(3), 176-189.
Hwan Yee, Y. ve Han, J. (2018). A development and validation study of maternal gatekeeping scale. Korean Journal of Child Studies, 39(4), 139-152.
Karabulut, H. Annelerin Bildiriminden Annelik Bekçiliği: Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. 2nd International Congress On New Horizons In Education And Social Sciences (ICES-2019) Proceedings, 355-360.
Kıraççı, B. (2021). Okul Öncesi Dönemdeki Özel Gereksinimli Çocuklarda Baba Katılımı ile Anne Bekçiliğinin İlişkisi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
Kilzer, G. ve Pedersen, D. E. (2011). The division of child care among couples with young children: An empowerment model. The Social Science Journal, 48(2), 345-355.
Kulik, L. ve Tsoref, H. (2010). The entrance to the maternal garden: Environmental and personal variables that explain maternal gatekeeping. Journal of Gender Studies, 19(3), 263-277.
Kuzucu, Y. (1999). Babalarıyla çatışma düzeyi yüksek ve düşük olan ergenlerin ve babalarının babalık rolüne ilişkin algılarının karşılaştırılması [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
Makusha, T. ve Richter, L. (2016). Gatekeeping and its impact on father involvement among Black South Africans in rural KwaZulu-Natal. Culture, Health & Sexuality, 18(3), 308-320.
Markman, M. S. ve Coleman, M. (2012). The good, the bad, and the ugly: Divorced mothers’ experiences with coparenting. Family Relations, 61(4), 586–600.
McBride, B. A., Brown, G. L., Bost, K. K., Shin, N., Vaughn, B. ve Korth, B. (2005). Paternal identity, maternal gatekeeping, and father involvement. Family Relations, 54(3), 360-372.
McMullin, J. A. ve Cairney, J. (2004). Self-esteem and the intersection of age, class, and gender. Journal of Aging Studies, 18(1), 75-90.
Pekel-Uludağlı, N. (2019). Are uninvolved fathers really incompetent and unsatisfied? Testing the mediator role of father involvement from fathers’ perspectives. European Journal of Developmental Psychology, 16(5), 538-551.
Petren, R. E. ve Puhlman, D. J. (2021). Routines and coparenting as interrelated family management systems. Journal of Family Theory & Review, 13(2), 164-180.
Puhlman (2013). Developing and Testing a Comprehensive Measure of Maternal Gatekeeping [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Florida State University.
Puhlman, D. J. ve Pasley, K. (2017). The maternal gatekeeping scale: Constructing a measure. Family Relations, 66(5), 824-838.
Puhlman, D. J. ve Pasley, K. (2013). Rethinking maternal gatekeeping. Journal of Family Theory & Review, 5, 176–193.
Roy, K. M. ve Dyson, O. L. (2005). Gatekeeping in context: Babymama drama and the involvement of incarcerated fathers. Fathering: A Journal of Theory, Research & Practice about Men as Fathers, 3(3), 289-310.
Sano, Y., Richards, L. N. ve Zvonkovic, A. M. (2008). Are mothers really “gatekeepers” of children? Rural mothers’ perceptions of nonresident fathers’ involvement in low-income families. Journal of Family Issues, 29(12), 1701-1723.
Schoppe-Sullivan, S. J., Altenburger, L. E., Lee, M. A., Bower, D. J. ve Kamp Dush, C. M. (2015). Who are the gatekeepers? Predictors of maternal gatekeeping. Parenting, 15(3), 166-186.
Schoppe-Sullivan, S. J., Brown, G. L., Cannon, E. A., Mangelsdorf, S. C. ve Sokolowski, M. S. (2008). Maternal gatekeeping, coparenting quality, and fathering behavior in families with infants. Journal of Family Psychology, 22(3), 389-398.
Solmeyer, A. R., Killoren, S. E., McHale, S. M. ve Updegraff, K. A. (2011). Coparenting around siblings’ differential treatment in Mexican-origin families. Journal of Family Psychology, 25(2), 251-260.
Stevenson, M. M., Fabricius, W. V., Cookston, J. T., Parke, R. D., Coltrane, S., Braver, S. L. ve Saenz, D. S. (2014). Marital problems, maternal gatekeeping attitudes, and father–child relationships in adolescence. Developmental psychology, 50(4), 1208-1218.
Teubert, D., ve Pinquat, M. (2010). The association between coparenting and child adjustment: A meta analysis. Parenting: Science and Practice, 10(4), 286-307.
Trinder, L. (2008). Maternal gate closing and gate opening in postdivorce families. Journal of Family Issues, 29(10), 1298-1324.
Van Egeren, L. A. ve Hawkins, D. P. (2004). Coming to terms with coparenting: Implications of definition and measurement. Journal of Adult Development, 11(3), 165-178.
Walker, A. J. ve McGraw, L. A. (2000). Who is responsible for responsible fathering? Journal of Marriage and family, 62(2), 563–569.
Walker, L. O., Crain, H. ve Thompson, E. (1986). Mothering behavior and maternal role attainment during the postpartum period. Nursing Research, 35(6), 352-355.
Wang, X., Yu, Y., Zhu, R. ve Ji, Z. (2021). Linking maternal gatekeeping to child outcomes in dual-earner families in China: The mediating role of father involvement. Early Child Development and Care, 191(2), 187-197.
Wang, J. ve Schoppe‐Sullivan, S. J. (2021). The Roles of Mothers' Perceptions of Grandmothers' Gatekeeping and Fathers' Parenting Competence in Maternal Gatekeeping. Family Relations, 1-14.
Whisman, M. A. ve Baucom, D. H. (2012). Intimate relationships and psychopathology. Clinical Child and Family Psychology Review, 15, 4-13.
Yağmurlu, B. ve Sanson, A. (2009). Acculturation and parenting among Turkish mothers in Australia. Journal of Cross-Cultural Psychology, 40(3), 361-380.