Karadağ 1912 yazında Kuzey Arnavutluk ve Sancak sınırı boyunca büyük bir askeri harekât başlatmıştır. Pek çok kaynak bu harekâtı, 1878 Berlin Antlaşması’yla kesinleşmemiş olan Karadağ-Osmanlı sınır ihlalleri çerçevesinde değerlendirmiştir. Bu görüşe göre söz konusu çatışmalar sınırlı bir nitelik göstermektedir. Çalışmamız Osmanlı Harbiye Nezareti Arşivleri’ndeki belgelere dayanmaktadır. Belgeler söz konusu çatışmanın çok yaygın ve şiddetli olduğunu açıkça ortaya koymaktadır. Bu çalışmanın temel savı Karadağ’ın söz konusu askeri harekâtının, dar kapsamlı ve ani gelişen bir nitelik taşımadığı, sınır çatışmalarının ötesine geçen bir savaş niteliğinde olduŞudur. Karadağ’ın özellikle Temmuz sonu başlattığı harekât, planlı, kapsamlı ve şiddetli bir askeri harekât niteliği taşımaktadır. Bu çalışma, Karadağ’ın bu savaşı, Sırbistan ve Bulgaristan arasında yürütülen görüşmelerin başarıyla sonuçlanıp 1912 başı itibariyle Balkan Savaşı’nın kesinleşmesi üzerine, tarihsel olarak genişleme emelleri olan bölgede Sırbistan’dan önce harekete geçip, ön almak için başlatmış olduğu görüşüne dayanmaktadır.

Montenegro launched a large-scale military attack on Northern Albania and the Sancak border region in 1912. Many writers have analyzed this military operation in the framework of the border disputes between Montenegro and Ottoman State as their borders were not clearly established by the Berlin Treaty (June 13-July 13 1878) According to this view, the fighting that took place had a limited scale and scope. Our study is based on the material at the Ottoman Ministry of War archives. The documents assert that the said fighting was widespread and violent. The main argument of this work is that this military operation of Montenegro was not of limited scope, and the result of reacting to immediate challenges, but was a war which went beyond border skirmishes. Especially the Montenegrin operation which began at the end of July was a planned, large-scale, and violent military operation. This study is based on the idea that Montenegro started this fight upon the successful conclusion of Serbian-Bulgarian negotiations and when a Balkan War became imminent at the beginning of 1912, in order to achieve gains and to anticipate Serbia