Müzakerelerin başlamasıyla birlikte AB Antlaşmasının 49. Maddesi’ne göre Türkiye’nin AB’ye üye olma hakkı doğmuştur. Öte yandan AB, Türkiye’yi Birliğe kabul etmek zorunda değildir. AB Konseyi’nin 16-17 Aralık 2004 Zirvesi Sonuç Bildirgesi’nde bir garanti maddesi bulunmaktadır: Türkiye’nin AB üyeliğinin gerçekleşmemesi ama buna rağmen her iki tarafında daha derin bir ortaklık ve entegrasyon istediğini belirtmesi halinde, “söz konusu aday ülkenin Avrupa yapılarına en sıkı bağlarla bağlanması temin edilmelidir”. Burada temel soru, Türkiye için uluslarüstü düzeyde bir entegrasyonun mu (katılım) yoksa hükümetler arası işbirliğine dayallı bir entegrasyonun mu (İmtiyazlı Ortaklık, Genişletilmiş Ortak Üyelik, Avrupa Ekonomik Alanı Artı) daha faydalı olacağıdır. Bu çalışma Aşamalı Entegrasyon Modeli, yani üçüncü br entegrasyon modeli sunmaktadır. Hükümetler arası işbirliğine dayalı dinamik bir entegrasyon modeli sunan Aşamalı Entegrasyon, Türkiye’yi ilgilendiren konularda Ankara’ya karar alma mekanizmasına katılım hakkı tanıyarak aslında ortaya sui generis yeni bir üyelik şekli çıkarmaya müsaittir.

With the beginning of negotiations, Turkey has, from the legal perspective according Article 49 EUV, the right to join the EU, but the EU does not have the obligation to take Turkey in. The European Council's Turkey resolution at its December 2004 Summit foresees a guarantee clause: If accession of Turkey is not accomplished, yet both sides still have an interest in deeper cooperation and integration, then "it must be ensured that the candidate state concerned is fully anchored in the European structures through the strongest possible bond”. The key question is which model would then work best for Turkey: supranational integration (accession) or intergovernmental cooperation (Privileged Partnership, Extended Associated Membership, European Economic Area Plus). The model of Gradual Integration shows a new, a third way of integration. This model proposes a new dynamic method of intergovernmental integration including decision-making rights for Turkey, from which a new sui generis form of membership could result